رمضان که به نیمه رسد، شادی کودکان نیز فرا می رسد. کودکان جنوب کشور از شهرهای شوش، اهواز و حمیدیه گرفته تا تعدادی از روستاها و شهرهای بوشهر و هرمزگان و حتی جزیره کیش بعد از شنیدن اذان مغربِ ۱۴ رمضان روانه کوچه پس کوچه‌ها می‌شوند.

ریگ‌های کوچک را انتخاب می‌کنند و سنگ‌ها را بر هم می زنند تا ترنم صدای جشن «گرگیعان» در کوچه ها بپیچد. صدای سنگ زدن، خبر از آمدن کودکان می دهد و اهالی محل نیز بعد از با خبر شدن، به در خانه ها می روند تا با شیرینی و بادام از کودکان محله پذیرایی کنند.

دختر و پسر کیسه های رنگین بر گردن می اندازند و خانه به خانه، سنگ زنان در می زنند تا شیرینی هایی که هدیه می گیرند را در کیسه جمع کنند. کودکان، همزمان با ترنم صدای سنگ ها، اشعاری را ادا می کنند که حاوی دعای خیر و سلامتی برای فرزند صاحبان خانه است.

جنوبی ها «گرگیعان» را جشن کودکان می دانند. تا پیش از شیوع کرونا، همه ساله این جشن به صورت نمادین و محلی در شهر و روستاهای بسیاری برپا می شد. کرونا که آمد، جشن و شادی کودکان را نیز برهم زد. از آن موقع تاکنون این جشن در خانه ها گرامی داشته می شود.

برای ریشه این مناسبت روایات متعددی ذکر شده است. بعضی آن را مرتبط با آیین های جامعه کشاورزی می دانند و برخی نیز آن را عید کودکان می دانند اما روایت مردم محلی که می تواند محکم تر باشد، این است که این جشن به مناسبت میلاد امام حسن مجتبی(ع) است.

گفته می شود وقتی امام حسن مجتبی(ع) چشم به جهان گشود، پیامبر اکرم(ص) از خوشحالی به کودکان محله شیرینی و خوراکی هدیه داد. از آن سال به بعد کودکان میلاد این امام معصوم را جشن می گرفتند و به در خانه ها می رفتند و از ساکنان خانه شیرینی هدیه می گرفتند.

همچنین در تاریخ ادبیات خوزستان در مورد ریشه و معنی کلمه «قرقیعان» دیدگاه های متفاوتی بیان شده است.

عده ای معتقدند این کلمه از «قرع الباب» به معنای «در زدن» گرفته شده و به همین خاطر کودکان در خانه ها را برای دریافت شیرینی و عیدی می کوبند.

دسته ای عقیده دارند معنی «قرقیعان یا گرگیعان» از کلمه «قره العین» گرفته شده که به معنای شادی و سرور انسان است، چون مراسم گرگیعان با تولد امام حسن مجتبی(ع) و شادمانی رسول خدا(ص) برای تولد اولین نوه اش مقارن شده است، می گویند که مردم برای عرض تبریک به امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س)، «قره عین! قره عین!»گویان به سوی منزل ایشان می رفتند.

از این رو این تبریک گفتن، کم کم به صورت سنتی هر ساله در میان مسلمانان رواج یافته است.

معمولا کودکان به دو گروه تقسیم می شوند؛ گروهی می خوانند: «گرگیعان و گرگیعان» و گروه دوم در جواب می گویند: «الله یعطیکم رضعان» (خدا به شما فرزند عطا کند) یا اینکه «الله ایخلی اولیدکم» (خدا پسر کوچک تان را حفظ کند). در این هنگام صاحبخانه ها خوراکی هایی به کودکان هدیه می دهند.

در این ایام که برای بسیاری به سختی می گذرد، اما حس و حال کودکان در این گوشه از جهان شاد است. کودکان امروز لباس های نو بر تن می کنند و با شنیدن صدای اذان با ذوق و علاقه به کوچه ها می روند.

قابل ذکر است، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان، در شهریورماه ۱۳۹۵، مراسم آیینی «گرگیعان» را در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رساند.

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه