گره برجام در گِرو شجاعت حسنی(ع) و سنت نبوی

برخلاف تحلیل های جهت دار کاسبان تحریم و گزافه گویی های عامدانه عده ای خاص و نظریات افراطی تندروها، شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور بسیار نگران کننده است.به جرائت می توان گفت چشم انداز و امیدی چندان ولو اندک با وجود این دولت، که ضعیف ترین دولت پس از انقلاب انهم با وزرایی بی تجربه در تیم اقتصادی به خصوص رئیس تیم اقتصادی که به نظر می رسد سر رشته ای از اقتصاد خرد و کلان و برنامه و راهبردی برای توسعه اقتصادی کشور ندارد و حداکثرتجربه اقتصادی او بنگاهداری در یک موسسه اقتصادی است، وجود ندارد.( ستاد اجرایی فرمان امام یک بنگاه اقتصادی است)  لذا در چنین موقعیتی نیاز کشور به رفع تحریم ها اجتناب ناپذیر است.

با توجه به طولانی شدن مذاکرات برجام و تحولات جهانی بخصوص حمله روسیه به اوکراین و تغییر اولویت سیاست خارجی امریکا از خاورمیانه به چین و اسیای جنوب شرقی و مخالفت های جدی نمایندگان کنگره و سنا، لابی قدرتمند صهیونیزم در داخل و فشار کشور های منطقه درخارج، اهمیت برجام در سیاست خارجی امریکا تا سطح یک چالش عادی تقلیل یافته است. امریکایی ها به این نتیجه رسیدند که که خطر ایران اتمی کمتر ازیک ایران قدرتمند از نظر اقتصادی است، چرا که بر اساس تحلیل انها وجود یک ایران قدرتمند از نظر اقتصادی باعث ناامنی و ایجاد مشکل در منطقه خاورمیانه و فراتر از آن می گردد. این نظریه روز بروز در محافل سیاسی امریکا پررنگ تر می شود و تمایل انها برای توافق در مذاکرات برجام کم رنگ تر می گرد. بنظر می رسد تنها کورسو امیدی از سوی اروپایی ها وجود دارد تا بتوانند امریکا را نسبت به توافق 2015 قانع سازند. اگرچه اولویت سیاست اروپا در این روزها معطوف به حمله نظامی روسیه به اوکراین است.

اینکه گفته می شود سرنوشت کشور را به برجام گره نزنید، از یک بابت درست و از بابتی اشتباه است. اگر تحریم ها ادامه داشته باشند، وضعیت اقتصادی و معیشت مردم روز به روز وخیم تر و دامنه فقر مطلق وسیع تر و سفره های کوچک فعلی تهی تر می شود. بنابراین دولت ها چاره ای جزء دور زدن تحریم ها و تامین حداقل اقلام ضروری با قیمت چند برابری که  توسط کاسبان تحریم به کشور تحمیل می شود، ندارند. کشوردر چنین شرایطی با کمبود اقلام مورد نیاز و تورم افسار گسیخته مواجه خواهد شد و به سمت یک کره شمالی و یا حداکثر کوبا و ونزوئلا خواهد رفت. اندک اعتماد باقیمانده نسبت به حکومت بشدت کاهش می یابد.در چنین حالتی گره نزدن سرنوشت کشور به تحریم ها و امادگی برای اداره کشور به سبک کره شمالی درست به نظر می رسد.!! ممکن است گفته شود طرح این نوع مسائل باعث ترویج ناامیدی در جامعه می شود که باید گفت تنها کافی است نظری به  شاخص های اقتصادی کشور نظیر تورم، نقدینگی بی رویه، کسری بودجه، استقراض از بانک مرکزی، نرخ نزدیک به صفر سرمایه گذاری،نرخ استهلاک سرمایه گذاری های قبلی، افزایش لحظه ای قیمت ها،بیکاری،کاهش درامدسرانه، کاهش نرخ رشد اقتصادی، کاهش نرخ تولید ناخالص داخلی و ملی و مهم تر از انها کوچک شدن سفره مردم انداخته شود، انوقت پی  خواهید برد که اوضاع  خراب تر از این حرف است.علاوه براین شاخص ها، اگر به گزارش سازمان برنامه و بودجه که در دولت روحانی تدوین و در اوایل دولت رئیسی منتشر شده بود، توجه کنیم. انوقت طبق ضرب المثل معروف متوجه خواهیم شد که "پل انطرف گدار است". *اما  اگر حاکمیت لااقل ابتدا به فکر بقا و حکومت خود و بعد به فکر بهبود اوضاع معیشتی مردم باشد، به دلایل ذیل توافق برجام و رفع تحریم ها هم برای حکومت و هم برای مردم مفید است*.

1- دلیل عقلی: اگر تحریم ها باقی بمانند افقی برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور و معیشت مردم وجود نخواهد داشت و روز به روز بر یاس و ناامید فعلی جامعه اضافه  میگردد و اعتماد اندک مردم از بین خواهد رفت و نظام در معرض  خطر جدی معترضین قرار خواهد گرفت. اگر مروری بر اعتراضات چند سال اخیر و بخصوص دو سال گذشته تا کنون در کشور داشته باشیم و انرا مورد تحلیل و ارزیابی ریشه ای قرار دهیم متوجه خواهیم شد که هم دامنه اعتراضات افزایش یافته و به خودی ها هم  رسیده است، کمیت و کیفیت تغییر پیدا کرده است. همچنین جهت ان از مطالبات صنفی به سمت مطالبات ساختار شکنانه تغییر یافته است.

2- دلیل ملی : ملت ایران ملتی شایسته با فرهنگی کهن و اعتباری والا در سطح بین الملل، صلح طلب، عدالت جو، با هوش، جویای علم، مهد برخی از علوم در گذشته و با تمدنی که منشور سازمان ملل از ان اقتباس شده،شایسته ی این وضعیت اقتصادی و معیشتی نیست. مصالح ملی کشور ایجاب می کند که سیاست خارجی نظام بر اساس تنش زدایی در خارج،رفتار  صلح طلبانه و ارتباط منطقی و متوازان با جامعه بین الملل بوده تا بدین وسیله عزت ملی و رفاه عمومی مردم حفظ شود.

3- از بعد دینی به سنت پیامبر اکرم و سیره ائمه اطهار،  به صلح حدیبیه و موضوع صلح امام حسن علیه السلام با معاویه به اختصار   

اشاره خواهم کرد. پیامبر گرامی اسلام علاوه بربرخورداری از وحی الهی، شخصیتی ممتاز، مصلحت گرا  دوراندیش، دارای هوش و ذکاوت و مدیریتی عالی و زمان شناس بود. او وقتی اوضاع مسلمانان را مساعد ندید و با مخالفت کفار از هر سو مواجه شد، روی به پیمان صلح حدیبیه  اورد. صلحی که  برخی از بندهای ان یک طرفه و به نفع کفار بوده است. در ان‌پیمان:

 حضرت، *بنا بر اصرار دشمنان و شخص ابوسفیان علی رغم میل باطنی به خاطر منافع مسلمانان، می پذیرند که در ابتدای توافق نامه به جای جمله بسم الله الرحمن الرحیم، از کلمه باسمک اللهم استفاده کنند. در بندی دیگر قید می گردد که ده سال میان طرفین صلح برقرار گرددتا مردم بخصوص مسلمانان در امنیت و ارامش زندگی کنند . گرچه بعدا شرایط عوض شد، اما ذکر این بند نشان می دهد که پیامبر اکرم برای امنیت و ارامش مسلمانان و پرهیز ازجنگ اهمیت زیادی قائل بودند. سفر مکه در ان سال لغو گردید. از همه مهم تر مسلمانان متعهد شدند افرادی را که از مکه به مدینه می گریختند، به مکه باز گردانند، اما طرف مقابل چنین تعهدی نسبت به فراریان مدینه به سمت مکه.  نداشته است*. در مورد صلح امام حسن، مقام رهبری می فرمایند:

*من معتقدم امام حسن مجتبی شجاع ترین چهره تاریخ اسلام است. ایشان حاضر شد خود و نام خود را در میان دوستان نزدیکش فدای مصلحت واقعی کند و تن به صلح دهد. برای اینکه دید بانی اسلام و حفاظت از قران و هدایت نسلهای اینده تاریخ را در موقع خود انجام داد.*

4 - پذیرش برجام و رفع تحریم  در کوتاه مدت باعث تامین بخش عمده ای از در امد کشور درراستای 

جبران کسری بودجه،کاهش بدهی  به بانک مرکزی ، ممانعت از رشد نقدینگی، تقویت پایه پولی، کنترل نرخ ارز، کنترل و کاهش تورم می شود و همچنین فرصتی برای تدوین برنامه بلند مدت به منظور جلوگیری از فروپاشی اقتصادی  فراهم می نماید، از همه مهمتر امید به اینده را به جامعه و بخصوص در شریان های قشر جوان بارور می سازد و اعتماد عمومی مردم به حکومت را افزایش خواهد داد

 حال سوال اساسی این است، با توجه به چنین مزیتی،ایا نمی توان  از سنت نبوی در صلح حدیبیه  و سیره و شجاعت  امام حسن علیه السلام در صلح با معاویه، برای حفاظت از کشور و رفاه و امنیت مردم، از درخواست حذف نام سپاه پاسداران، که برخلاف تمام اصول بین المللی و بند 29  توافق هسته ای  در لیست گروه های تروریستی امریکا قرار گرفته است، بطور موقت صرف نظر نمود، و امریکایی  ها را وادار نمود علی رغم میل باطنی به برجام باز گردند؟ مطمئن هستم که سپاه پاسداران هم اگر مصالح نظام و کشور اقتضاء بکند، خود در این مورد پیشگام خواهند بودازطرفی موضوع سپاه پاسداران را  می توان پس از جلب اعتماد بین المللی در مذاکراتی جداگانه و شاید دو طرفه حل نمود* 

5 - باید توجه داشت که برجام و رفع تحریم ها بسیار مفید هستند اما به تنهایی برای شکوفایی و رونق اقتصادی و اجتماعی کافی نیستند. 

برجام علاوه بر مزیت کوتاه مدت که در بالا بیان گردید، میتواند به شرط اصلاح درساختار اقتصادی و سیاسی کشور واستفاده از ظرفیت و توانمندی تمامی نیروهای کاربلد ومتخصص درون نظام از هر طیف و گروه، باب صلح و  ورود به اقتصاد جهانی و عامل توسعه اقتصادی کشور بر مبنای صادرات باشد.