عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی، مانعی بزرگ بر سر راه تعامل سازنده با جهان

این گزاره بسیار تکان دهنده و  قابل تامل  است که: ایران جز محدود کشورهایی است که عضو سازمان تجارت جهانی نیست... در حالی که ۱۷۶کشور جهان عضو این سازمان قدرتمند بین المللی می باشند ، ایران در کنار چند کشور دیگر از جمله  کره شمالی، سودان، اریتره و... تنها کشورهایی هستند که به عضویت این سازمان در نیامده اند، بدین ترتیب اکثریت قریب به اتفاق کشورها تعامل تجاری  بسیار وسیعی با یکدیگر برقرار کرده اند.و از منافع و مزایای این تعامل هم برخوردار می شوند. 

تعامل سازنده با جهان در خلا شکل نمی گیرد. تعامل با جهان از یک مجموعه قواعد، اصول پیروی می کند. در واقع  دستیابی به توسعه پایدار  از میزان آشنایی وشناخت کشورها نسبت به این اصول و قواعد ناشی می شود، که در گذر زمان به قواعد بازی تبدیل شده است.

این مساله با نگاهی به وضعیت شاخص های تورم، رشد اقتصادی، آمار بیکاری، شاخص فلاکت، شاخص تولید ناخالص ملی و میزان صادرات و واردات کشورهای جهان قابل شناسایی است به‌ عبارت دیگر هیچ کشوری را نمی توان یافت که بدون تعامل سازنده با جهان به توسعه پایدار دست یافته باشد. حقوق بین الملل مدرن نیز به عنوان بازوی قانونی این رویه حاکم بر جهان سازوکار حقوقی این روند را استحکام بخشیده است و نقش قوه مقننه را در این بین بازی می کند. 

 از جمله مبانی قدرت به مفهوم  مدرن آن، در سطح جهان برقراری روابط تجاری حرفه ای با جهان آزاد است بدون داشتن روابط تجاری رشد و توسعه نیز محقق نخواهد شد.

سازمان تجارت جهانی با هدف بهبود همکاری و تعامل اقتصادی بین المللی، تقویت اقتصاد جهانی، ایجاد ثبات اقتصادی، رشد و توسعه از طریق تجارت آزاد و منصفانه بین کشورها تشکیل شده است. از سوی دیگر سازمان تجارت جهانی کانونی است برای کشورهای عضو که مسائل و مشکلات تجاری خود را مطرح و برای آن راه حل پیدا کنند. وقتی کشورها با موانع تجاری در کشورهای دیگر مواجه می شوند سازمان محل مناسبی است که این مشکلات را مورد مذاکره قرار داده و قبل از فراگیر شدن آنها نسبت به حل آن اقدام کنند و بدین ترتیب تعامل میان کشورها در شکل سازنده قرار می گیرد.

مزایای عضویت در این سازمان بحثی بسیار گسترده است که در این نوشتار نمی گنجد  اما به اختصار می توان گفت وجود همین مزایاست که باعث شده اکثر قریب به اتفاق دولت های جهان به طور داوطلبانه عضو این سازمان شوند. تضمین آزادی تجاری بین اعضا، کاهش تعرفه های گمرکی، لغو کلیه تبعیض های تجاری، شفافیت بخشیدن به مقررات تجاری، توسعه و اصلاحات اقتصادی از جمله اصول بنیادی این سازمان است که البته به تئوری محدود نشده و در عمل نیز با نگاهی به میزان رشد اقتصادی کشورهای عضو کاملا مشخص و روشن است، و از سوی دیگر تعامل تجاری میان اعضا نوعی همبستگی متقابل میان کشورهای عضو ایجاد نموده است و موجب دستیابی به  امنیت پایدار نیز شده است و کشورها با پیوستن به این اتحاد جهانی خود را در مقابل تحریم ها و بحران های امنیتی و اقتصادی  احتمالی نیز بیمه می کنند. خدمات حمایتی و پشتیانی سازمان تجارت جهانی و کمک به کشورهای عضو در برون رفت از بحران های اقتصادی و تجاری نیز از جمله  مزایایی است که کشور ما می تواست در طول سالیان گذشته از آن برخوردار شود اما بدلیل عدم توجه به این مقوله مهم، در سایه غفلت متولیان امر زیان های بسیاری به کشور ایجاد نموده است این در حالیست که با توجه به پتانسیل های مختلف تجاری ایران می تواند به عضو فعال این سازمان تبدیل شود و بدین ترتیب گام بسیار مهمی در راستای تعامل سازنده با جهان بردارد و تحول واقعی در ساختارهای اقتصادی و دیپلماتیک تحقق یابد.بنابراین به نظر می رسد چنانچه واقعا گفتگو و تعامل سازنده با جهان برای مهم باشد می بایست به این غفلت بزرگ پایان دهیم و گام های جدی بمنظور عضویت در این ائتلاف بزرگ جهانی برداریم البته در مقطعی تلاش هایی در این راستا صورت گرفت و تقاضای عضویت ایران به سازمان تجارت جهانی اعلام شد اما بعدها با تغییر دولت ها مورد غفلت و فراموشی عمدی یا سهوی قرار گرفت. این مساله آنقدر مهم است که می تواند تبديل به یک مطالبه ملی سرنوشت ساز شود. در نوشتارهای  بعدی نیز به سایر ابعاد موضوع اهمیت پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی خواهیم پرداخت...