شوشان تولبار
آخرین اخبار
شوشان تولبار
کد خبر: ۱۰۹۴۷۹
تاریخ انتشار: ۰۸ شهريور ۱۴۰۱ - ۱۴:۳۸
بازماندگان عاشورا
شوشان - مهری کیانوش راد :
بانوی شعر و ادب ، دختر حسین بن علی،  سکینه معروف به عقیله ی مدینه  می باشد‌. 
نام او آمنه ، امینه یا امیمه ، که از جانب مادرش رباب بنت امروالقیس ملقب به سکینه شد‌
مادرش همسر محبوب حسین بن علی که همراه با دخترش در کربلا حاضر و یک سال  بعد از عاشورا  به همسر محبوبش واصل شد .
سکینه در واقعه ی عاشورا با وجود سن کم،  با روحیه ای قوی ، آرامش خود را از دست نداد و تا سن ۷۰ سالگی،  سال ۱۱۷ قمری زندگی کرد. 
آبشخور فصاحت او،  دریای مواج فصاحت و بلاغت خاندان پاکش ، علی علیه السلام و عمه اش  زینب ، بزرگ بانوی کربلا و عقیله ی بنی هاشم است .
از مادرش ، رباب بنت امروالقیس،  اشعاری در وصف حسین بن علی به یادگار مانده است.
[ با امروالقیس شاعر که یک قرن قبل از اسلام زندگی کرده است ، نباید اشتباه بشود.]
به اشعاری که از او به یادگار مانده است ،اشاره
می شود : 
«اِنَّ الَّذي کانَ نوُراً يُسْتَضاءُ بِهِ 
بِکَرْبَلاءَ قَتيلٌ غَيْرُ مَدْفوُنٍ
سِبْطَ النَّبِيِّ جَزاکَ اللَّهُ صالِحَةً 
عَنَّا وَ جُنِّبْتَ خُسْرانَ الْمَوازينِ
قَدْ کُنْتَ لي جَبَلاً صَعْباً اَلوُذُ بِهِ 
وَ کُنْتَ تَصْحَبُنا بِالرَّحِمِ وَ الّدينِ
مَنْ لِلْيَتامي وَ مَنْ لِلسَّائِلينَ وَ مَنْ 
يَعْني وَ يَأوي اِلَيْهِ کُلُ مِسْکينٍ
وَ اللَّهِ لا اَبْتَغي صِهراً بِصِهْرِکُمْ 
حَتَّي اُغَيَّبَ بَيْنَ الرَّمْلِ وَ الطّينِ»

"حسين که نور پرفروغي بود، در کربلا شهيد شده و بدون دفن افتاده است. اي فرزند پيامبر! خداوند از سوي ما جزاي نيکت دهد، و از خُسران ميزان دورت بدارد. حسين جان! تو براي من به منزله کوه محکمي بودي که به تو پناه مي‏آوردم، و در مصاحبت و رفتار با دين و مهرباني معاشرت مي‏کردي.
بگو ببينم بعد از اين يتيمان و دردمندان به کجا پناه برند؟ و مستمندان و مسيکنان کدام دري را بکوبند؟ 
اي همسر عزيزم! (تو آن چنان در دل من جاي گرفته‏اي) که سوگند به خدا جز تو را رغبت نمي‏کنم، و بغير از حسين‏دل به کسي نبندم تا زير خاک‏ها دفن شوم."
بانو رباب بعد از حسین بن علی،  به شعر خود وفادار و با مرد دیگری ازدواج نکرد.
از نکات جالبی که در باره ی سکینه، عقیله ی مدینه آمده است ، تسلط او بر شعر و شعر شناسی او است.
سید مومن شبلنجی شافعی در نورالابصار می گوید: 
" سکینه از جمال و ادب و فصاحت بهره ای بزرگ داشت ، اقامتگاه او محل تجمع شعرا و اهل ادب بود.
ابوالفرج اصفهانی در کتاب الاغانی در باره ی او می گوید:" سکینه در غریزه ی بلاغت و ملکه ی فصاحت نصیبی عظیم داشته، از سخن سنجی و شعرشناسی که آن را صنعت نقد شعر می گویند ، از اساتید زمان بود .
شعرا و بزرگان اهل سخن اشعار  خود را به او عرضه می کردند  و با نظرات انتقادی او قانع می شدند.
شعرا به خانه ی او می آمدند و سکینه از پشت پرده و گاه به وسیله ندیمه ی خود که از شاگردان 
بر جسته ی او نیز محسوب می شد ، با  شعرا و شعر آنها مرتبط می شد ، با دادن پاداش آنها را تشویق به سرودن اشعاری  بهتر می کرد، به خصوص کسانی که در باره ی شهدای کربلا شعر می سرودند، از الطاف خاص او برخوردار می شدند."
در برخی از روایات تاریخی آمده است که روزی فرزدق ، کثیر غره ، نصیب و جمیل که از شعرای بزرگ زمان خود بودند، به خانه ی او رفته و اشعار خود را برای نقد به خدمتکار او دادند، تا از نظرات او باخبر شوند ، سکینه ایراد شعری هریک را بیان کرد ، اما ناامیدشان نکرد و به هرکدام پاداشی داد ، اما از جانب سکینه برای " جمیل" پیامی ویژه آورد و به او گفت : 
بانوی من برایت سلام ویژه دارد و خواهان دیدار توست ، هنگامی که این اشعار تو را در باره ی کربلا شنید که می گویی:
فیالیتنی هل ابیتن لیله بواد القری انی اذا سعیدا 
لکل حدیث بینهن بشاشه و کل قتیل بینهن شهید 
تو حدیث ما را به جمله خاص بشارت داشتی و کشته شدگان ما را شهید خواندی. 
افسانه سرایی های بسیاری در باره ی ارتباط او با 
شعرا در تاریخ آمده ، که غیر قابل قبول هستند. 
به طور مثال ماجرایی  که به عمربن ابی ربیعه  شاعر خوش سخن و محبوب زنان ذکر شده  است ، هرچند واقعیت تاریخی دارد ، اما مربوط به سکینه نیست. 
به گفته ی علامه شنقیطی این داستان در باره ی سُعدی (سُعیده مصغر سعدی ) ، دختر عبدالرحمان بن عوف است.
مخالفت با حکومت اموی: 
بعد از کشته شدن همسرش مصعب بن زبیر عبدالملک بن مروان از او خواستگاری کرد و جواب رد شنید.
در آن زمان به فرمان معاویه سب علی علیه السلام بعد از نماز ادامه داشت .
سکینه به همراه عده ای از زنان در مجلس " ابن مطیر خالدبن عبدالملک حارث بن حکم ، سب کننده قرار می گرفت ، هرگاه ابن مطیر به سب علی می‌پرداخت،  او و همراهانش هم صدا با هم ، ابن مطیر را سب می کردند.
بعد از وفات سکینه فرماندار مدینه اجازه ی دفن نداد ، تا خودش برای نماز بیاید .
تصمیم داشتهوای گرم مدینه باعث فساد و بوی تعفن و نفرت مزدم از بانویی بشوند ،  که در زیبایی و آراستگی و شعر و ادب ضرب المثل بود ، و با حکومت مروانیان آشکارا مخالفت می کرد. 
اما اطرافیان با عود و کافور محیط را معطر  کردند ، شب گذشت و روز بعدپیکی آمد که امیر اجازه ی دفن داده است.
دو فرزند منسوب به سکینه هستند ، دختری به نام رباب از مصعب بن زبیر و پسری از عبدالله بن عثمان به نام عثمان .
نام هیچکدام در نسب نامه ها نیامده است ، در نتیجه یا باید بپذیریم که در کودکی مرده اند یا سکینه همسری جز پسرعموی خود که در عاشورا به شهادت رسید ، نداشته است. 
نمونه ای از شعر او در عاشورا، هنگام شهادت پدر  :
شیعتی مهما شربتم ماء عذب فاذکرونی
او سمعتم بغریب او شهید فاندبونی 
ای شیعیان ما ، هنگامی که آب گوارا می نوشید،  ما را یاد کنید.
هنگامی که داستان غریب و شهیدی را شنیدید بر ما مویه کنید. 

برای آگاهی بیشتر ، به کتاب "زینب(س) احیاگر تشیع" از همین نویسنده ، رجوع کنید.

نام:
ایمیل:
* نظر:
شوشان تولبار