چرا به همدیگر رحم نمی‌کنیم؟

مدتی پیش برای دیداری یکی از همتباران در یکی از سازمان ها رفته بودم، توفیق یار شد، دیدار یکی از همکاران قدیمی که در حراست آن سازمان مشغول بود، نیزحاصل گردید. وی با بیان حدیثی از پيامبر خدا (ص) : مَن لَم يَرحَمْ لا يُرحَمْ( كسى كه رحم نكند، به او رحم نشود)(۱) و همین طور حدیث إرحَمْ تُرحَمْ از مولا علی (ع) ، رحم كن، تا به تو رحم شود(۲)، ضرورت رحم بر همدیگر را مطرح کردند و سپس گفتند که همین احادیث را مبنای رفتار خود برای پیشگیری از تخلفات کرده اند. از چنین رفتاری که نیاز جامعه ی ماست، خوشحال و مسرور گشتم. چرا که این نو منش گمشده ی کشور ماست و متاسفانه یکی از مشکلات کشور، این است که بجای پیشگیری از تخلفات، افراد را پایش می کنند و منتظرند تا تخلف صورت گیرد و سپس با آن برخورد یا که از آن بهره برداری یا معامله کنند.
واقعیت این است که بعد از دهه شصت و پایان دوران طلایی دفاع مقدس و رواج جریان گرایی بی منطق و عاری از حق طلبی، کشور به دو اردوی رقیب همراه با پدیده های مذموم تملق و چاپلوسی تبدیل گردید، بنحویکه کسی به کسی رحم نمی کند. بلکه همه بدنبال بروز تخلف و سپس بهره برداری از آن هستند. لذا وقتی خودمان به خودمان رحم نمی کنیم، توقع داریم دیگران به ما رحم کنند. مگر پيامبر خدا (ص) نفرموده است :«خداوند مهربان است و مهربانی را دوست دارد و مهر خود را براى هر مهر ورزى نهاده است»(۳)
بدیهی است که اصلی ترین بهانه ی قدرت و بقای یک ملت در تاریخ بشریت همیشه اتحاد آن ملت با یکدیگر می باشد و تجربیات تاریخی موید این است که در دوره هایی که ملت ایران با هم یک دست بودند، همیشه پیشرفت و موفقیت را بدنبال داشته است و بر عکس هر وقت که چند دسته شدند، نیز نتیجه ای جر شکست  عادیمان نگردیده است.
بی شک دلیل اصلی موفقیت ایرانی ها در دفاع مقدس و مقاومت در برابر هجوم همه جانبه عراق که با پشتیبانی کامل شرق و غرب و با حمایت ده ها کشور دیگر بر علیه ایران صورت گرفت، اتحاد ملت ایران در دفاع از سرزمین خود بود.
چنانچه به ترکیب رزمندگان جبهه های نبرد در آن دوران مراجعه کنیم، موید وجود جنگاوران ایرانی از همه طیف های فکری؛  عقیدتی، سیاسی می باشد که برای دفاع از سرزمین خود حضور داشتند. ضمن اینکه همه آحاد ملت نه فقط آنهایی که اسلحه به دست گرفتند و به جبهه رفتند، برای دفاع از کشور خود بسیج شدند.
در آن دوران همه ملت ایران از کوچک تا بزرگ از فقیر تا غنی، زن و مرد همه با هم متحد شده بودند تا دشمن نتواند ایران عزیز را شکست دهد. در آن زمان همه ملت ،ضمن مهربانی به همدیگر از همه چیز خودگذشتند، عده ای فرزندان خود را روانه جبهه ها می کردند، عده ای دیگر با قناعت، از  بخشی از ملزومات  زندگی خود گذشتند تا مملکت دچار کمبود نشود و همه امکانات برای دفاع از کشور اختصاص یابد. چرا که همین ایثار مردم بود که  منجر به از خودگذشتگی و ارتقاء روحیه رزمندگان می گردید تا در جبهه های جنگ با از خود گذشتگی تمام ، در مقابل پیشرفته ترین تسلیحات جهان ایستادند و حاضر نشدندکه از یک وجب از خاک وطن عقب نشینی کنند.
 ولی حالا چه شده است که همه چیز برعکس شده است. تقریباً کسی به کسی رحم نمی کند. از مسئولین و کارگزاران کشور در تمام سطح گرفته تا جریان های سیاسی، وکلای مجلس، بازاریان و همین طور همسایه به همسایه، کاسبان و همه و همه به هم بی رحم شده ایم ، پس بازنده و زيانكاریم. چرا که  پيامبر مکرم اسلام فرموده است: «بازنده و زيانكار است آن بنده اى كه خداوند متعال در دل او، رحم و مهربانى نسبت به انسانها نگذاشته باشد.» (۴)
مگر ما همان ملت ایران نیستیم، مگر ما پیرو پیشوایی همچون علی بن ابیطالب نیستم که وقتی در روز بیستم ماه رمضان بعد آنکه فرق مبارکش شکافته شده بود و پیک مرگ چند ساعت دیگر سراغ ایشان می‌آمد و هستی را از وجود نازنینش محروم می‌کرد، آن هنگام که آقازاده‌اش حسن بن علی برایش شیر می‌آورد، می‌فرمایند: پسرم به این مرد شیر داده‌ای؟ آقازاده می‌فرماید: کدام مرد؟ امام علی(ع) می‌فرماید: همین مرد که قاتل من است و اسیر توست. شنیدم که او گرسنه است.
به جز از علی که گوید به پسر، که قاتل من،    
چو اسیر توست، اکنون به اسیر کن مدارا.(۵)
ما چنین پیشوای مهربانی داشتیم. اکنون در جامعه‌ ی ما یکی از ناهنجاری‌ها ،مشکلات و موانع اصلی و عمده، نامهربانی‌ها است. وقتی می بینیم در فضای مجازی چطور حامیان دو اردوگاه رقیب و البته مردود ، بدون توجه به مبانی دینی  بی مهابا برای مقابله و خراب کردن رقیب  به هر رفتار ناروایی روی می آورند،جز آه و افسوس چه می توان کرد و چه می توان گفت. مگر آقا و مولای ما  على (ع) نفرموده است: « نيكى كن، تا به تو نيكى شود . . . ، رحم كن، تا به تو رحم شود».(۶)

آیا این وضعیت نشانه ی فروپاشی اخلاقی نیست؟ متاسفانه امروز در جامعه شاهد افزایش گسترده ی آسیب های اجتماعی هستیم . آیا نباید یه آسیب شناسی این وضعیت و دلایل آن بپردازیم؟ بی شک یکی از دلایل آن، این است که ما از نظر اقتصادی و اجتماعی به طور دائم در معرض هجوم ، تحت تحریم و محاصره قرارداریم. محاصره اقتصادی که عده ای برخوردار از نعمت های بی شمار و مواهب خاص در کشور و بدون توجه به وضعیت نامتعارف حاکم بر کشور و وضع معیشتی مردم بویژه طبقات مستضعف و متوسط جامعه ، آنرا نعمت می شمارند. طبیعی است وقتی مشکلات اقتصادی جامعه افزایش پیدا می کند ، بدنبال آن مشکلات اخلاقی نیز پیش خواهد آمد. برابر اطلاعات و آمارهای مختلف هم اکنون در کشور ما، بیش از ۲۰ میلیون جوان داریم که اکثر آنها نیازمند اشتغال و ازدواج هستند، درحالیکه امکان دستیابی به اشتغال و ازدواج برای آنها تقریباً محال است. آیا این نمی تواند یکی ار دلایل و عوامل فروپاشی اخلاقی در جامعه باشد؟
این در حالی است که مسئولین و کارگزاران کشور بدون توجه به وضعیت موجود، با هدف، بصورت عمدی و آگاهانه ادعاهای خلاف واقع مطرح می کنند. و صد تاسف که جناب رئیس جمهور، برخی از این ادعاها و آمارها و مواضع ناصحیح را باور کرده و به رسانه ها ارائه می کند. سوال اساسی این است که آیا نمی شود این اطلاعات را  بعد از راست آزمایی و صحت سنجی اعلام کرد. چرا که بالاخره خلاف این ادعا ها ثابت می شود و یا بصورت روشن و گویا، درکف جامع وضعیت بر خلاف اطلاعات ارائه شد را نشان می دهد و همین مسئله دستمایه ی  دشمنان ملک و ملت و از جمله ناراحتی بیشتر مردم می شود.
در هر صورت باید توجه داشت که خداوند متعال نیز در کتاب وحی ما را تشويق به مهربانى با يكديگر می نماید. «محمّد پيامبر خدا و كسانى كه با او هستند بر كافران سختگيرند و با يكديگر مهربان»(۷).  
و پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : «سوگند به آن كه جانم در دست اوست، وارد بهشت نمى شويد تا اينكه به همديگر رحم كنيد. عرض كردند: اى رسول خدا! همه ما دلرحم و مهربانيم. حضرت فرمود: نه اينكه به يك فرد خاصى رحم كنيد بلكه به عموم مردم رحم و مهربانى كنيد. به همه مردم رحم كنيد».(۸)
آقا و مولا علی (ع) نیز می فرمایند:«به فرو دست خود رحم كن، تا فرادستت به تو رحم كند و خطاى او را با خطاى خودت بسنج و نا فرمانى اش از تو را با نافرمانى خود از پروردگارت و احتياج او به ترحّم تو را به احتياجت به رحمت و بخشايش خدايت»(۹).
امام صادق عليه السلام همچنین می فرمایند:«من به سه كس ترحّم مى كنم كه شايسته مهربانى اند: عزيزى كه به خوارى افتاده و توانگرى كه نيازمند گشته و دانشمندى كه خانواده اش و مردمانِ نادان ، او را خفيف و بى قدر مى شمارند»(۱۰).
با اینحال با امعان نظر به کلام خدا و احادیث مذکور به عنوان سرباز ملک و ملت، مسئولان، کارگزاران و جریان های سیاسی و آحاد ملت شریف و بزرگوار را به تفکر و برگشت به اخلاق و فرهنگ غنی ایران زمین و دهه شصت  توصیه می کنم که به رغم ناملایمات و سختی های بسیار بویژه جنگ تحملی با وحدت ، همدلی و انسجام، نتایج پرباری عاید ما گردید. و *جناب رئیس جمهور را به اجرای وعده های انتخاباتی خود بویژه کاهش نرخ تورم به نصف و در نهایت به تک رقمی کردن آن .*

پی نوشت:
۱-رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَن لَم يَرحَمْ لا يُرحَمْ .
۲- الإمامُ عليٌّ عليه السلام : ......... ، إرحَمْ تُرحَمْ .
۳- رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ اللّهَ رَحيمٌ يُحِبُّ الرَّحيمَ، يَضَعُ رحمَتَهُ على كُلِّ رحيمٍ .
۴- عنه صلى الله عليه و آله :خابَ عَبدٌ و خَسِرَ لَم يَجعَلِ اللّهُ تعالى في قَلبِهِ رَحمَةً للبَشَرِ .
۵- شعر همای رحمت (شهریار)
۶-الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أحسِنْ يُحسَنْ إلَيكَ ......... ، إرحَمْ تُرحَمْ .
۷-«مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ على الكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ»
۸- رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :و الذي نَفسِي بيَدِهِ لا تَدْخُلُونَ الجنّةَ حَتّى تَراحَمُوا قالُوا: يا رَسولَ اللّهِ كُلُّنا رَحيمٌ؟ قالَ: إنَّهُ لَيْسَ بِرَحْمَةِ أَحَدِكُمْ خاصّةً، و لكن رحمةَ العامّةِ رَحمة العامة .
۹- الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إرحَم مَن دُونَكَ ، يَرحَمْكَ مَن فَوقَكَ ، و قِسْ سَهوَهُ بسَهوِكَ و مَعصِيَتَهُ لكَ بمعصِيَتِكَ لِرَبِّكَ و فَقرَهُ إلى رَحمَتِكَ بِفَقرِكَ إلى رَحمَةِ رَبِّكَ .
۱۰-الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إنّي لَأرحَمُ ثلاثةً و حَقٌّ لَهم أن يُرحَمُوا : عزيزُ قَومٍ أصابَتهُ مَذَلَّةٌ بعدَ العِزِّ ، و غَنيٌّ أصابَتهُ حاجَةٌ بعدَ الغِنى ، و عالِمٌ يَستَخِفُّ بهِ أهْلُهُ و الجَهَلَةُ .