با آمدن ترامپ فروش نفت ایران قفل می‌شود؟

شوشان ـ با معرفی دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، تمامی بازارها در ایران سقوط کردند از بازار سرمایه گرفته تا دلار و ارز و سکه و طلا. با روی کار آمدن ترامپ بازار‌ها در ایران یکدست دچار التهاب شدند؛ از قیمت دلار که با جهش مواجه شد تا بورس تهران که سقوط کرد و طلایی که روز ملتهبی را سپری کرد. اما با رسیدن ترامپ به کاخ سفید چه آینده‌ای در انتظار اقتصاد ایران است؟ شوشان در این رابطه نظرات دکتر افقه را جویا شده است.

مرتضی افقه، اقتصاددان در تحلیل خود از واکنش بازار به پیروزی ترامپ  گفت: «این واکنش قابل پیش‌بینی بود و بنده بار‌ها در مصاحبه‌های پیشین گفته بودم که باتوجه به تجربه قبلی که از ترامپ داشتیم و همچنین سخنرانی که در مبارزات انتخاباتی‌اش درباره ایران داشت، بازار تاکنون دیدگاه منفی نسبت به ترامپ داشته است.»
وی ادامه داد: «ترامپ یک دیدگاه متناقضی در سیاست خارجه‌اش دارد. او از یک سو می‌گوید نمی‌خواهد وارد هیچ جنگی شود، و از سوی دیگر به شدت حامی اسرائیل است. به هر حال اقدام او مبنی بر ترور سردار قاسم سلیمانی حاکی از آن است که زمانی که مستقر شود، سخت‌گیری‌های بیشتری اعمال می‌کند. از آن بدتر به لحاظ اقتصادی همان یک و نیم میلیون بشکه نفتی که در بودجه سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی کردند و در دوره بایدن در همین حدود بشکه نفت فروخته می‌شد، به دلیل سخت‌گیری ترامپ همان هم ممکن است محقق نشود. بایدن مقداری خودش اغماض می‌کرد تا ایران را به سمت فعالیت انرژی هسته‌ای هل ندهد، اما ترامپ نمی‌گذارد همین میزان را هم بفروشیم. از این رو به نظر می‌آید اگر تحولات جدی در روابط ما با آمریکا و اروپا رخ ندهد، ممکن است سال سختی به لحاظ اقتصادی پیش روی ما باشد. قیمت ارز، طلا و سکه رو به بالا می‌رود و بورس هم با مشکلات جدی مواجه خواهد شد.»

این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه آیا امکان مذاکره ایران با آمریکا در دوره ریاست جمهوری ترامپ وجود دارد؟ عنوان کرد: «با اطلاعاتی که من دارم، خیر. بدین معنا که اگر ایران بخواهد مذاکراتی را انجام دهد، باید قدرت چانه‌زنی داشته باشد و بتواند امتیاز بگیرد. یک زمانی درآمد نفتی را به عنوان برگ برنده در مذاکرات استفاده می‌کردیم، اما متاسفانه اکنون نه تنها آن را نداریم بلکه آمریکا هم تحریم‌مان کرده است.»

افقه با اشاره به تنها برگ برنده ایران درصورت آغاز مذاکرات، گفت: «تنها برگ برنده‌ای که برای ما باقی مانده، قدرت موشکی‌مان است که آن هم با رد و بدل‌های موشکی اخیر یک مقداری آسیب‌پذیری سیستم دفاعیمان نشان داده شد. هرچند اسرائیل هم آسیب‌پذیری بسیار زیادی دارد، ولی به هر حال آمریکا و اروپا پشت او هستند. اما به نظر نمی‌رسد چین و روسیه آنقدر که آمریکا از اسرائیل حمایت می‌کند، از ایران حمایت کنند؛ بنابراین احساسم این است که اگر ایران می‌خواهد با مشکلات اقتصادی جدی مواجه نشود باید یک مقدار در مذاکرات کوتاه بیاید.»

این اقتصاددان در پاسخ به اینکه آیا بانک مرکزی و وزارت اقتصاد توان کنترل بازار را در شرایط فعلی دارند؟ گفت: «اکیدا خیر. به دلیل اینکه حتی اگر بانک مرکزی ارز کافی داشته باشد که در حال حاضر بتواند جلوی افزایش قیمت ارز را بگیرد، به دلیل اینکه این پیش‌بینی وجود دارد که در آینده شاید نتوانیم نفت بفروشیم، ارز را با احتیاط بیشتری استفاده می‌کند.»
فرصت مذاکره و توافق در دوره بایدن را از دست دادیم و دوباره به دامن ترامپی افتادیم که به شدت ضد ایران است
وی ضمن بیان اینکه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در مسائل اقتصادی منفعل هستند و تحولات خارجی، قدرت را در دست دارند، افزود: «اگر جنگ غزه تمام شود و احتمال درگیری مستقیم ما با اسرائیل هم کاهش پیدا کند، به لحاظ روانی اثر می‌گذارد، اما بصورت واقعی چیزی عوض نمی‌شود چراکه ترامپ مانع فروش نفت ما می‌شود. اکنون ایران، ایران سال ۹۷ نیست که اموال و شرکت‌های دولتی را جایگزین درآمدهای نفتی کند. همچنین در هفت سال گذشته هم از تمام ظرفیت‌هایمان استفاده کردیم. دوره بایدن فرصت خوبی بود که می‌توانستیم دست‌کم طی آن چهار سال مذاکرات را بصورت جدی دنبال کنیم. آن چهار سال را از دست دادیم و دوباره به دامن ترامپی افتادیم که به شدت ضد ایران است.»