تناقض حکمرانی شبکه ای با فیلترنیگ

شوشان ـ رجبعلی کرد :

یکی از مباحثی که سالها مورد بحث و مناقشه بوده و هست بحث مدیریت فضای مجازی است. اگراینترنت وشبکه های سایبری نبود این بحثها بلاموضوع بود اماازطرف دیگر آیا اگراینترنت و دیجیتال و شبکه های ارتباطی مجازی نبود این همه پیشرفت دراین جهان ممکن بود؟ قطعا"خیر. به موازات گذشت زمان و تغییر و تحولات محیطی نوع حکمرانی نیز بسمت ترقی و تعالی و بهبود مسیرخود را ادامه می دهد نظر من این است که مدیریت و حکمرانی هوشمندانه خود نیرمیتواند مسبب و عامل وپیشران بسیاری از پیشرفتها در حوزه های مختلف از جمله شبکه های اینترنتی و مجازی باشد و از سوی دیگر برای تطبیق با رشد سریع ،چشمگیرو بدون وقفه اینتزنت وتکنولوژیها و نوآوریها در این حوزه ، حکمرانی نیزمتحول و به روز می شود. به عبارتی ،حکمرانی در تاثیر و تاثر شرایط محیطی و پیچیدگی ها است. نظریه های متعددی درباب مفهوم حکمرانی عمومی ارایه شد که مهمترین این نظریه ها حکمرانی خوب،حکمرانی سالم،حکمرانی تعالی گرا و حکمرانی شبکه ای است. باتوجه به اینکه فیلترینگ به یکی از موضوعات بحث برانگیزجامعه تبدیل شده مسئله فیلترینگ بیشتربه یک موضوع سیاسی جناحی تبدیل شده است. بطوریکه اکثریت قاطع اصلاح طلبان و شخص رئیس جمهور مخالف فیلترینگ و چهره های شاخصی از اصول گرایان بانی و موافق فیلترینگ ومحدودیتهای شبکه مجازی هستند و بحث و جدال و تصمیم گیری درخصوص این موضوع بیش از حد به درازا کشیده و فرسایشی شده است.بجاست که این موضوع بارویکرد مدیریتی بررسی شودکه دراین مقاله از این منظرتحلیل و بررسی می شود.همان گونه که بیان شد برای بهبود در حکمرانی نظریات متعددی ازسوی اندیشمندان این رشته مطرح شده که هرکدام چراغ راهی برای اثربخشی بهتر و بیشتر حکومتها می باشد و دراینجا به اختصار حکمرانی شبکه ای تعریف و تبیین میشود وارتباط آن با بحث روز کشور که همان فیلترینگ است را به بحث می گذاریم تا تصمیم سازان و تصمیم گیران کشور به دور از هیاهو و جنجال وبدون تعصبهای جناحی و با رویکرد مدیریت گرایی به آن نگاه وصلاح و مصلحت کشوررا برهرمصلحت دیگری ترجیح داده و تصمیمی درست اتخاذ کنند.ذکراین نکته ضروری است که وقتی سخن از حکمرانی شبکه ای می شود فقط شبکه های اینترنت وفضای مجازی مدنظر نیست. اینها بسترهایی برای این نوع حکنرانی هستند وگرنه حکمرانی شبکه ای وسیعتر وبار معنایی بالاتری دارد که باتعریف و تبیین آن متوجه این موضوع خواهیم شد.دراین نوشتار تاکیدم براین است این اهم و مهم ها و جدلها برسر فلیترینگ یا قانون حجاب و... با هیچ نوع از حکمرانی های مفیدی که صاحبنظران برآنها تاکید میکنند سازگاری ندارند و نتایج و دستاوردهای منفی این شیوه حکمرانی را مشاهده میکنیم.

شیوه و روش اداره امور عمومی و به زبان ساده همان حکومت داری و حکومت کردن نقش بسزایی در سعادت و شقاوت ملتها دارند واین حاکمان علاوه بر عمل حکومتداری و حکمرانی باید علم آن را نیز داشته باشند.اگرچه سلیقه ها نیز در تصمیمات اثرگذارهستند اما باید محور و مدار و اساس تصمیمات سازمانی و حکومتی برپایه اصول علمی و عقلی باشد.حکمرانی یک علم است و به اصولی دارد. حکمرانی عمومی به اعمال اقتدار عمومی توسط حکومت باهدف تنظیم قوانین و مقررات ارائه خدمات به جامعه اطلاق می شودکه دارای سه بعد مهم کارایی،شراکت و شفافیت است. حکمرانی شبکه ای مبتنی بر این ایده است که امروزه خط مشی گذاری به روی گروههای ذینفع مختلف،سازمان ها و انواع موسسه ها باز شده است.از اهمیت شبکه همین بس که مفهوم جامعه شبکه ای، نشان دهنده جامعه معاصری است که بعداز مفهوم جامعه اطلاعاتی مطرح شده است.مطالب و نظریات در این باب بسیار زیاد است که ‌از حوصله این نوشتار خارج است اما به اجمال باید گفت که در عصرپیچیده امروزی که جهان بشدت در حال تغییر و تحول است برای پرهیز از آسیبها و بهره مندی از فرصتها در ابعاد گوناگون باید خود را مجهزکنیم و از فناوری روز نیز بهره ببریم. هرگونه محدودیت در شبکه های ارتباطاتی ما را با کارآمدی از یک سو و با پاسخگویی از سوی دیگر دور میکند.دولت و حاکمیت نباید دراین خصوص بیش از حد جزمی تصمیم بگیرد یا عمل کند باید تمام جوانب کار را در نظر بگیرند و به حکمرانی تطبیقی نیز توجه کنند ببینند دنیا با مسائل و مشکلات و تهدیدات و فرصتهای این چنینی چگونه عمل کردند. آنها کجاهستند و ماکجاییم.وقتی که صحبت از دستاوردهاست حکمرانان، دغدغه این را دارند که چرا ازاین فضا و بستر وسیع و گسترده استفاده چندانی نمیشود امااگر از همین بستر تصمیمات و عملکرد حاکمیت به نقد کشیده شود و نظریات گوناگون که بخش عمده آن مفید و کاربردی و قابل تآامل است ارایه شود وامصیبتا سر می دهند که این چه وضعی است و این فضای مجازی چه بلایی به سر کشور آورد.از یک طرف شعار مردم محوری سرمیدهیم و به همه چیز متوسل میشویم که مردم ، شما ولی نعمت وصاحب حکومت هستید و پای صندوقهای رای بیایید و شعار حکمرانی پاسخگو را سر می دهیم و از طرف دیگر با بسیاری از تصمیمات کسی که مردم آن را انتخاب کردند مخالفیم و با ابزارهای مختلف جلو تصمیمات و اقدامات او را میگیریم که نمونه بارز آن همین موضوع فیلترینگ است. هرچه که شبکه های مجازی و اینترتی محدود شوند، محدودیت برای یکی از ایعاد حکمرانی عمومی که همان حکمرانی شبکه ای است ایجاد میکنیم و این یک تناقض آشکاراست.بحثهای طولانی و دامنه دارو جدلهای دولت ومجلس در خصوص اموری از قبیل برداشتن فیلترفضای مجازی و رد و بدل شدن قانون حجاب و عفاف و بحثهای جنجالی در این خصوص با وجود مسائل و مشکلات فراوان دیگری که گریبان این ملت را گرفته و اولویت دادن به مسائل دست چندم نشان از نداشتن استراتژی و حکمرانی ضعیف و ناکارآمد است. کشور هم اکنون از مشکلات و بحرانهای فراوان دیگر و ناترازیهای متعددکه ناشی از ضعف مدیریت در سنوات گذشته است رنج می برد و مجلس درگیر مثلث حجاب و عفاف و فیلترینگ و انتصاب ظریف است.کاربست حاکمیت باید مشارکت مردم در تصمیم سازی ها و تصمیم گیریها باشد. مجموعه حاکمیت برای کاستن از ضعفهایش و بهبود حکمرانی اش باید دغدغه خواستهای اکثریت مردم را داشته باشد و هربخش از این حاکمیت باچشم بصیرت نگاه کند و ببیند آیا دغدغه های آنان هم راستای دغدغه های مردم است اگرچنین نیست که در بسیاری موارد واقعا چنین نیست درتصمیمات و قوانین خود تجدید نظرکند. پیشنهاد می شود تا دیر نشده درراستای دمکراسی و حکمرانی عمومی رفع فیلترینگ صورت گیرد و بیش از این وقت قوا صرف این امور پیش پا افتاده نشود و به امور مهم و مبتلابه دیگربرسید و اگر این روند ادامه یابد ودر کار دولت همچنان سنگ اندازی و مانع تراشی شود حتی اگر رئیس جمهور نجیب تا پایان دوره چهار ساله اش باشما کنار بیاید و کناره گیری نکند آنگاه موقع انتخابات بعدی است که دیگر مردم باشما کنار نخواهند آمد و امیدوارم چنین مباد.