گذار از اقتصاد انرژی محور به اقتصاد دانش محور؛کلید حل ناترازی

شوشان ـ حسین حیات داودی :

رشد اقتصادی به معنای تولید ثروت برای کشورها،تا قبل از انقلاب صنعتی لزوما برپایه کشاورزی،زمین داری،نیروی کار و قیمت محصولات بود. پس از انقلاب صنعتی و بخصوص از نیمه قرن نوزدهم با ایجاد صنایع فولادی و کشف نفت،وابستگی تولید ثروت به انرژی شکل گرفت. این وابستگی تا اواخر قرن بیستم ادامه داشت سپس با روند نزولی وابستگی اقتصاد به انرژی مواجه شدیم. بدین معنا انرژی دیگر بازیگر اصلی و مقتدر افزایش GDP یعنی تولید ناخالص داخلی کشورها نبود و تولید ثروت برپایه فناوری و تکنولوژی جای تولید ثروت و برپایه مصرف نفت و گاز و برق را گرفته است‌.
اما در ایران با روندی نامناسب روبرو هستیم به گونه ای که نه تنها از وابستگی رشد اقتصادی به مصرف انرژی کاسته نشده است بلکه با افزایش وابستگی اقتصاد به انرژی روبرو هستیم.حال اگر این افزایش مصرف انرژی منجر به رشد GDP و تولید ثروت می‌شود تا حدی قابل قبول بود اما در  اتفاقی نامبارک شاهدیم که در دو دهه اخیر  مصرف انرژی در کشور دوبرابر شده ولی رشد اقتصادی خاصی را ایجاد نکرده است که این به منزله افزایش مصرف انرژی در بخش غیر مولد است‌. بخشهای غیر مولد که عمدتا مصرف برق خانگی و بنزین را شامل می‌شود که آورده اقتصادی ندارند
راه حل اما دو بعد دارد.
یکی افزایش بهره‌وری انرژی؛یعنی توجه به مصرف انرژی در بخش مولد یعنی صنایع و دیگری جداسازی رشد اقتصادی از مصرف انرژی و توجه ویژه به اقتصاد دانش محور.

بنظر میرسد اگر مدیران عرصه حکمرانی انرژی این دو موضوع را برای مدیریت انرژی کشور به صورت فوری تجویز نکنند شاهد ادامه وضعیت نابسامان فعلی خواهیم بود