تاملی برچرایی بنیاد رئیسی

شوشان ـ علی کرد :

جناب آقای مخبر سرپرست وقت ریاست جمهوری و رئیس شورای انقلاب فرهنگی درتیرماه ۱۴۰۳بنیاد بین المللی شهید رئیسی رابا هدف اعتلا و معرفی ملی و بین المللی الگوی حکمرانی متعالی انقلاب اسلامی ابلاغ کردند. این اقدام قابل تامل، بررسی و نقد است که در زیر به آن می پردازم.تاسیس بنیادها و موسسات و کانونهای خیریه وعلمی و فرهنگی با اهداف خیرخواهانه و تعالی گرا امری ممدوح وقابل احترام است.و عموما از طریق خانواده،دوستان و همفکران تاسیس می شوند. در مورد ایجاد هرنهاد و بنیادی توجه به مبنا ودلایل آن میتواند راه گشا و مفید و ترغیب کننده مساعدتها باشد، چون عموما" این بنیادها و موسسات با کمکهای مردمی اداره می شوند، مبنا و دلیل ایجاد و منشور و ماموریتهای این نهادها وهمچنین سابقه و بیوگرافی و رزومه موسسین نیزدر میزان استقبال عمومی از آن نقش بسزایی دارد. وقتی بنیادی بنام شخصیتی ایجاد شود آن شخصیت می بایست درهمان بعد یا ابعادی که بنیاد با آن نام به ثبت می رسد ازجهات مختلف ممتاز، ویژه و برجسته باشد‌.

رئیس جمهورشهید مرحوم آیت الله رئیسی کمتراز یک دوره چهارساله رئیس جمهور بود که متاسفانه در صانحه هوایی به دیار حق شتافت وملتی ازاین خادثه تلخ اندهگین شدند و مراسمات در خور توجه نیز برای ایشان برگزار گردید. گرچه آن شهید از بدو انقلاب اسلامی تا زمان شهادت با مسولیتهای گوناگون و خطیرمشغول خدمت به نظام اسلامی بود اما مدت زمان نسبتا" کوتاهی در راس قوه مجریه بود و در این زمان نیز در بعد عملی اقدامات خاص و برجسته و ویژه و فوق العاده ای انجام نداد و در بعد نظری نیز آثار و تالیفات و مقالات و سخنرانیهایی که بتوان نظریه و رویکرد جدید و قابل توجه درباب مدیریت و حکمرانی از آثار فلمی وشفاهی ایشان برداشت کرد وجود ندارد.اگر مسولین عالی رتبه فرهنگی درصدد بودند به نحوی خدمات و زحمات آن شهید را ارج نهند میتوانستند به طریقی دیگر اقدام کنند، صفات حسنه ایشان در ابعاد دیگر برجسته تر از گفتمان و نوع حکمرانی ایشان بود.ملاکها و معیارهای حکمرانی متعالی از دیدگاه اندیشمندان مدیریت و حکمرانی مشخص و مکتوب است.در حکمرانی تعالی گرا ویژگیهای مهمی نظیر استقلال در انتخاب، آگاهی در انتخاب، جدیت در انتخاب و استمرار در انتخاب مدنظر قرار میگیرد. توسعه سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر الکترونیسم، افزایش شفافیت و توانمندسازی مردم وانتقال قدرت به آنان نیز از رویکردها و الزامات مهم حکمرانی رو به تعالی است.

با توجه به تعریف، ویژگی ها،ابعادوالزامات حکمرانی متعالی شایسته بودکه اعضا و رئیس وقت شورای انقلاب فرهنگی فارغ ازدوستیها و صمیمیتها و مسایل جناحی و تعلق خاطری که به آن مرحوم داشته اند این ویژگیها و الزامات را با سخنان،نوشته ها،نظریات و اقدامات و عملکرد و نوع حکمرانی تصمیمات مهم و راهبردی و میزان موفقیتها و با لحاظ تمامی نقاط قوت و ضعف دولت شهید رئیسی مقایسه می کردند و سپس اولا" درخصوص تاسیس بنیادی به نام ایشان و ثانیا" باتاکید بر الگوی حکمرانی ایشان تصمیم گیری میکردند تصمیم اعضای فرهیخته شورای محترم انقلاب فرهنگی به ویژه ریاست وقت آن جناب دکتر مخبر که خود نیز دانش آموخته این رشته است تعجب آور و تامل برانگیز است. شاخصهایی معتبر در خصوص ارزیابی عملکرد دولتها وحود دارد و بر آن اساس اثربخشی و کارآمدی دولتها محک زده می شود.رئیس جمهور رئیسی در دولت سیزدهم شبانه روز درحال خدمت بود اما تلاش کردن یک حرف و ثمربخشی و دستاورد و کارآمدی حرفی دیگراست. اگرآمار و ارقام و عملکرد را ملاک قرار دهیم و یا سخنان و نظرات اکثر بر جستگان حوزه اقتصاد و فرهنگ و سسیاست را ملاک بگیریم و یا افکار عمومی را بعنوان معیار و شاخصی مهم در نظر بگیریم از هرسه جهت حکمرانی آن دوران نه تنها شاخص و الگو نیست بلکه نمره بالایی هم ندارد.این نکات به هیچ وجه به معنای نادیده گرفتن تلاشهای شبانه روزی و بی وقفه ایشان نیست بلکه مراد از بیان این مطالب این است که این قبیل اقدامات فرهنگی می بایست بدون صبغه سیاسی جناحی و با درایت و دوراندیشی صورت گیرد تا منشا اثرات خیر و مثبت برای کشور شود.حتی تعدادی از صاحب نظران اصول گرا با ادله هایی نسبت به این تصمیم نظری متفی داشته و آن را نقد کردند.

اجمالا" مرحوم شهید رئیسی نه نظرات قابل توجی در حوزه حکمرانی داشتند و نه حمکرانی ایشان برجسته تر از روسای جمهور پیشین بود که الگو و سرمشق قرارگیرد.برخی از روسای جمهور صاحب سبک و نظر در حکمرانی بودند مثل جفرسون و مدیسون در آمریکا(مکتب جفرسونی و مدیسونی) و برخی نیز درحکمرانی نامی در گینس دارند مثل ماهاتیر محمد اما بنیادی با این عنوان ندارند. سوال کلیدی در انتهای بحث این است که اگرهرساله مراسمی و جشنواره ای ملی بین المللی در این زمینه برگزار و مدیران و و اندیشمندان این حوزه در آن شرکت کنند کدام دستاوردهای عملی و کدام دستاورد نظری از سخنان، نوشته ها و تالیفات و مقالات آن مرحوم قابل ارایه و سرمشق خواهد بود.این اقدامات احساسی و بدون پشتوانه علمی کمک خاصی به فرهنگ کشور نمی کند و هیچ سودی هم عاید آن شهید سعید نخواهد کرد.انتظار از مدیران عالی فرهنگی کشور این است که با دوراندیشی و وسواس بجا برای اعتلای فرهنگ ایرانی و اسلامی تصمیم بگیرند و از اهل علم و فرهنگ نظرخواهی کنند و به تصمیم سازی توجه ویژه داشته تا از دل آن تصمیم سازیها تصمیمات خوب اتخاذ شود.