اصلح کیست؟

شوشان: مرحله اول انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی به پایان رسید و مرحله دوم در پیش روست. یکی از کاربردی ترین واژه در همه انتخابات اعم از مجلس خبرگان رهبری مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا واژه  اصلح است. بی مناسبت نیست که قبل از برگزاری دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی تعریف لغوی و اصطلاحی این واژه را بدانیم و کمی در این زمینه توضیح دهیم. سعی می کنم در این نوشتار بارویکرد کاربردی و ساده نویسی به موضوع بپردازم باشد که در راستای آبادانی و توسعه ایران اسلامی به معنای واقعی افراد اصلح وارد خانهء ملت شده و نماینده واقعی مردم شریف و بزرگ ایران باشند تا از حقوق حقهء ملت در ابعاد داخلی و خارجی باهمهء وجود و با اقتدار دفاع کنند و انشاالله.

صالح یعنی شایسته ،درخور،نیکوکار ولایق. و اصلح یعنی شایسته تر و لایق تر. این واژه درقرآن به وفور مشاهده می شود. اعمال صالح و فاسد هم بسته به کشورها و آیین ها و فرهنگهای مختلف متفاوتند و ممکن است رفتاری در یک فرهنگ بهنجار ودر کشوری بافرهنگ دیگر نابهنجار باشد. اما بسیاری از اعمال و رفتار(اعم از خوب یا بد) در فرهنگها وملل مختلف معنای یکسانی دارد وتقریبا" واکنشهای یکسانی در مقابل آن اعمال ورفتار ابراز می شود. اعمالی چون خیانت، دروغ، کلاهبرداری،خلف وعده،دزدی وظلم به دیگران مذموم واعمالی ازقبیل صداقت وراستگویی،وفای به عهد،رعایت حقوق دیگران،ایثار واز خود گذشتگی جود وبخشش ممدوح هستند. افتراقات در خوبی یا بدی ، در جوامع مختلف بیشتر در آداب است نه در اخلاقیات که استاد مطهری یک بحث شیرینی در باب اخلاقیات و آداب دارد اما جای آن دراینجانیست ودر این مقال نمی گنجد.باتوجه به فرهنگ ودین ومذهب ونوع حکومت وبه تبع آن قانون اساسی کشور ما ایران اسلامی،کسانیکه کاندیدای نمایندگی مجلس شورای اسلامی میشوند باید دارای شرایطی باشند.پس از احراز آن شرایط و تایید نهایی ازسوی شورای نگهبان همگی بالقوه نماینده و به عبارتی برای احراز سمت نمایندگی شایسته هستند و صالح می باشند. البته این شایستگی نسبی است واحتمال دارد به دلیل عدم دقت و ... کس یا کسانی شرایط را داشته و رد صلاحیت شوند و برعکس که راه آن طی کردن مراحل قانونی است و تمکین به قانون الزامی و از نظر عقلی هم پسندیده است و اعتراضات غیر قانونی برای کشور مضر و چون موضوع بحث چیز دیگری است بیش از این توضیح نمی دهم تا از بحث فاصله نگیریم.

حال که تعدادی تایید نهایی شدند انشااله همه شایسته و صالح هستند اما نکته اساسی و مهم اینجاست که برای برگزیدن باید اصلح را انتخاب کرد. از بین این شایستگان باید آنکه شایسته تر از بقیه است انتخاب شود که به او می گوییم "اصلح". یکی از اههایی که برای شناخت اصلح به ما کمک می کند" شناخت وظایف نماینده "است. اگر شناخت کافی از وظایف نماینده داشته باشیم بهتر می توانیم مصداق آن را در بین کاندیداها پیدا کنیم.

طبق اصول متعدد قانون اساسی جمهوری اسلامی نمایندگان وظایف و اختیارات خطیر و گسترده ای دارند که اگر به آنها عمل شود می تواند برای کشور بسیار سودمند باشد. یکی از این وظایف حق اظهار نظر در تمام مسایل کشور است. یکی دیگر از وظایف وضع قانون است. شرح و تفسیر قوانین عادی بعهده مجلس شورای اسلامی است. تصویب طرح ها و لوایح، تحقیق و تفحص، تصویب عهدنامه ها و موافقتهای بین المللی، هرگونه تغییر در خطوط مرزی، رای اعتماد به وزرا، سوال و استیضاح وزرا و ریس جمهور و....به عهده نمایندگان مجلس شورای اسلامی است.

باتوجه به وظایف و اختیارات نماینده و متراکم شدن نظر و قدرت مردم در او برای سالم رساندن این بار امانت قبل از هرچیز باید تقوی داشته باشد زیرا قدرت وسوسه برانگیز است و این جایگاه بس رفیع است. و صاحب این مقام درصورت داشتن سلامت نفس و کنترل درونی می تواند مدرس گونه از حقوق ملت دفاع کند وخدای ناکرده اگر از تقوی بی بهره یا کم بهره باشد ممکن است لطماتی به کشور و حوزه انتخابیه وارد کند. تقوی و خویشتن داری و صیانت و یکدستی و صداقت از شروط لازم برای یک نماینده است اما شرط کافی نیست. اگر یک نماینده از مقام وموقعیت خود سوءاستفاده نکند بسیارخوب و امری ضروری است اما اگر نماینده نتواند از موقعیت قدرت و اختیارات قانونی خود حسن استفاده را بکند این هم یک ضعف بزرگی است. استفاه ازظرفیتهای قوه مقننه توسط نماینده نیاز به تخصص و احساس مسولیت و انگیزه وتوان کاری دارد.همینطورکه می گوییم انتخاب کننده باید شناخت کافی از وظایف نمایندگی داشته باشد تابتواند اصلح را انتخاب کند به طریق اولی نامزد نمایندگی باید اشراف کامل از وظایف خود داشته باشد تا از آن طریق اولا"به وظایف خود بپردازد ثانیا"براساس وظایفی که به عهده دارد حداکثرتلاش رابرای ایفای نقش درچاچوبه وظایف بکند. چنانچه نماینده دارای تخصص باشد باشد بی جهت در رای دادن به لایحه و طرحی قیام وقعود نمیکند بلکه رای او(مثبت یا منفی)به طرح ولایحه براساس آگاهی وتخصص است.ونتیجه آن تصویب قوانینی است که کشور را درمسیر توسعه وتعالی وترقی قرار می دهد.یکی از نشانه های مجلس متخصص ومتعهد وقوی تصویب طرحهای مفید وکارآمد وبه چالش کشیدن وبررسی دقیق وهمه جانبه و بدون واهمه لوایح است.هیچ کس وهیچ چیز را جز منافع مردم مد نظرقرارندهند. قانون خوب نیاز به اجرای خوب دارد تا کارایی داشته باشد.برای اجرای خوب ونتیجه بخش کنترل ونظارت لازم است که خوشبختانه یکی دیگر از وظایف نمایندگان است.اگرنظارتهای دقیقتری ازسوی نمایندگان بر دستگاههای اجرایی بودیم قطعا" وضعیت بهتری داشتیم. کلان نگری بجای بخشی نگری وجزیی نگری:نماینده باید درکنار حوزه انتخابیه اش بعنوان نماینده ملت دغدغهء حقوق همهء ملت راداشته باشد وبالحاظ منافع ملی بعنوان نماینده یک حوزه خاص ازحقوق حوزه اش باشجاعت و درایت ومنطقی ومستدل وباقاطعیت دفاع کند.

قدرت بیان:چون نماینده ازجانب ملت نطق می کند ومهترین ابزارش در مجلس زبانش است زیرا ازاین طریق موافقت یا مخالت می کند یاسوال واستیضح می کند یا تذکرآیین نامه ای می دهد ازهمه مهمتر نطق می کند،باید بتواند درظرف زمان کوتاه ومحدود حداکثراستفاده رادرراستای احقاق حقوق ملت وحوزه انتخابیه خود ببرد.

شجاعت نقش مهمی در ایفای تمام وظایف دارد. فردی که شجاع باشد می تواند بابیان شیوای خود حقایق را بگوید گرچه به مذاق عده ای خوش نیاید. فرد شجاع است که بدون اضطراب ودلهره و ترس نظارت می کند تحقیق وتفحص می کند.به راحتی مخالفتش رابا لوایحی که بنظرش سودی برای کشورندارد اعلام می کند.باقدرت وصلابت سوال واستیضاح (اگر ضروری باشد)می کند.دو ویژگی مهم در مدرس ناشتن ترس و نداشتن طمع بودکه از او اسطوره ساخت.

"چندتوصیه برای انتخاب اصلح":

1-باتوجه به محدودترشدن انتخاب درمرحلهء دوم (فقط دو برابر ظرفیت هر حوزهء انتخابیه) سریع تر و راحت تر میتوان اصلح را انتخاب کرد.لذا چنانچه فرد اصلح برخی ازانتخاب کنندگان به این مرحله راه نیافت میتوان با کاهش انتظارات و واقع گرایانه بصورت نسبی شایسته تر را برگزید.

2- کبوترباکبوترباز با باز:درحدیث است که افراد را ازطریق اطرافیانشان بشناسید. به دقت به حلقه های اولیهء کاندیداها نگاه کنیم ،ازاین طریق تاحدزیادی می توان کاندید راشناخت

3-حداقل در یک رشته متخصص ودر زمینه های مختلف و مسایل مبتلابه جامعه آگاهی وشناخت لازم را داشته باشد.

4-باتوجه به اینکه هیچکس در همه رشته ها و زمینه هاتخصص ندارد و بقول بوذرجمهر حکیم همه چیز را همگان دانند نماینده باید مشارکت جو باشد وبه کارتیمی و گروهی باورداشته وقوهء تجزیه وتحلیل داشته باشد و باسعهء صدر از آرا ونظرات و ایده ها وپیشنهادات وحتی انتقدات دیگران علی الخصوص متخصصان وصاحب نظران استفاده کند

5-بابررسی رفتار طرفدارانش وشیوهء برخورد با مخالفان ورقبایش می توان تاحدی از سعهء صدر وبلند همتی وجوانمردی کاندید پی برد.نماینده بایدگشاده رو و باظرفیت باشد زیرا بعد از رای آوردن نماینده مهمه مردم حوزه انتخابیه است.

6-نطقهای تبلیغاتی: توصیه اکید می کنم که به نطقهای کاندیداها گوش فرا دهید زیرا چکیده همه خصوصیات ذکر شده در نطقها هویداست.ازقبیل قدرت بیان،شجاعت وصداقت در گفتار،داشتن برنامه وایده های جالب برای توسعه وپیشرفت کشور وحوزه انتخابیه،آشنایی به وظایف نمایندگی و....فبشرعبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه. ذکر این نکته ضروری است که همه شرایط و ویژگیها را احصا نکرده وبه بسیاری از نکات پرداخته نشد اما همین قلیل مطالب را در راستای خدمت به میهن اسلامی تقدیم نمودم.

خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار – آمین

علی کرد – مدرس دانشگاه