عرب‌های خوزستان چه مي‌پوشند؟

مسؤول انجمن دوست‌داران ميراث فرهنگی شهرستان آبادان گفت: هر ملت یا قومی مطابق با ارزش‌ها و قواعد فرهنگی خود، از جامه‌های ویژه‌ای استفاده می‌كنند. البته وضعیت اقلیمی و موقعیت طبقاتی افراد عواملی هستند که بر نوع پوشش آن‌ها تأثیر می‌گذارند. به هر حال، آنچه بر تن مردم هر دیار دیده می‌شود، فقط بیانگر پوشش آن‌ها نیست، بلکه تاریخ و فرهنگ آن قوم یا ملت را نیز بیان می‌کند.

اميد نوري در گفت‌وگو با ايسنا در خوزستان نوع لباس و پوشش عرب‌های خوزستان را معرفي كرد.

الف: پوشش مردان

دشداشه: دارای دوخت مخصوصی است و به‌صورت لباس بلند و راحت که یکسره و تا مچ پا و معمولاً به رنگ سفید است و مردان عرب آن را می‌پوشند. در دو نوع عراقی (یقه‌دار) و خلیجی یا اماراتی (بدون یقه) وجود دارد.

بشت یا خاچیه: از دیگر لباس‌های اعراب است که روی دشداشه پوشیده می‌شود و جنس آن از نخ پشمی نازک است. برخی برای زیبایی سرشانه‌ها و آستین‌ها را با ابریشم زیبا که به رنگ بشت باشد گلدوزی می‌کنند. نوع دیگر بشت به نام «مزویه» معروف است و جنس آن از پشم ضخیم و مخصوص زمستان است. معمولاً به رنگ قهوه‌يی، سیاه یا سورمه‌يی است و روی آستین و دور آن با استفاده از تورهای طلایی‌رنگ حاشیه‌دوزی می‌شود. امروزه از مزویه بیشتر پیرمردها استفاده می‌کنند.

چفیه یا کوفیه: نوعی سربند و نام پارچه‌ای است که روی سر گذاشته می‌شود تا از سر، چشم و دهان افراد در برابر آفتاب و شن محافظت کند. سادات از رنگ‌های سیاه یا سبز و دیگر افراد (عوام) از رنگ‌های سفید خالی یا سفید و سیاه استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است چفیه یا کوفیه را روی سر نبندند و دور گردن بسته شود یا روی شانه قرار گیرد. منشأ اصطلاح کوفیه را شهر کوفه در عراق می‌دانند.

عقال: حلقه‌ای است سیاه‌رنگ از نخ‌های بافته‌شده به‌هم که روی سر گذاشته می‌شود و چفیه را نگه می‌دارد.

ب: پوشش زنان

عبایه یا عبا (چادر عربی): پوششی است که زنان عرب می‌پوشند و برخلاف چادرهای رایج در ایران در دو طرف شانه‌های عبا بریدگی‌هایی وجود دارد که دست به‌راحتی از آن بیرون می‌آید تا در صورت وزش باد عبا به‌آسانی از تن‌پوشنده آن جدا نشود.

شیلّه: نوعی روسری است که زنان عرب از آن برای پوشش موهای خود استفاده می‌کنند و جنس آن از ابریشم یا نخ خالص است و در دو نوع تابستانی که پارچه‌ي آن نازک است و زمستانی که به‌صورت ضخیم بافته شده، وجود دارند.

چِلّاب: وسیله‌ای گیره‌مانند از جنس طلا یا نقره است که به‌وسیله‌ي آن شیله روی سر محکم بسته می‌شود و برای زیبايی بیشتر در آن نگینی معمولاً فیروزه‌يی به کار می‌برند.

عُصابه: پارچه‌ي سیاه‌رنگی است از جنس ابریشم یا کتان که زنان میان‌سال و پیرزنان عرب دور سر خود می‌پیچند. در این حالت، شیله در بالای سر و زیر عصابه قرار می‌گیرد. در مراسم عزاداری نیز بيشتر زنان از آن استفاده می‌کنند و برای نشان دادن تألم روحی خود روی عصابه مقداری گِل می‌مالند. بزرگی یا کوچکی عصابه به چند عامل بستگی دارد. این عوامل عبارتند از: سن، قشر اجتماعی و علویه (سیده) بودن زن. به اين معنا که هرچه سن زن بیشتر باشد یا متعلق به طبقه‌ي اجتماعی بالاتری (شیوخ یا سادات) باشد، به دورهای عصابه افزوده می‌شود و در حقیقت، بزرگی عصابه نماینگر منزلت اجتماعی صاحب آن است.

نِفنوف: لباس بلندی است که زنان عرب می‌پوشند. معمولاً زنان جوان بیشتر از رنگ‌های تند مانند قرمز، زرد و نارنجی استفاده می‌کنند و زنان میان‌سال و پیر از رنگ‌های قهوه‌يی، سورمه‌يی و سیاه.

اِلباس: شلوار زنان عرب «الباس» نام دارد که فرقی با شلوارهای معمولی دیگر اقوام ایرانی ندارد به‌جز این‌که در برخی مناطق پاچه‌ي شلوار تنگ و در بعضی مناطق گشاد دوخته می‌شود.

ثوب: لباس توری شکل و بلند و پهنی است که اغلب به رنگ سیاه و روی نفنوف پوشیده می‌شود که تا نیمه‌ي ساق پا و تا مچ دست را می‌پوشاند و از پشت گردن گره می‌خورد.

بوشیه: نام روگیر زنان عرب در گذشته بوده است که اکنون به‌ندرت به کار می‌رود. جنس آن از حریر و به‌صورت توری بافته می‌شود. زنانی که از باورهای مذهبی محکم‌تری برخوردارند بوشیه به صورت می‌زنند تا چهره از نامحرم برگیرند.