۲۰ استان در خاک،مسئولان در خواب

آلودگی هوا پدیده تازه ای نیست اما این مسئله با ورود ریزگردها به کشور هر روز بیشتر از روز قبل بغرنج می شوداین در حالی است که کارشناسان هنوز در باره چگونگی مبارزه با این وضعیت به توافق نظر نرسیده اند. کارشناس ارشد منابع طبیعی با اشاره به درگیری ۲۰ استان کشور با پدیده گرد و غبار گفت: درست است که ۶۰ تا ۷۰ درصد این پدیده منشا خارجی دارد ولی نباید فراموش کرد که ۳۰ تا ۴۰ درصد این شرایط منشا داخلی دارد و ناشی از عملکرد بد ما در زمینه طبیعت است.

کاظم نصرتی‌نصرآبادی، ادامه داد: برخلاف مسئولان که می‌گویند تا ۹۰ درصد این پدیده به دلیل عوامل خارجی است، بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست معتقدند بخش جدی این پدیده ناشی از انجام پروژه‌های عمرانی بدون مطالعات کافی و عمیق و نابودی پوشش گیاهی و منابع آب زیرزمینی است.

دید افقی کشور کاهش یافته است

رئیس سازمان هواشناسی کشور روز گذشته اعلام کرد: بررسی تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که دید افقی در کشور طی پنج سال گذشته کاهش یافته است و ۲۰ استان گرفتار این پدیده شده‌اند، شش کانون عمده گرد وغبار در مناطق غربی و کشورهای عراق، سوریه و عربستان وجود دارد که چهار کانون آنها در عراق موجود بوده و بیش‌ترین گرد و خاک نیز از این کانون‌ها وارد کشور می‌شود.

وی به نتایج جدیدترین بررسی‌ها درباره پدیده گرد و خاک اشاره کرد و افزود: بررسی‌های انجام شده طی ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد در استان‌های هرمزگان، خوزستان، آذربایجان‌های شرقی و غربی، یزد، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، کرمانشاه، ایلام، مرکزی و گیلان با افزایش تعداد روزهایی که دید به زیر دو کیلومتر رسیده است، مواجه شده‌ایم.

وضع تهران نسبت به دیگر استان‌ها بحرانی نیست

رئیس سازمان هواشناسی کشور به مطالعه دیگری درباره پدیده گرد و خاک اشاره کرد و گفت: طی ۱۰ سال گذشته در استان‌های کرمانشاه، ایلام، لرستان، فارس، هرمزگان و یزد تعداد روزهایی که گرد و خاک در آنها ثبت شده است، ۴۰ درصد افزایش یافته و از سوی دیگر در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، همدان، مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد و فارس غلظت گرد و غبار ۳۰ درصد افزایش داشته است.

او با تاکید بر این‌که چهار استان کشور طی ۱۰ سال گذشته بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ روز با پدیده گرد و خاک روبه‌رو بوده‌اند افزود: در منطقه زابل در استان سیستان و بلوچستان، خوزستان، بوشهر و هرمزگان طی ۱۰ سال گذشته بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ روز پدیده گرد و خاک را داشته‌ایم.  رئیس سازمان هواشناسی کشور به وضع تهران اشاره کرد گفت: در تهران تعداد روزهایی که با مشکل گرد و خاک مواجهیم، کمتر از ۱۰ روز در سال به‌طور میانگین طی ۱۰ سال گذشته بوده است لذا وضع تهران در این زمینه در مقایسه با سایر استان‌های کشور بحرانی نیست.

آب و هوای بدتری در انتظار کشور است

کاظم نصرتی نصرآبادی، کارشناس ارشد منابع طبیعی معتقد است با توجه به شرایطی که ایران دارد و با توجه به دست‌اندازی‌هایی که به طبیعت می‌شود باید در آینده‌ای نه چندان دور منتظر شرایط آب و هوایی بدتری باشیم. او می‌گوید: ما هر چقدر که دلمان بخواهد در طبیعت می‌دویم و به هر جا که می‌خواهیم زخم می‌زنیم در نتیجه باید منتظر بدتر شدن اوضاع و رسیدن به بحران باشیم.  وی درباره منشا داخلی پدیده گرد و غبار گفت:

درست است که طی چند سال گذشته به‌خاطر دو جنگی که عراق را درگیر کرد بسیاری از اراضی کشاورزی این کشور رها و خشک شدند. تالاب‌ها و هورها و نیزارها به‌خاطر تغییر دادن مسیر آب‌ها و فعالیت‌های دیگر خشک شدند و در نتیجه از ۱۰ یا ۱۵ سال پیش کم‌کم شاهد بروز پدیده گرد و غبار بودیم که این خاک و شن‌ها هم به‌خاطر دالان بادی خاورمیانه که از غرب به شرق می‌وزد و گرد و غبار را به ایران می‌آورد بیش‌تر از عراق ما را دچار عوارض این پدیده کرد. اما نباید فراموش کنیم که ما در داخل هم کارهایی کرده‌ایم که این شرایط نتیجه آن است.

ما حق نداریم که همه‌چیز را گردن خارجی‌ها و پدیده‌های برون مرزی بیندازیم. در حالی که این اتفاقی است که در بسیاری از مصاحبه‌ها و برنامه‌های غیر کارشناسی رخ می‌دهد.کارشناس ارشد منابع طبیعی ادامه داد: کافی است به فعالیت‌هایی که در داخل و خارج از شهرهایمان در حال انجام است نگاهی بیندازید. در اطراف شهرهایی مانند تهران یا اصفهان گشتی بزنید تا ببینید که فعالیت‌های عمرانی و پروژه‌های مختلفی که انجام می‌شود چگونه پدیده گرد و غبار را تشدید می‌کند.

او با اشاره به این‌که تنها تفاوت گرد و غبارهای با منشا داخلی با پدیده خارجی این است که این گرد و غبار در سطحی‌تر و در ارتفاع پایین‌تری رخ می‌دهد، افزود: ما برای انجام پروژه‌هایمان مطالعات عمیق و همه‌جانبه و زیست‌محیطی انجام نمی‌دهیم. هنگامی که یک پروژه قرار است انجام شود تاثیر آن را تنها در همان فضا و پیرامونش بررسی می‌کنیم و با این‌که چه تاثیری بر منطقه می‌گذارد کاری نداریم.

مثلا هنگامی که می‌خواهیم جاده‌ای بکشیم شروع می‌کنیم به برداشت خاک و ماسه و شن و به این ترتیب شرایط را برای بروز گرد و غیار فراهم می‌کنیم. یا مثال دیگر این‌که جنگل‌های زاگرس را به‌خاطر دخالت‌های انسانی نابود کرده‌ایم. پوشش گیاهی این منطقه در پایین دست به‌خاطر ایجاد زمین‌های کشاورزی و شخم زدن و… در بالا دست به دلیل سدسازی و تغییر مسیر آب‌ها و… نابود شده‌اند. تمام این اتفاقات رخ می‌دهد چون پروژه‌ها با مطالعات کافی و درست اجرا نمی‌شوند.

نصرآبادی با تاکید بر این‌که ما در حال نابود کردن پوشش گیاهی و آب‌های سطحی و زیرزمینی هستیم گفت: ما داریم طبیعت را به سمت مرگ می‌بریم. ما به دست خود و با پول مملکت داریم بدترین و خطر و بحران را برای کشور ایجاد می‌کنیم.  ما به بهانه فراهم کردن امکانات و وسایل زندگی در حال نابود کردن منابع زیستی هستیم و این در حالی است که برای استفاده از این امکانات باید نخست امکان زنده بودن و زنده ماندن داشته باشیم و این بدون منابع زیستی مانند آب و پوشش گیاهی ممکن نیست.

او تاکید کرد: با این شرایطی که ما پیش می‌رویم پدیده گرد و غبار هر روز با منشا داخلی شدیدتر خواهد شد و طی ۲۰ تا ۵۰ سال آینده آب و هوای ایران به سمت بدتر شدن پیش خواهد رفت و به این ترتیب آیندگان نیز درگیر خطاهای ما می‌شوند.