وزارت نیرو تا به امروز هیچ سدی را برای کشاورزی نزدهایران یکی از کشورهای کم آب در منطقه به شمار میآید و در سالهای اخیر نیز به دلیل کاهش بارشها، به یکی از بحرانیترین مناطق تبدیل شده است. البته یکی از دلایلی که برای بحران آب در این سالها مطرح میشود، نبود بهرهوری در بخش کشاورزی است.
به گزارش «تابناک»، بسیاری از کارشناسان کشاورزی و محیط زیست بر این باورند که درصد زیادی از آب کشور، صرف کشاورزی میشود. از سوی دیگر، بیش از ۶۵ درصد این آب به دلیل ساختار نامناسب در آبیاری غیر سیستمیک هدر میرود.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در گفتوگو با تابناک در این باره میگوید: آمار هدر رفتن ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی دروغ شاخدار است. وزارت نیرو تا به امروز هیچ سدی را برای کشاورزی درست نکرده است، بلکه سدهای احداث شده، یا برای تأمین آب شرب بوده یا تأمین انرژی؛ بنابراین، این دروغ تاریخی است که میگویند ما برای کشاورزی سد زدیم. ما چنین حرفی را قبول نداریم، البته ممکن است یک یا دو سد نیز برای کشاورزی زده باشند.
عباس رجایی گفت: نکته دوم آنکه بنا بر قانون، باید آب در حوزه کشاورزی به صورت حجمی در محل مصرف تحویل شود؛ اما کدام آب حجمی تحویل میشود؟ وزارت نیرو تا کنون کمتر حجمی نگذاشته است و حتی کمتر حجمی هم وجود ندارد.
آبی که پشت سد است، بین ۱۵ تا ۱۳ درصد بسته به مناطق مختلف تبخیر میشود. حال چرا این آب را به نام کشاورزی حساب میکنند، معلوم نیست!
از سوی دیگر، آبی که از سد بیرون میآید، بدون حفاظ و کانال و بدون شرایط قابل قبولی میآید و تلفات بسیاری دارد؛ حتی در کانالهای کشاورزی هم تلفات و تبخیر دارد. حال کجای این کار به کشاورزی ربط دارد و چرا ما میگوییم ۸۰ درصد، ۹۰ درصد آب را به بخش کشاورزی میدهیم. این حرف درستی نیست و بیربطی است که در آمارها آورده میشود.
وی افزود: اما دلیل این کار آن است که توجه دولت به این بخش بسیار پایین است. ما در بودجه سال گذشته (سال ۹۳) و بودجه سال ۹۴ در مجلس عدد آبیاری تحت فشار را به ۱۳۰۰ میلیارد تومان رساندیم؛ اما سال ۹۳ که ۱۳۰۰ میلیارد تومان بودجه گذاشتیم، برای آبیاری تحت فشار، بانکها این کار را انجام ندادند؛ البته روی کاغذ همه چیز درست است و تخصیصها انجام شده، ولی مقدار ناچیزی پرداخت شده است.
بحث آب باید یک بار برای همیشه تمام شود و برای این کار نیز ۵ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار لازم است؛ یعنی میشود با اختصاص سالانه یک میلیارد از پول نفت به آن این کار را عملی کرد. ما در زمان آقای احمدینژاد این را گفتیم و امروز هم در دولت آقای روحانی پیگیر هستیم. انجام عملیات آب خیزداری، باعث میشود بخش عمدهای از تعادل بخشی سفرههای زیرزمینی ما اصلاح ساختار بشود.
نماینده اراک گفت: ما اعتقاد داریم سدسازی با این شیوه خاصی که در کشور ما و با این عطشی که دنبال شد و حرص و ولعی که هنوز هم یک عده دنبال اصلاح آب با سدسازی هستند، شیوه غلطی است. اگر امروز تقریبا تالابهایمان را از دست دادیم، یکی از دلایلش این است، سدهایی که ساختیم سدهای خوبی نبوده یا اگر خوب بوده، سهم زیست محیطی آن را ندادهایم. اعتقاد بر این است که خیلی از این سدها نباید ساخته شود. ما میتوانستیم با روشهای دیگری مسأله مهار آبها را داشته باشیم؛ بنابراین، برای ساخت یک سد معمولی ۲۵۰، ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است، در صورتی که اگر همان پول را در همان منطقه و استان هزینه میکردیم، تمام آب خیزداری منطقه انجام میشد و اثربخشی آن بیشتر بود؛ یعنی آب را میفرستادیم در سفرههای زیرزمینی و در اختیار خودمان میگرفتیم و طبیعت را خراب نمیکردیم و در عین حال فرسایش خاک شکل نمیگرفت و میتوانستیم بهتر از این باشیم.
وی در پاسخ به اینکه آیا ممکن است مجبور شویم یک یا چند سد را خراب کنیم، گفت: ممکن است سد خراب نکنیم اما اگر لازم باشد این کار را میکنیم. من خدمت وزیر نیرو عرض کردم، بیایند در کمیسیون سدهای نیمه تمامی را که کلنگهای زیادی زده شده و تا حد ۲۰ درصد پیش رفته بازنگری کنیم. اگر لازم نیست اینها را از بودجه حذف کنیم، در نهایت اگر مجبور شدیم اشکالی ندارد سدی نیز در کشور خراب شود.