نگاهی مجموعه شعر بهرام حاجیپور

آژانس بختیاری در مطلبی به قلم پدرام طاهری به بررسی مجموعه شعر بهرام حاجی پور پرداخت و نوشت :

شعر نو یک گونه ی ادبی رایج در دنیا و کشور ماست.

۱- بررسی تاریخ شعر نو در ایران نشان می دهد که نیما یوشیج نخستین شاعری بود که بنیانگذار جریان ادبی شعر مدرن در ایران بوده است. البته این بدین معنا نیست که دیگران قبل از نیما شعر نو نسروده اند، بلکه این نیما بود که پای شعر نو ماند.

۲- ادبیات بختیاری نیز هم پای تحولات ایران و دیگر تحول های جامعه ی بختیاری باید تغییرها را بپذیرد و از ظرفیت ها و ساختارهای نو برای ارایه دورنمایه های خود کمک بگیرد.

۳ - در ادبیات بومی بختیاری نیز شاعری به نام "بهرام حاجی پور" به زیبایی این ضرورت را حس کرد و به صورت جدی توانسته مجموعه یی یک دست از شعر نو بختیاری فراهم آورد که از نظر صاحب نظران ادبیات بختیاری عنوان نیمای شعر و پدر شعر نو بختیاری لقب گرفته است.

به عقیده کارشناسان، بهرام حاجی پور در نخستین مجموعه ی شعر خود "هی جارهای لال"، علاوه بر تمام ضرورت های دوران نیما، با برافراشتن بیرق ادبیات بومی و نشان ظرفیت ها و ظرافت های زبان بختیاری یکی از شاهکارهایش را ارایه داده است.

با تأملی در سروده های ایشان "هی جارهای لال"، هم نیما و شاملو و هم اخوان را حس می کنی و فضای حاکم بر این سروده ها هر کدام به نوعی یکی از بزرگان شعر نو را تداعی می کند.

۴- شعر بهرام حاجی پور پر از نقاشی و تصویر است. از ویژگی شعر بهرام جزیی نگری در به تصویر کشیدن صحنه زیست قوم بختیاری (صحنه نگاری قومی)، نگاه هوشمند و تاریخ گرایی مولف در به کارگیری لغات از یاد رفته و ریختن این واژگان در یک بستر زبانی فخیم، سیر و سلوک خاص خود شاعر، تازگی و خلاقیت در زبان، تازگی و خلاقیت برای ارایه ترکیبات بدیع واژگانی، تازگی و خلاقیت در ارایه صور خیال شاعرانه، است.

(عکس: بهرام حاجی پور شاعر نوپرداز بختیاری. عکاس: امین مرادی)

بعد گذشت هشت سال از انتشار "هی جارهای لال" نخستین مجموعه ی سروده شعر نو به زبان بختیاری، اینک بهرام حاجی پور با انتشار دومین سروده شعر نو با عنوان اثر گُلال شُوگار(کاکل شب) باز هم دست به ابتکار بدعتی تازه در ادبیات شعر نو بختیاری زده است و آن انتشار پکیج "گلال شوگار" در قالب کتاب و سی دی دکلمه اثر است که دکلمه خوانی شعرها به دو زبان بختیاری و فارسی صورت گرفته تا مخاطبان بختیاری و غیربختیاری علاقه مند به ادبیات فولکلور نیز بتواند با مفاهیم و مضامین شعر بختیاری ارتباط برقرار کنند. دیگر دلیل درخور توجه بودن این ابتکار تازه این است که بیشتر صاحب نظران و شاعران بختیاری بر این عقیده هستند که چون ادبیات بختیاری با موانع رسم الخط مواجه هست، لذا بهتر است اشعار بختیاری به صورت دکلمه خوانش شوند تا اینکه مکتوب شود و این روش برای درک مخاطب بختیاری زبان از شعر آسان تر می دانند.

شاعر سعی کرده است که در این اثر هم واژگان جدید کشف شده زبان بختیاری را که حاصل کنکاش وی در فرهنگ، ادبیات و جستجو و پژوهش های مردم شناسی اوست بازآفرینی و ارایه دهد.

"گلال شوگار" (کاکل شب) دارای ویژگی های زبانی و واژگانی ست و نسبت به کتاب هی جارهای لال دارای تنوع موضوعی است که خود می تواند برای ادبیات شعر بختیاری یک نوزایی مدرن تلقی شود.

همانطور که مشخص است شعر بختیاری حاوی زبان خود در قاموس گویش مندی و لهجه های متنوع قومی است. از ویژگی های زبانی گلال شوگار این است که زبان هفت لنگ زبان قالب مجموعه ی سروده ها است اما این بدین معنی نیست که سایر باب های بختیاری قادر به ایجاد ارتباط با آن نباشد. چون زبان و گویشی که شادروان بهمن علاءالدین در سروده ها و ترانه های خود مد نظر داشته استفاده از همین زبان گویش و لهجه است و شاعر تلاش کرده با توجه به مشخصات زبان و گویش باب دورکی هفت لنگ - که تعمداً به زبان معیار شباهت و نزدیکی بسیار دارد و برای مخاطبان غیر بختیاری نیز این زبان قابل پذیرش تر و روان تر است - از این زبان و لجهه استفاد کند و می دانیم که یکی از عوامل موفقیت آثار استاد بهمن علاءالدین نیز ویژگی های خاص زبان عشایری او بوده است.

با نگاه اجمالی به سروده های مجموعه ی "گلال شوگار" در می یابیم که اشعار این مجموعه حاوی نحله های فکری و اندیشه های صور خیال متنوع است که اشعار فوق را سهل ممتنع معرفی می کند. این اشعار در مقایسه با اشعار دیگر شاعران بختیاری که اشعاری ساده و در عین حال در سطح، اتفاق می افتادند، از عمق بیشتری برخوردارند و آن ها را با مضامین و محتوای شعر مدرن امروز بسیار نزدیک می کند که این ویژگی یکی از مولفه های رشد ادبیات شعر و ظرفیت های زبانی شعر روز بختیاری است.

به لحاظ محتوایی، محور مضامین نوستالژیک شاعر و بیشتر مسایل سیاسی و اجتماعی ( البته محتوای اجتماعی آن) پررنگ تر است. مرزهای فرهنگی خاستگاه شاعر در نور دیده شده و در جاهایی از فضای جغرافیای سرزمینی و قومی به فضای وطنی، فرا وطنی و جهان شمولی نزدیک می شود.

اثر گلال شوگار شامل سروده ها و بخشی از اشعار سال ۸۴ تا ۹۰ بهرام حاجی پور است. کار برگردان اثر به فارسی توسط استاد ظهراب مددی واژه شناس پرتجربه بختیاری و انجام دکلمه خوانی اشعار با صدای شاعران "اتابک حاجی پور"، دکتر "عزت الله قاسمی" و هنرمندان موسیقی "کامبیز جهان بخش" صورت گرفته است.

انجام مراحل آهنگسازی و تنظیم موسیقی توسط مجتبی صادقی و کامبیز جهانبخش و در مدت یکسال در استودیو چکاوک اصفهان تحقق یافته است.

دومین اثر شعر نو بهرام حاجی پور با عنوان گلال شوگار تا آخر خردادماه ۹۱ با شمارگان ۴ هزار نسخه، چاپ اول آن در قطع وزیری و ۹۷ صفحه روانه بازار کتاب خواهد شد و انتظار می رود با توجه به اینکه نخستین سروده های وی "هی جارهای لال" با استقبال چشمگیر مخاطبان و اهالی شعر و ادب بختیاری و غیر بختیاری روبرو شد، این اثر هم با ویژگی تلفیق موسیقی، شعر و دکلمه که در نوع خود بدعت تازه در ادبیات بختیاری است مورد استقبال جامعه بختیاری و فارسی زبان قرار گیرد.

گفتنی است بهرام حاجی پور شاعر، نویسنده و پژوهشگر بختیاری متولد ۱۳۴۹ شهرستان لالی است. کارنامه ی ادبی این شاعر شامل انتشار آثار "و اما آب"، " قصه ی آب و دریا"، " افسانه ی آب و باران"، " هی جارهای لال"، "گلال شوگار" و مجموعه یی از مقاله های ادبی و اجتماعی است.

منابع مورد استفاده:

"بهرام حاجی پور پدر شعر نو بختیاری"، مقاله نقد کتاب هی جارهای لال، عبدالله مرادی، سالنامه نوروزی هفته نامه ندای جنوب