انقلابی در دسترسی به تجهیزات آموزشی-درمانی

دکتر محمد جعفر شاطرزاده رئیس دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در گزارشی به تشریح اقدامات صورت پذیرفته در دانشکده توانبخشی دانشگاه از بهمن ماه سال 92 تا آذرماه 94 پرداخت.

تدوین سند چشم انداز توسعه دانشکده
از بهمن ماه سال 92 و با حضور تیم جدید مدیریتی دانشکده، با برگزاری جلسات متعدد (1815 نفر ساعت کار) تصمیم به تدوین سند چشم انداز توسعه دانشکده گرفته شد. نقطه قوت سند چشم انداز توسعه دانشکده این بود که نقاط ضعف، قوت، تهدیدها و فرصت های پیش رو را کاملا روشن نمود و برای اجرای این سند چهار گام تعریف شد، گام اول توسعه نرم افزاری و تغییر رویکرد، گام دوم توسعه زیرساخت ها، گام سوم توسعه فرآیندها و گام چهارم بهره برداری از فرآورده ها است.

همچنین در سال 93 و تا آخر تیر ماه 17 جلسه شورای مدیریت با هدف تببین برنامه استراتژیک برگزار شد و یک تیم کارشناسی 12 نفره این برنامه را تدوین نمودند که تبدیل به یک سند مکتوب شد.

بدلیل کمبود اعتبارات و عدم مجوز برای شروع پروژه های جدید عمرانی برای توسعه فضای فیزیکی، با تصمیم شورای مدیریت دانشکده، موضوع بهسازی و بهینه سازی فضای موجود در دستور کار قرار گرفت و با رویکرد اخذ مجوز مقاطع بالاتر در رشته های موجود، فضاهای دانشکده مورد بازبینی قرار گرفت.

ایجاد تحول در زمینه توسعه و بهینه سازی فضاهای آموزشی
در بحث فضاهای آموزشی و کلاس های درس مشکلاتی وجود داشت، بطوری که تا قبل از اجرای طرح بهینه سازی، 11 کلاس درس با مساحت مفید 603 متر وجود داشت ولی بعد از بهینه سازی، تعداد کلاسها به 13 عدد افزایش و مساحت مفید به 680 متر رسید و ظرفیت کلاسها از 307 نفر به 379 نفر افزایش پیدا کرد.

همچنین در این طرح تعداد اتاق اساتید از 17 اتاق به 22 اتاق افزایش یافت و 2 سالن جلسات مجهز نیز برای معاونت های آموزشی و پژوهشی دانشکده آماده سازی شد، در حالی که در گذشته تنها دو سالن جلسات مربوط به حوزه ریاست دانشکده وجود داشت.

در ادامه طرح بهینه سازی فضای آموزشی، ظرفیت کلاسهای تحصیلات تکمیلی از 2 کلاس با ظرفیت 24 نفر به 6 کلاس با ظرفیت 76 نفر افزایش پیدا کرد که نقطه مثبتی در این زمینه محسوب می شود، زیرا کمبود فضای آموزشی تاثیر مستقیمی در افت تحصیلی دانشجویان دارد.

تجمیع و بهینه سازی فضای درمانی جهت ارائه خدمات بهتر و مطلوب تر به مراجعین
در گذشته فضای درمانی دانشکده بصورت متفرق بود و بیماران دارای اختلال حرکتی برای دریافت خدمات با مشکلات فراوانی مواجه بودند، به همین دلیل و با هدف تکریم ارباب رجوع در دسترسی به فضاهای درمانی، طرح یکپارچه سازی این فضا در دستور کار قرار گرفت و تمام فضای درمانی و پذیرش در طبقه همکف و بصورت یکپارچه طراحی شد.

فضای کلینیک فیزیوتراپی در بحث افزایش و توسعه فضاهای درمانی از 178 متر به 273 متر افزایش پیدا کرد و کلینیک گفتاردرمانی که در گذشته بصورت اتاق های جدا در تمامی طبقات دانشکده پراکنده بود، بعد از بهینه سازی به یک فضای یکپارچه تبدیل شد و فضای مفید آن از 49 متر به 103 متر افزایش پیدا کرد. همچنین کلینیک کاردرمانی نیز به همین صورت بود و در اتاق مجزا قرار داشت ولی بعد از بهینه سازی فضا قسمت مشخصی از دانشکده در اختیار این کلینیک قرار گرفت و فضای مفید آن از 122 متر به 203 متر افزایش پیدا کرد.

اتفاق بسیار مهم دیگری در کلینیک شنوایی شناسی افتاد و این کلینیک در گذشته فقط دارای یک اتاق و 2 آزمایشگاه با مساحت 93 متر بود ولی بعد از اجرای طرح بهینه سازی به 7 اتاق با مساحت مفید 169 متر رسیده است که امیدواریم این کلینیک تا پایان دی ماه سال جاری به بهره برداری برسد.

با اقدامات صورت گرفته در بحث بهینه سازی فضا، فضای بخش های درمانی از 487 متر به 920 متر افزایش پیدا کرد که بیش از 90درصد رشد داشته است.

حضور یک انجمن برتر کشور در دانشکده توانبخشی
دانشکده توانبخشی دانشگاه، محل استقرار انجمن ام اس اهواز است و تنها دانشکده ای در دانشگاه است که یک سازمان مردم نهاد درمانی در آن مستقر و به فعالیت مشغول است. در حال حاضر انجمن ام اس اهواز به عنوان انجمن ام اس برتر سطح کشور مشغول فعالیت است و یکی از دلایل این برتری این است که محل استقرار این انجمن در کنار یک مرکز آموزشی درمانی است و بیمارانی که به انجمن مراجعه می کنند تمامی خدمات خود را از طرف دانشکده دریافت می کنند و مجبور نیستند برای دریافت خدمات به محل های مختلفی مراجعه کنند. همچنین با توسعه فضاهای صورت گرفته مساحت فضای استقرار این  انحمن از 36 متر به 75 متر افزایش پیدا کرد.

همچنین دانشکده توانبخشی صاحب یک مرکز تحقیقاتی به نام مرکز تحقیقات عضلانی-اسکلتی است و مجموعه آزمایشگاههای تحقیقاتی نیز در این مرکز مستقر هستند. تعداد آزمایشگاههای این مرکز نیز در طرح بهینه سازی فضای فیزیکی افزایش پیدا کرد و از 4 آزمایشگاه با فضای موثر 355 متر مربع به 6 آزمایشگاه با زیربنای موثر432 متر افزایش پیدا کرد که این افزایش فضا در انجام اقدامات پژوهشی بسیار موثر است و در سال 93 موفق به کسب رتبه اول در بین مراکز تحقیقاتی دانشگاه شد.

در عین حال در دانشکده توانبخشی، به انجمن های علمی و حرفه ای فیزیوتراپی، شنوایی شناسی، گفتاردرمانی و کاردرمانی نیز فضا اختصاص داده شده و انجمن فیزیوتراپی و شنوایی شناسی استان در دانشکده فعالیت مستمر داشته و با برگزاری جلسات و کارگاه های متعدد از جمله انجمن های فعال دانشگاه هستند.

انقلابی در دسترسی به تجهیزات آموزشی درمانی با خرید بیش از 15میلیارد ریال تجهیزات
در سند توسعه دانشکده قید شده که در یک برنامه بلندمدت دانشکده باید به عنوان یکی از قطب های علوم توانبخشی کشور مطرح شود که برای رسیدن به این هدف جلسات متعددی با آقای دکتر اسماعیل ایدنی و اعضاأ محترم هیئت رئیسه دانشگاه برگزار و این موضوع در جلسات مطرح شد که اگر بخواهیم دورنمای موفقی را برای دانشکده ترسیم کنیم، به تجهیزات قوی و مدرن نیاز است، زیرا این تجهیزات می توانند گروههای آموزشی را در تمامی ابعاد پژوهشی، درمانی و آموزشی متحول کنند که با مساعدت رئیس دانشگاه دستگاههای مورد نیاز با ارائه پروپوزال لازم در حال خریداری هستند که مبلغ اعتبار در نظر گرفته شده برای 4 دستگاه مبلغ 15میلیارد ریال است.

دستگاههایی که در حال خریداری هستند استفاده چند منظوره دارند، مثلا سیستم اررزیابی پاسچر(وضعیت بدن) یک دستگاه بین گروهی است و علاوه بر پوشش نیازهای رشته های فیزیولوژی، شنوایی شناسی، کاردرمانی و گفتاردرمانی، گروههای بالینی دیگری از جمله نورولوژی، گوش و حلق و بینی، ارتوپدی و جراحی اعصاب نیز می توانند از این دستگاه برای نیازهای آموزشی خود استفاده کنند.

دستگاه  (Neurocom)نیز برای دانشکده سفارش داده شده است و نکته مهم این است که این دستگاه اولین دستگاهی است که در یک فضای آموزشی در کشور مستقر شده و هیچکدام از مراکز آموزشی کشور این دستگاه را ندارند که خرید این دستگاه می تواند تحولات زیادی را بخش های آموزشی و پژوهشی ایجاد کند و دانشگاه را به عنوان یک قطب آموزشی در کشور مطرح کند.در همین راستا یک تیم کارشناسی 5 نفره مشخص شده اند تا یک پروپوزال تهیه کنند و در این پروپوزال مشخص شود که این دستگاه به چه شکلی می تواند در گروههای آموزشی تحول ایجاد کند و امیدواریم با رایزنی های معاونت آموزشی دانشگاه با وزارت بهداشت، وزارت متبوع قطبیت و جامعیت علمی حداقل یک رشته و یا زیر رشته را به دانشکده توانبخشی دانشگاه اعطاء نماید.

همچنین برای اولین بار در خاورمیانه دستگاه آرتیوکولوگراف (ارزیابی فعالیت های حنجره و گفتار(نیز از طرف دانشکده توانبخشی سفارش داده شده است. این دستگاه بصورت آماده وجود ندارد و باید سفارش ساخت آن داده شود تا شرکت سازنده بر اساس نیازهای درخواست شده دستگاه مورد نظر را بسازد. قرارداد خرید این دستگاه منعقد شده است. گروه هدف این دستگاه گروه گفتار درمانی و گروههای مرتبط بالینی نظیر نورولوژی و گوش و حلق و بینی خواهد بود و قطعا" تحولی بزرگ را در این رشته رقم خواهد زد.

دستگاه های ABR وVMG  نیز از دیگر دستگاه هایی هستند که برای گروه شنوایی شناسی سفارش داده شده اند که بخش تخصصی کارهای ارزیابی تشخیصی و تحقیقاتی گروه شنوایی شناسی را پوشش می دهند. برنامه ریزی به این صورت است که با خرید و استقرار این دستگاهها، در سال 95 بتوانیم مجوز مقطع فوق لیسانس رشته شنوایی شناسی را از وزارت بهداشت اخذ کنیم که به همین منظور در اواخر دی ماه سال جاری هیئت بورد شنوایی شناسی وزارت بهداشت برای ارزیابی زیرساخت ها و امکانات آموزشی در دانشکده توانبخشی حضور پیدا می کنند تا توانایی های این رشته را بسنجند.

ترمیم، اصلاح و تدوین فرآیندها، گامی موثر در ارتقاء کیفیت وضعیت آموزشی
برنامه عمده شورای مدیران دانشکده در سال 94 این بود که امسال در کنار برنامه های گذشته، اصلاح و توسعه فرآیندها نیز در دستور کار قرار گیرد و تلاش کنیم اقدامات و فرآیندها را در راستای خدمت رسانی مطلوب به مردم، دانشجویان و اعضاء هیئت علمی ارتقا دهیم. در حال حاضر برآنیم تا مسیر تحول را به سمت نهادینه شدن هدایت کنیم و برنامه ریزی ها بطوری انجام شود تا اقدامات قائم به فرد نباشد.

در گذشته در حوزه آموزش تمامی کارکنانی که در این قسمت مشغول به فعالیت بودند، بصورت مشخص نشده کارهایی را انجام میدانند، فردی برای ارائه خدمات به موضوع خاص وجود نداشت و فقط توسعه کمی صورت گرفته بود، یعنی به جای اصلاح فرآیند، فقط در صورت اضافه شدن اقدامات، شخصی به مجموعه اضافه میشد بدون اینکه برای وی شرح وظایفی تعیین شود و در این وضعیت دانشجویان برای دریافت خدمات دچار سردرگمی بودند و عملا" تا سال 93  اداره بخش آموزش بصورت سنتی انجام میشد، ولی بعد از شروع بکار تیم مدیریتی جدید دانشکده، فرآیندهای اداره اموزش اصلاح شد و هر شخصی مسئول یک سری وظایف شد که باید تمام دستورالعمل های مربوطه را نیز فرا می گرفت و در حال حاضر هر دانشجویی دقیقا" میداند برای چه خدمتی نزد چه شخصی برود و هر کدام از رشته ها یک کارشناس مشخص دارند، بطور مثال دانشجوی فیزیوتراپی میداند نزد چه شخصی برود.

همچنین در گذشته بدلیل اینکه کارشناس مشخصی برای تدوین برنامه های کلاسی وجود نداشت، نابسامانی هایی در برگزاری کلاس ها اتفاق می افتاد ولی در حال حاضر واحدی به نام سرپرستی دروس به عنوان زیر مجموعه معاونت آموزشی دانشکده مشخص شده است که وظیفه آن تعریف، تدوین و نظم دهی به برنامه ریزی کلاسی است و قبل از شروع هر ترم مشخص است که هرکلاسی چه ساعتی در چه مکانی برگزار می شود.

ارائه اطلاعات مورد نیاز دانشجویان به آنان به صورت تسهیل شده
در بخش دانشجویان نیز تمامی فرایندهای مربوط به دانشجویان بصورت پمفلت تهیه شده و در ابتدای هر ترم در اختیار آنان قرار می گیرد تا بدون صرف وقت جهت پیگیری کارها، دقیقا بداند برای چه کاری نزد چه شخصی برود و چه مدارکی نیاز دارد و روند رسیدگی به موضوع مورد نظر چگونه است. همچنین تمامی این فرآیندها نیز بر روی پرتال دانشکده بارگذاری شده است و تماس دانشجو با کارشناس به حداقل رسیده است.
 
ایجاد شفاف سازی بالا در پرداخت حق محرومیت از مطب و حق التدریس اعضاء محترم هیئت علمی دانشکده
حق محرومیت از مطب اعضاء محترم هیئت علمی تمام وقت یکی از حقوق این اعضاء است که در گذشته علیرغم اینکه معیارهایی برای پرداخت آن تعریف شده بود، ولی بسیاری از درصدها مشخص نبود ولی این فرآیند نیز اصلاح شد و از سال گذشته برای تمام ذینفعان این طرح یک فرم طراحی شد که همه شاخص های آن بر اساس فعالیت های آموزشی، پژوهشی و اجرایی مشخص شد و برای هرکدام از این فعالیت ها درصد تعیین گردید. خود اعضاء هیئت علمی این فرم را پر می کنند و اگر مدیر گروه اطلاعات فرم را تایید کند، همان میزانی که خود عضو هیئت علمی اظهار نموده است، به وی پرداخت خواهد شد. در این زمینه شفاف سازی بالایی صورت گرفت و قرار شد این اقدام مبنای پرداخت حق محرومیت از مطب در دیگر دانشکده های دانشگاه نیر قرار گیرد.

همچنین در گذشته ملاکی برای پرداخت مبلغ حق الزحمه حق التدریس کارآموزی وجود نداشت و هر گروه آموزشی روشی متفاوت از دیگر گروهها را اجرا و محاسبه می کرد که جلسات متعددی در این زمینه برگزار شد، از ذینفعان نیز نظرسنجی به عمل آمد، آیین نامه نحوه محاسبه حق التدریس آماده شده و در حال حاضر طبق یک استاندارد مشخص این حق به ذینفعان پرداخت می شود.

برگزاری کنگره ملی علوم حرکتی برای اولین بار در تاریخ دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه
برای توسعه کیفی دانشکده، ضروری به نظر می رسد دانشکده یک کنگره ملی برگزار نماید که اقدامات برگزاری این کنگره از سال 93 آغاز شد و با برگزاری جلسه با ریاست محترم دانشگاه، موافقت ایشان برای تامین بخشی از هزینه ها را دریافت کردیم. همچنین در بحث جذب اسپانسر برای دیگر هزینه نیز اقدامات مناسبی صورت گرفت که به لطف خداوند در هفته آخر بهمن ماه سال جاری کنگره ملی علوم حرکتی با حضور اساتید صاحب نام داخلی و بین المللی در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز برگزار می گردد.
همچنین در تلاش هستیم سال 95 نیز این کنگره را در اهواز برگزار کنیم تا دبیرخانه دائمی این کنگره را در اختیار بگیریم و بعد از آن می توانیم درخواست یک رشته بین رشته ای را به وزارت بدهیم.

راه اندازی مرکز مشاوره های پژوهش های توانبخشی
مرکز مشاوره های پژوهش های توانبخشی (RCC) همزمان با دانشکده بهداشت افتتاح شد که با هماهنگی دانشگاه شهید چمران بصورت هفتگی کارگاه نحوه نگارش مقالات برگزار می شود و همچنین کارگاههای متعددی برای اعضاء هیئت علمی بصورت تخصصی برگزار می گردد.

بازدید گروههای بورد وزارت بهداشت از گروههای آموزشی دانشکده
در ابتدای سال 94 گروه گفتار درمانی میزبان هیئت بورد وزارت بهداشت بود، همچنین در دی ماه گروه شنوایی و در بهمن ماه همزمان با برگزاری کنگره، هیئت های بورد فیزیوتراپی و کار درمانی نیز برای ارزیابی زیرساخت ها و امکانات آموزشی در دانشکده توانبخشی حضور پیدا می کنند.

تبدیل دانشکده توانبخشی به یک مرکز آموزشی درمانی
دانشکده توانبخشی دارای دو مرکز اختصاصی-درمانی است بر همین اساس و با کمک رئیس دانشگاه، دانشکده توانبخشی به عنوان یک مرکز آموزشی-درمانی معرفی گردید و و در حال حاضر خدمات درمانی توانبخشی در کلینیک دانشکده و پلی کلینیک مستقر در دانشکده بهداشت سابق با تعرفه دولتی و براساس کتاب ارزشهای نسبی خدمات سلامت و با حضور اعضاء هیئت علمی متخصص به مراجعین ارائه می شود.