حسن دهقانی ؛ مُدرس دانشگاه
مطبوعات محلي به عنوان بخش پُر رنگي از مطبوعات استانها، جايگاه ويژهاي دردنياي رسانه دارند و با وجود جهاني شدنِ دنياي امروز و حجم عظيم تبادل و انتقال اطلاعات در ابعاد زماني و مكاني، رسانههاي مكتوب و به طور مشخص مطبوعات محلي، رسالت ویژه ای دارند.
استان خوزستان با داشتن بیش از 50 نشریه در سال های 1328 تا 1332 یکی از دوران پر رونق مطبوعات محلی را پشت سر گذرانده است دورانی که در فضای سیاسی آن زمان یک "رکورد و افتخار" برای استان خوزستان بوده است. اکنون که بیش از 70 سال از آن روزها می گذرد نشریات محلی فراز و نشیب های فراوانی را پشت سرگذاشته است . طبق آمارهایی که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان منتشر کرده بیش از 100 نشریه در این استان دارای مجوز فعالیت هستند . نشریاتی که محتوای "کیفی" به مخاطب ارایه نمی کنند و صرفاً منعکس کننده خبرهای "سوخته " خبرگزاری ها و پایگاههای خبری هستند . در این یادداشت به موضوع "ستون نویسی" که حلقه مفقوده در مطبوعات محلی است ، پرداخته می شود.
ستون یکی از هنرهای روزنامهنگاری است که هدف آن، رساندن اطلاعات و آگاهیهای ویژهای است و یا اینکه دیدگاه خاص نویسنده را درباره موضوعی خاص بیان میکند. ستونها مکان مشخص خود را در روزنامهها و مجلات دارند. در یک تعریف دیگر، میتوان گفت: بخش مشخصی از یکی از صفحات روزنامه است که به یک نویسنده توانا اختصاص مییابد و نام نویسنده [یا نام مستعار او] بر بالای آن نوشته میشود.
همچنین در تعریفی دیگر می توان گفت؛ یکی از روشهای اظهارنظر در روزنامه است که معمولاً با یک عنوان مشخص توسط یک یا چند نفر نوشته میشود و نام نویسنده نیز بر بالای آن بهچشم میخورد و به صورت دورهای (روزانه یا هفتگی) در صفحه ثابت و معینی نوشته میشود و دیدگاه یا تجربه و دانش نویسنده را بیان مینماید.
ستون نویسی در روزنامه نگاری، یکی از هنرهای ارزشمند محسوب می شود و اکنون ستون ها و یادداشت ها در روزنامه ها مخاطبان زیادی را به خود جلب کرده و بسیاری از روزنامه نگاران از این طریق توانسته اند جایگاه مناسبی را در میان خوانندگان پیدا کنند.
مهمترین ویژگی ستون ها آگاهی بخشی به همراه دیدگاه خاص نویسنده و بررسی موضوعات مختلف از نگاهی است که برای مخاطب حائز اهمیت است و لذا این ستون ها باعث افزایش حس پویایی و سرزندگی روزنامه ها می شوند.
بسیاری از روزنامهنگاران حرفهای از طریق نوشتن ستونهای گوناگون در روزنامهها به جایگاه بلندی در میان خوانندگان رسیدهاند، بهطوریکه روزنامهها هم برای فروش بیشتر، به این نویسندگان تکیه کردهاند. مخاطبان زیادی هستند که هر روز در روزنامهها بهدنبال ستونها و نویسندگان خاص آنها میگردند. بنابراین، ستونها باعث افزایش حس پویایی و سرزندگی روزنامهها میشوند؛ چیزی که پیش از این، روزنامهها به خود ندیده بودند.
از طرف دیگر، بسیاری از روزنامههای پُرتیراژ، ستونهای پُرمخاطب را از روزنامهنگاران حرفهای میخرند و به این وسیله به جذب هرچه بیشتر و بیشتر مخاطب میپردازند. درتحلیلی که بنده در روز چهارشنبه 16/10/94 بر روی 13 روزنامه محلی در استان خوزستان انجام داده ام ، از مجموع 116 صفحه منتشر شده در یک روز فقط 11 ستون وجود داشت که 5 مورد آن سرمقاله های نشریات بودند و بقیه ستون های "ثابتِ متغییر" - نه به صورت روزانه و دایمی – بودند که این خود جای بسی سوال است در استانی که بیش از 100 نشریه چاپی که در قالب های روزنامه ، هفته نامه و ماهنامه منتشر می شوند جای خالی "ستون" را خبرهایی که نه ارزش خبری دارند و نه ارزش تازگی و صرفاً جهت پر کردن صفحات به کار می ورند، پُرکرده اند.
این در حالی است که در زبان انگلیسی از واژهی Column برای ستون روزنامه استفاده میشود. البته این واژه برای ستون ساختمان هم بهکار میرود؛ و این خود بهمعنی آن است که "ستون روزنامهنگاری" از لحاظ جایگاه و وظیفه برای روزنامه به مثابه "ستون برای ساختمان" است و این اهمیت و جایگاه ستون نویسی را در نشریات نشان می دهد.
لذا برای اینکه نشریات محلی ما بتوانند "ستون نویس هایی محلی" داشته باشند باید برای تربیت نیروی متخصص کارگاههای برگزار شود که پیشنهاد می شود خانه مطبوعات با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان، دانشکده خبر اهواز ، دانشگاه پیام نور اهواز و همچنین دستگاههای اجرایی، کارگاههایی با موضوعات؛ تبیین جایگاه ستون نویسی در روزنامه ها، شناسایی ویژگی ها و ساختار ستون های مطبوعاتی، شناسایی و پرورش سوژه های فرهنگی در استان به منظورارتقای سطح فرهنگی عمومی، آشنایی با دیدگاه های صاحب نظران در زمینه ستون نویسی، آشنایی با نمونه های ستون های مندرج در مطبوعات و آشنایی با تجربه های ستون نویسان برای خبرنگاران، اساتید دانشگاه و فعالان حوزه های مختلف برگزار کند.