خبرنگار و آنچه بود و باید می بود!

خصوصیات خبرنگار از دیدگاه مقام معظم رهبری : کسى که قلم به دست مى‏گیرد، باید: تقوا، صداقت، عفاف، انصاف نسبت به دیگران؛ جزو طبیعت ثانوى‏اش بشود.

روزی که سفیر فرهنگ و حادثه نگار صادق و فرزند رشید این ملت پاک در اوج مظلومیت به دست طالبان در دیاری غریب قطرات خون مطهرش بر زمین چکید همه رسالت خطیر خبرنگاری را دریافتند و به ظرافت و سختی آن پی بردند و در برابر این عظمت سرفرود آوردندو روزدرنوردیدن قله های رفیع انسانی و وصل جانانه مرد بزرگ که محمود صارمی نام داشت راروز خبرنگار نامیدند تاالگویی باشد برای همیشه که نگارش پیام و ابلاغ اعتقاد به هر نحو ممکن باید میسر گردد و اهل رسانه در این کارگاه آموزشی که شهید ایجاد نمود نیز بیش از همیشه به کار خویش وقوف یابند و اقشار مختلف نیز نقش موثرو بی بدیل خبرنگاران را در تحولات دریابند و به آن توجه داشته باشند .روز 17 مرداد سالروز شهادت خون نگار محمود صارمی مانند هر سال گذشت یاد آن شهید فرزانه گرامی باد که در این روز برنامه هایی به نام تجلیل از خبرنگاران برگزار شد ! هرکس از ظن خود یار شد! بخشی از مدیران دستگاهها با بالا و پایین نمودن اعتبارات گاهی هدیه ای تهیه کردند و به نام تقدیر یا به رسم یادبود اهدا نمودند تا از قافله عقب نمانندالبته بعضی از مدیران به دلیل علاقمندی وبا تکیه بر خاستگاه فکریشان به این امر مبادرت نمودند که در هر صورت نباید به چنین رویکردی التفات نمود که دستگاههای دولتی متولی این امر باشند! از نکات دیدنی این برنامه ها می توان سخنرانی هایی را نام برد که کمتر شنیده شده بود و از فرط تعجب انگشتها به دهان گزیده می شد ! یعنی چنان فضا را دموکراتیزه احساس می نمودی که انه مدیران خود اصحاب رسانه اند یاآنان را مدیر نمی پنداشتی که چنان زبان به نقد گشوده اند و از نارساییها می گویند انگار که مشکلات از دنیایی دیگر آمده اند ! اما من با اینکه برای کار رسانه ای در هیچ جلسه ای شرکت نمی نمایم و اجازه از کسی نمیگیرم و منتظر تقدیر نمی مانم وبرای این امر کمتر در محافل رسمی حضور می یابم از منظری دیگر به قضیه نگاه می کنم و اعتقاددارم افكار عمومي مجموعه اي از مفاهيم، معتقدات، تصورات ذهني، آمال و آرزوها و تعصبّات قومي است كه در شرايط زيست گروهي مردم يك جامعه بروز مي كند وعده اي نيز در مفهوم آن وسعت داده و تمام طرززندگي يك ملت يعني همان مفهوم را كه علماي علوم اجتماعي ‌فرهنگ مي نامند مترادف «افكار عمومي» دانسته اند.

« رسانه»، در صف اول عوامل شكل دهنده افكار عمومي قرار دارند. اين وسايل ارتباطي است كه مي تواند با ارائه برنامه هاي خاص با خبرهاي خاص و تكيه و تأكيد و تكرار يك خبر وبا انتخاب عناوين و تنوّع بيان موضوع، انتخاب فضاي خبري ويا روش هاي ديگر، به مردم القا كند كه چگونه ودرباره چه چيزهايي بیندیشند.با نگاهي گذرا به تاريخ سياسي قرن اخير مي توان دريافت كه بسياري از منازعات و كشمكش هاي سياسي درجهان چه در ابعاد داخلي و يا ابعاد بين المللي، با ياري ويا هدايت و پرچمداري مطبوعات ورسانه ها تبديل به جريانات قوي سياسي شده و يا بالعكس حتي خاموش شده اند

وقتی رسانه یک رکن ناظر ایمن در جامعه شمرده می شود که با تحلیلهای واقع بینانه ظرفیت مدیران را تبیین می سازد و آستانه تحمل شان را افزایش می دهد و با آسیب شناسی درصدد رفع مشکلات برمی آید و با ورود به نقاط کور و ناشناخته زوایای پنهان را برملامی نماید و همچنین با تکیه بر فرهنگ ارتقا اجتماعی را فراهم می آورد و مشارکت جمعی را رقم می زندو نیز با ارتباطات و انعکاس مطالبات مردمی نیاز ها و خواسته های مراجعان را ارزیابی و مشخص می سازد و موجب کاهش چالشهامیگرددو تقویت باورهای عمومی را با خوددارد لازم است اهالی مطبوعات و صنف اصحاب رسانه و تشکلهای وابسته و سازمانهای مردم نهاد به جای مناقشات ، خود به استقبال این روز بیایند و خبرنگاران را تکریم کنندوسختی کار را به جامعه اطلاع رسانی نمایند تا با ایجاد بستری مناسب وفاقی جدی برای تقویت نهادهای خبری به عمل آید که هر جا افکارعمومی همراه گردید موفقیت را باخود خواهدداشت باید در این راستا از تحت پوشش قرار گرفتن دستگاههای دولتی حذر نمودهرچند منافعی در برداشته باشد که می دانیم این امر زود گذر در درازمدت ضرری بیش از منافعش خواهد داشت (البته نشریات وابسته به نهادهای دولتی که عمدتا" گزارش عملکرد مدیران تلقی می شوند و در ترویج و شناساندن وظیفه سازمانی آن دستگاه به جامعه نقش آفرینی می نمایند از قواعد دیگری برخوردارند که در این مقال نمی گنجند هر چند اقتصاد نشریات مستقل را تحت الشعاع قرار می دهند) مثلا" وقتی از جانب دستگاه دولتی که باید مورد نقد قرار گیرد فردی بعنوان خبرنگار نمونه انتخاب می شود چنین شبهه ای در اذهان مخاطبین بوجودمی آید که خبرنگار در نقد آن دستگاه اهمال نموده است ؟و یادر ارائه گزارشات مربوط به آن دستگاه با واقعیت برخورد ننموده است؟ این مراسمات اعتماد مخاطبین را سلب می نماید و در پاردوکس تحلیلی دچار سوظن می کندو تلاش صادقانه و رنج و ناملایمات که برای کسب خبر به جان خریده است ملکوک می سازد،هرچند می دانیم که شایستگیها و قابلیتهای نمونگی را با خوددارد!ضمن اینکه در کنار این نمونه ها ممکن است اقداماتی مشروعیت یابند که با اقتصاد رسانه ای و کرامت آنان سازگار نیست هرکس شغل خظیر خبرنگاری را برگزیده است انسانی نمونه ست و نمونه ترین انسانها به این وادی وارد می شوند چون با زبان دل و از روی انصاف سخن می گویندواز رنج آدمیان پرده برمی دارند لذااعتقاد دارم حضور در برنامه هایی که ادارات برای تقدیر برگزار می نمایند خیلی توجیه ندارد وآنرا فاصله گرفتن از رسالت خویش در عرصه خبرمی دانم !همینطور که بارها دیده ایم خیلی از ادارات در دعوت از خبرنگاران گزینشی عمل می نمایند و کسانی که صادقانه آن دستگاه و مدیریتش را به نقد کشیده اند مورد غضب واقع می شوند ! آیا حضور تعدادی در یک برنامه و عدم حضور تعدادی دیگر به نوعی ایجاد تقابل و انشقاق بین خبرنگاران نیست ؟ تایید نمودن رفتار آن دستگاه در برخوردهای سلیقه ای تلقی نمی شود؟باید از خود پرسید در این فضایی که قرار گرفته ام دیگران هم استحقاقش را داشته اند وعدم حضورشان ناشی از چیست؟ خبرنگار موظف به بیان مشکلات است و چشم پوشی بر روی هرکدام از واقعیتها توسط او بخشودنی نیست و درقاموس و اندیشه رسانه ای سالم و پویا نمی گنجد چرا که خبرنگار دردمندترین قشر اجتماعی ست و از بی دردی نمی نالد و به همین دلیل به درمان بیشتر از هر چه می اندیشد وبه همین دلیل اورا زبان گویای ملت نام نهاده اند .پس با خسته نباشید به همه کسانی که در این عرصه تلاش می نمایند انتظار داشتم در این روز به شهدای عزیز عرصه رسانه توجه می شدکه بزرگترین سرمایه خویش یعنی جانشان را فداکردند و به پیشکسوتان نگاه عمیقتری می گردید که جوانی خویش را برای باز نمودن این مسیر دادند و به جای تشکیل جلسه با مسئولان برای حل مشکل ،مدیران را برای داشتن نگاه واحد در همه فرصتها در مورد مطبوعات ترغیب می نمودید و دربها را باز نگه می داشتید تا آنان به دیدار خبرنگاران بیایند که روزشان بود وبه اجرای برنامه های رسمی اداری و در نوبت قرار گرفتن برای شنیدن سخنرانی های تکراری پایان می دادید با این روش مدیران توجیه می شدند که مطبوعات چشم و گوش مسئولین هستند و با اتقان به این موضوع درمی یافتند که هرگز جوارح خویش را نباید به عدلیه بسپارند بلکه وجدان بهترین قضاوت را خواهد کرد.

امسال هم گذشت با تکراری از گذشته و انتظار برای نوآوری ماند اما دل خوش کردیم که چند عکس یادگاری بر اوراق آلبوممان اضافه شد و یک قاب تذهیب بر الواحی که بر دیوار زده ایم تا فردا آید و به تماشا بنشینیم .بلی شهید صارمی خون دادتا روز خبرنگار را خلق کرد و رهروان او نیز باید مرارتها و سختی ها را متحمل شوند تا بمانند و به اقوال زودگذر دل نبندند و خوش نکنند که در مکتب اسلام که کتاب آسمانی اش سوره ای به نام خبر(نبا) دارد باید بدانیم که هرکس حامل خبر برای بهبودی شرایط و کمال انسانها باشد عمل ایمانی به جای آورده است ‌در نظام اسلامي ،رسانه ها در حقيقت گوش و چشم مردم هستند كه همچون آيينه حقيقت نما، به بيان مسايل جامعه مي پردازند و از اين طريق مي توانند وبايدخطاها وآسيب ها را به حاكمان جامعه گوشزد نمايند.

امام خميني(ره) در همين باره ضمن تأكيد بر اهميت جايگاه مطبوعات در جامعه مي فرمايند:«مطبوعات بايد مثل معلميني باشند كه مملكت را و جوانان را تربيت كنند.»

ايشان همچنين مي فرمايند: «به طور كلي مطبوعات بايد يك بنگاه هدايت باشند يعني به صورتي كه اگر دست مردم بيفتد، مردم هدايت شوند...مطبوعات بايد يك مدرسه سيار باشندتا مردم را از همه مسايل به خصوص مسايل روز آگاه نمايند و به صورتي شايسته ازانحرافات جلوگيري كنند .»‌

پس باید مومن باشیم که در جامعه رسانه :

گل همین پنج روز و شش باشد

وین گلستان همیشه خوش باشد