گفتگو با شهردارسابق / از فال کنکور تا فال قهوه

الهه موالی زاده اولین شهردار زن در اهواز بود که چند ماهی پیش از عید جای خود را به دیگری داد و بار دیگر به تدریس در دانشگاه روی آورد. زمانی موالی زاده از مسائل شهری و معضلات موجود و فرهنگ شهروندی سخن می راند و اکنون در مقام استاد دانشگاه و مدرس جامعه شناسی ، از مسائل اجتماعی می گوید و راهکارهای برون رفت از آن.

تمایل انسانها به دانستن اتفاقاتی که پیش رو دارند موجب شده تا فال و طالع بینی در جامعه رواج بسیاری پیدا کند حتی مشغله های دنیای نوین نیز نتوانسته از تمایل افراد به فال گیری کم نماید . سالانه قریب به 3 میلیون کتاب در رابطه با فال و جن گیری در کشور منتشر می شود و مورد استقبال بسیاری از مردم قرار می گیرد.

فال های مختلفی نیز همچون فال کنکور ، فال عشق، فال شراکت و فال چوب در بسیاری از سایت ها رواج دارند. شاید بتوان این نتیجه را گرفت که جایگاه علم در میان مردم رو کمرنگ شده چرا که اگر فرض محتمل هم این باشد که فال گیرها راست می گویند باز هم برای پذیرفتن واقعیت ها چه نیازی است که مردم به پیشواز آنها بروند ؟

عدم بررسی معقولانه در رابطه با جایگاه آدمی در نظام خلقت و فراموشی او از اینکه اشرف مخلوقات است ومتوسل شدن او به هرچیزی از جمله فال برای پی بردن به اتفاقاتی که همه مردمان در طول زندگی به آن دچار می شوند دال بر کم رنگ شدن نظام عقلی در برخی جوامع است.

در همین رابطه استاد دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز طالع بینی و فال گیری را همان چیزی دانست که در قضا و قدر انسان نوشته شده است وفرقی از لحاظ لغوی میان این دو کلمه قائل نشد .

دکتر الهه موالی زاده گفت :اینکه انسان ها دوست دارند بدانند در آینده چه خواهد شد یک اصلی است که در تمام جوامع بشری وجود دارد و چه بسا که از بدو وجود انسان این مسائل نیز وجود داشته اند این امر نه تنها در بین درباریان که بین عوام و خواص مردم نیز وجود داشته که این خود نشاندهنده ذوق و شوق انسانها برای دانستن آینده است.

وی افزود : میل انسانها به دانستن اینکه برای گذشتگان و یا آیندگان چه چیزی رخ داده یا رخ خواهد داد باعث شد که بسیاری از علوم شکل گیرند ؛ مانند طالع بینی ویا تاریخ نگاری وهمچنین موجب شده تا صنعتی به نام صنعت فال و طالع بینی در طول زمان شکل بگیرد.

الهه موالی زاده گفت : اعتماد و اعتقاد به وجود یک ناظم که به آدمی بزرگترین اصل که همان اختیار است را داده برای هر انسانی واجب است و هر زمانی که اختیار آدمی دچار تزلزل شود به سمت طالع بینی کشیده می شود.

وی در ادامه گفت : کسانی که به طور مکرر به سمت طالع بینی و فا ل می روند انسانهایی هستند که اعتماد و ایمان قلبی ندارند وخود را از آن اصل اختیار که مهمترین اصلی است که خدا در تمام کائنات فقط به انسان داده محروم می سازند. یک سری از مسائل قابل تغییر نیست و مسائل دیگری نیز وجود دارد که آدمی فقط با اختیار خود می تواند رقم بزند.

استاد جامعه شنماسی ادامه داد : افرادی که به سمت طالع وفال بینی کشیده می شوند افرادی هستند که بدون توجه به این اصل دنبال فرد ثالثی می گردند تا بین خود و اختیارشان قرار گیرد و برایشان تصمیم گیری کند چرا که فردی که دارای اعتماد به نفس نباشد در استقلال راه و بضا همان استقلال رای دچار مشکل می شود وبه دنبال پناهگاهی برای تصمیم گیری می رود که عمدتا عوام در این موارد به دنبال فالگیر یا طالع نویس ویا دعا نویس کشیده می شوند.

وی در ادامه این مبحث افزود : چه بسا این افراد راهشان را هم درست انتخاب کرده باشند و لی چون اعتماد به نفس لازم را ندارند طبعا متوسل به این چنین موارد می شوند. ولی هستند کسانی که یک مشاور انتخاب می کنند تا به کمک آن بتوانند برای مسائل یک راه حل منطقی پیدا کنند بنابراین این افراد سریع تر به اعماد به نفس می رسند ولی کسانی که به سمت طالع بین و فال بینی می روند تا آخر عمر خود نیز به اعتماد به نفس نمی رسند.

وی از مساله دیگری به نام اعتماد به خدا نام برد و افزود : باید دانست که خدا برای هیچ بشری بد نمی خواهد و با ذکر و اتکا و ایمان به قدرت مطلق او خیلی از مسائل حل می شود ولی افرادی که به سمت فال و طالع بینی می روند اعتماد به نفس و ایمان کافین دارند و به ناچار به دامنی پناه می برد که به اصطلاح قرآن همان تار عنکبوت است که بسیار سست است .

دکتر موالی زاده در پاسخ به این مساله که آیا کسانی که مکررا به طالع و فال بین مراجعه می کنند بیمار هستند یا نه گفت :طبیعی است اگر عملی بدون معنا و با تکرار از آدمی سر بزند نوعی وسواس رفتاری در او ایجاد کرده و اگر طالع و فال به عنوان عاملی برای انتخاب راه وتصمیم برای فردی باشد آن فرد دچار مساله جدی روحی و روانی است و اگر خودش آگاه نیست اطرافیان ، او را باید تحت معالجه و درمان پزشک قرار دهند. در جامعه ما نیز کم نیست فجایع و از هم پاشیدن خانوده هایی که از طریق همین فال و طالع بینی نشات گرفته اند .

استاد دانشگاه جامعه شناسی در ادامه گفت : اینکه فال گیران بعضی از مسائل را درست و صحیح می گویند نشات گرفته از این مساله است که آنان معمولا روانشناسان خوبی هستند و طبیعتا کسی که یک ساعت به چهره شما نگاه کند به دلیل تکرار ارتباطات خود در جامعه می تواند از بین 10 مساله 2 مورد را درست بگوید.

موالی زاده گفت : انسان ها هم این ذائقه را دارند که تا یک کلمه موافق یا مخالف شان گفته شود آنا عکس العمل نشان دهند پس فال گیر هم می تواند در طی چند جلسه پی به کل زندگی فرد ببرد. من شنیده ام حتی بعضی افراداز راه دور با تلفن فال می گیرد چه طور کسی که جایی دیگر نشسته می تواند طالع فرد دیگری را در یک مکان دیگر ببیند؟!

دکتر موالی زاده در رابطه با اینکه بعضی از طالع بین ها با اجنه د رارتباط هستند یا نه گفت :اجنه وجود دارند و در قرآن هم آمده که ما شما را از انس و جن آفریدیم ولی هر کسی قادر نیست با آنها ارتباط برقرار کند چرا که کاری بسیار دشوار است. این درست است که خدا به آدمی یک سری از قدرت ها را داده است که با تقویت آنها می تواند به یک سری از واقعیت ها پی ببرد ولی هرکسی به آن درجه نمی رسد . به طور مثال در هند مرتاض ها هستند که بعضا یک سری از این امور را انجام می دهند که آنان هم شرایط بسیار سختی را طی می کنند.

دکتر موالی زاده خاطر نشان ساخت : تعیین خیر و یا شر در کوتاه مدت به عهده انسان نیست ولی در قرآن انواع و اقسام راهکارها برای کم کردن خطرات بیان شده مانند خمس ،زکات،فدیه و صدقه که انسان در مواقع لزوم می تواند به آنها پناه ببرد.

وی در رابطه با اینکه آیا رجوع مردم به فال و طالع بینی می تواند یک معضل اجتماعی تلقی شود یا خیر گفت :در جامعه شناسی زمانی می توان گفت که یک معضل وجود دارد که تعداد افراد مبتلا به آن بسیار باشند. درست است که فال و طالع بینی یک واقعیت در جامعه است ولی نمی توان لفظ معضل را به آن اطلاق داد .

شوشان / رویا محمودی