شيوا دولتآبادي
روز گذشته اظهارنظري از حجتالاسلام والمسلمين قرائتي منتشر شد، مبنی بر اینكه دختران در ۱۳ سالگي شوهر ميخواهند. برخي خانوادهها بر اساس باورهاي ديني و بومي خود، معتقد به ازدواج فرزندانشان در سنين پايين هستند. البته منظور از سن پايين حداقل ۱۷ تا ۱۸ سالگي براي دختر و۲۰ تا ۲۱ سالگي براي پسر است.
برخي از والدين سنين پايينتر از اين را در صورت وجود آمادگيهاي لازم فرزند براي ازدواج در نظر ميگيرند، براي مثال ۱۵ تا ۱۶ سال براي دختر و ۱۸ تا ۱۹ سال براي پسر. اگرچه قوانين ثبت ازدواج رسمي را براي دختر ۱۳ ساله مجاز دانسته و شايد به نظر برخي بزرگان هم اين سن براي ازدواج كافي باشد، اما حداقل ميتوان بر اين تاكيد كرد كه از نظر پزشكي بارداري در اين سن بسيار خطرناك است و ميتواند براي مادر و جنين عوارضي داشته باشد. بنابراين اگر ما اجازه نداشته باشيم بگوييم سن ۱۳سالگي براي شروع زندگي بسيار كم است، با جسارت ميتوانيم بگوييم امكان بارداري در سن ۱۳سالگي از نظر سلامت مادر و فرزندبه دليل عدم تكامل كافي دستگاههاي باروري ريسكي بزرگ است.
اگر از عوارض جانبي عدم بلوغ رواني، شناختي و عاطفي مادر هم صحبت نكنيم حداقل روي جنبه جسماني آن ميتوان تاكيد داشت كه ۱۳ سالگي سن مناسبي براي مادر شدن نيست. نگاه ما به ازدواج بر اساس كفايت كافي رواني و عاطفي براي تشكيل خانواده است و سن ۱۳ سالگي سن ايده آلي براي ازدواج نيست و نگراني زيادي درباره باردارشدن در اين سن وجود دارد. اگرچه بسياري از افراد به دليل فقر و اجبار خانوادهها در سنين كم تن به ازدواج ميدهند، اما در جوامع شهري و ميان مردمي با سطح سواد و تحصيلات بالا همچنين ازدواجهايي ديده ميشود كه اين نشاندهنده ضعف آگاهي و شناخت كافي در دل خانوادههاست.
قوانين جاري كشور سن ۱۳ سالگي را براي ازدواج دختر مناسب ديده است و بر اساس قانون عقد رسمي دختر در اين سن منعي ندارد، اما بايد بررسي شود چند درصد از دختران ۱۳ ساله اين مرز و بوم كه در ابتداي نوجواني و در سنين مدرسه و دانشاندوزي قرار دارند آمادگي تشكيل خانواده را دارند. از سوي ديگر ازدواج در سنين پايين و زماني كه فرد هنوز در مدرسه به سر ميبرد، باعث ميشود فعاليتهاي تحصيلي او به مخاطره بيفتد و افراد به دليل ازدواج به ترك تحصيل و دوري از دانش تشويق شوند. در مجموع حقيقت اين است كه ازدواج در سن مناسب خود تناسبهاي بسياري را به دنبال دارد و واقعيت اين است كه بسياري از فرزندان ما آمادگي ازدواج در اين سنين را ندارند تا از مواهب آن بهره مند شوند.
* مديرعامل انجمن حمايت از حقوق كودكان