دلایل نزدیکی تدریجی کشورهای عربی به اسرائیل / ازدواج دوشیزه و مرد متاهل

در حال حاضر ائتلاف غرب در خاورمیانه در یک وضعیت نا به سامان و بلا تکلیف قرار دارد. ترکیه در حال نزدیک شدن به روسیه و مبارزه با کردها یعنی مهمترین متحدان آمریکا در کشور سوریه است. کشورهای اروپایی از اقدامات اسرائیل در مورد تخریب مناطق مسکونی فلسطینیان – ساخته شده توسط اروپایی ها – دچار خشم و غضب هستند. رئیس جمهور آمریکا به صراحت متحدان عربی این کشور را مورد انتقاد قرار داده و آنها را «سواری بگیران مجانی» خطاب کرده است و در همین حال برخی مقامات ایالات متحده نیز انتقادات شدیدی از بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اسرائیل داشته اند و یکی از این مقامات وی را صراحتا «پست و خوار» خطاب کرده است.

به گزارش «تابناک» نشریه تلگراف چاپ لندن با اشاره به این موضوعات ادامه میدهد که با وجود همه این ها اما یکی از رقابت های دیرینه در منطقه خاورمیانه در حال کمرنگ شدن است. تخاصم میان کشورهای عرب و اسرائیل که از سال 1948 آغاز شده بود، اخیرا تا حدی اندک اما بسیار حائز اهمیت در حال تعدیل شدن است.

البته و قطعا اسرائیل همچنان در خاورمیانه منزوی باقی خواهد ماند و در حال حاضر 18 مورد از 21 کشور عضو اتحادیه عرب اسرائیل را به رسمیت میشناسند. در عین حل بسیاری از کشورهای عرب از جنبش حماس که شعار اصل آن نابودی همه اقدامات اشتباه و غیر عادلانه صهیونیست ها است، حمایت مالی و سیاسی کرده و میزبان دفتر این جنبش در خاک خود هستند.

از سوی دیگر هر زمان که اتحادیه اروپا یا ایالات متحده اقدام به فروش تسلیحات جدید و پیشرفته به کشورهای عربی منطقه میکند، اسرائیل از این عمل نا خرسند بوده و نسبت به آن انتقاد میکند. اما در پشت صحنه، سناریو در حال تغییر کردن است.

در ماه قبل یکی از ژنرال های بازنشسته ارتش عربستان سعودی دیداری با وزیر خارجه تندروی رژیم اسرائیل «دور گلد» در هتل «کینگ دیوید» بیت المقدس داشت که در واقع دومین دیدار آن دو در عرض یکسال بوده است. همچنین در تابستان سال گذشته سفیر سابق رژیم اسرائیل در واشنگتن خرسند از ملاقات با همتایان عرب خود آنها را افرادی «استثنایی» خطاب کرد. در همین حال در ماه ژانویه سال جاری وزیر انرژی اسرائیل در خفا و چراغ خاموش اقدام به سفر به امارات متحده عربی کرد که در پی خبر باز شدن دفتر حافظ منافع این رژیم در ابوظبی بود.

تلگراف اشاره میکند که این روابط به شکلی استعاری مشابه با ازدواج یک دوشیزه با یک مرد متاهل است. در حالی که یک طرف این ماجرا به شدت خواهان علنی کردن ارتباط در نزد افکار عمومی است، سوی دیگر ماجرا هراسان از تبعات داخلی نزد افکار عمومی، خواهان در خفا ماندن این ارتباط است. اغلب کشورهای عربی در صورتی که بدون در اختیار داشتن راه حلی نهایی و عادلانه در خصوص مسئله فلسطین اقدام به برقراری رابطه با رژیم اسرائیل کنند، مورد خشم و غضب شهروندان خود قرار خواهند گرفت.

میتوان به خوبی حدس زد که دلیل این ارتباط نزدیک مخفیانه چیست. طی چند دهه گذشته متحدان منطقه ای ایران به شدت گسترش یافته و تقویت شده اند. برای مثال حزب الله لبنان که از دهه 1980 توسط ایران شکل گرفته است زرادخانه موشکی خود را در مرز اسرائیل مستقر کرده است و همچنین بر علیه نیروهای شورشی و تروریستی مورد حمایت کشورهای عربی و غربی در سوریه و یمن مقابله میکند.

از آن سوی هم آمریکا و هم ایالات متحده ترجیح میدهند که مقابله و مواجهه جدی با ایران نداشته باشند. آنها سال قبل با ایران به یک توافق جامع هسته ای دست پیدا کرده اند و حتی به رئیس جمهور ایران، حسن روحانی در پاریس و رم خوش آمد گفتند. به شکل طبیعی و در واکنش به این مسائل کشورهای عربی و اسرائیل بر طبق این قانون رفتار میکنند که دشمن دشمن شما، دوست شما است.

همانگونه که یکی از مقامات ارشد اسرائیلی در سال 2010 به دیپلمات های آمریکایی گفته بود: کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس میدانند که میتواندد برای مقابله با ایران بر روی اسرائیل حساب کنند. آنها اعتقاد دارند که اسرائیل میتواند شعبده کند!

این روند البته یک روند شکننده است و میتواند با پررنگ شدن مسائل فلسطین به کلی از میان برود. اما چنانچه این روند پا برجا با قی بماند، نکات مثبت فراوانی برای آمریکا و غرب دارد. غرب همیشه خواهان آن بوده است که کشورهای عرب لحن تهاجمی و تخاصم خود نسبت به اسرائیل را تعدیل کنند و در حالی که نتانیاهو تمایل چندانی به پیش بردن مذاکرات صلح اسرائیل و فلسطین ندارد، چنانچه روابط این رژیم با کشورهای عربی شاهد یک بهبود حتی نسبی باشد، این امکان وجود دارد که جایگزین بعدی نتانیاهو که به اندازه وی تندرو نباشد، این مذاکرات را به پیش ببرد.

از سوی دیگر غرب بارها از کشورهای عرب خواسته است که به جای اتکا به غرب، خود مسئولیت تامین امنیت خود را بر عهده بگیرند و اکنون چنانچه این کشورها دست نیاز به سمت رژیم اسرائیل برای تامین امنیت خود دراز کنند، غرب از این موضوع شکایتی نخواهد داشت و حتی خوشحال نیز میشود.

تلگراف به صراحت بیان میکند که بوریس جانسون وزیر خارجه جدید انگلستان و همچنین وزیر خارجه بعدی ایالات متحده آمریکا با دو موضع مواجه هستند. یکی آن که همکاری غرب با اسرائیل و کشورهای عربی در راستای مبارزه با تروریسم و همچنین مداخله در خاورمیانه – هر زمانی که منافع غرب ایجاب کند – اساسی و ضروری است.

به گفته این روزنامه ایران جایگزین واقع بینانه ای برای این اتحاد نیست زیرا همچنان از رژیم بشار اسد در سوریه حمایت میکند و در حالی که جاسوسان انگلیسی و عرب به شکل روزانه اطلاعات را در اختیار یکدیگر قرار میدهند، ایران علاقه ای به این کار ندارد.

در عین حال تلگراف میگوید که موضع دوم این است که نزدیکی و اتحاد با کشورهای عربی و اسرائیل به معنی دور شدن از ایران نیز نیست. توافق هسته ای قدرت مانور ایران را زیاد کرده است اما در عین حال یک جنگ تمام عیار را که میتوانست ما، اسرائیل و کشورهای عربی را به نابودی بکشاند، رفع کرده است.

به گفته این روزنامه بریتانیای بعد از خروج از اتحادیه اروپا نمیتواند اجازه دهد که کشورهای فرانسه و ایتالیا و سایر اقتصاد های بزرگ اتحادیه، مانع از ورود انگلیس به بازار در حال ظهور ایران شود و نباید از ارتقای روابط دیپلماتیک با ایران در سطح سفیر هراسان بود.

ارتباطات عربی- اسرائیلی نشانه ای از یک منطقه در حال تحول است و به گفته تلگراف، دیپلماسی غرب باید به اندازه کافی برای تطابق با این تحول چابک باشد.