سبک زندگی دانشجویی؛ مدلی پویا برای جامعه ای ایستا

امروزه کشورمان بدلیل داشتن منابع انسانی جوان و مشتاق علم، قاطبه ی اصلی جمعیت آن در دانشگاه ها حضور یافته و زندگی دانشجویی را تجربه می کنند. جوان بودن و پرشور و نشاط بودن، پویا بودن، متکی بر خود بودن و داشتن تعاملات و در معرض تفکرات و فرهنگ های مختلف قرار گرفتن از جمله انگاره های این نوع سبک زندگی است. در این سبک زندگی، گذرا بودن و فرع بودن زندگی، آن دلربایی و فریفتگی تعلقات زندگی مادی امروزه که به آفتی برای سعادت هر جامعه محسوب می شود، را ندارد که این الگو می تواند به عنوان سبکی مقاوم و تجربه شده و البته با شرط تعمیم و ترکیب با سایر واقعیت های بیرون در مواجهه با سبک های غربی که در آن زندگی و خانواده و پیشرفت توامان با تعمیق معرفت دینی مورد خدشه جدی واقع شده اند، معرفی گردد.

در سبک زندگی دانشجویی، چون منافع افراد یک اتاق یا یک خوابگاه که اعضای آن جامعه و زندگی هستند، به صورت عمومی طرح می گردد و همه ی شهروندان آن جامعه دانشجویی خود را در سود و زیان حرکات سهیم می دانند، بنابراین یکایک اعضا موظف و مکلف ند در پیشرفت و تامین منافعی چون آسایش، محیط مناسب برای تحصیل، تامین امنیت و عدم جسارت به روحیات و احساسات شخصی خود تلاش کنند که درنهایت به جامعه واحده که در آن حتی کوچکترین جسارت به حریم خانواده به شدت از سوی اعضا پس زده می شود تبدیل می گردد. آری این بخشی از الگوی زندگی دانشجویی است.

زندگی در یک اتاق محقر خوابگاهی که در آن تمامی زندگی به صورت مشارکتی و مبتنی بر یک سری چارچوب های دوستانه بنا می گردد. صلح و صفا و اختلاف های خانوادگی همه و همه در قالب ضوابط دوستانه و خانوادگی تعریف می گردد. این سبک زندگی دانشجویی دارای مختصات خاص خود می باشد که با بسط و گسترش آن و قرینه سازی آن در زندگی بیرونی، می توان الگوی موفق برای زندگی خارج از فضای دانشگاهی متصور شد.

از جمله مختصات منحصر به فرد این زندگی می توان به:

الف) سبک زندگی مشارکت پذیر و جمعی صفت: در این زندگی خواه ناخواه، زندگی جمعی است و کارها تنها در صورتی امکان شدن پیدا می کنند که کل مجموعه متحد و یک شکل بر آن اصرار ورزند. افراد جامعه این نوع زندگی یا از قشر دوستان، یا قشر همکلاسی ها و قریب به اتفاق دانشجویانی هستند که صرفاً براساس اتفاق هم اتاق گشته و تحت یک سقف خوابگاه دانشجویی به زیستن می پردازند، است. این نوع سبک زندگی همواره به خاطر داشتن محیطی برای تضارب آراء و تبادل فرهنگ ها، همواره محیطی سیال و پویا و بستری برای رشد و شکوفایی بوده است. تجربه نشان می دهد این نوع سبک زندگی که در آن رنگ ها رنگ باخته و زبان ها و قوم ها هم رنگ شده اند، این فکرهای مشابهه و هم سنگ و صیقل داده شده است که در طول این زندگی چنان استحکام پیدا می کند که در سالهای بعد از دوران دانشجویی این افراد جامعه، به یکی از بهترین، صمیمی ترین و نزدیک ترین فرد به هم می شوند که این دلبستگی ها و محبت ها سرمایه عظیم معنوی هر جامعه ی ست . این الگو می تواند سبکی موفق برای جوامعی باشد که در آن ناقوس طلاق و فروپاشی بنیان خانواده ها به کرار به گوش می رسد.

ب)سبکی مبتنی بر اصول عادلانه و مورد قبول طرفین: در این نوع سبک زندگی، رعایت حال همدیگر و احترام به روحیات و خلقیات یکدیگر امری مطاع و حل شده است. نوع الگوی مصرف از مصرف نوع غذا تا نوع لباس و مراوده و دیدگاه های فرهنگی دقیقا برخواسته از نوع نگاه افراد جامعه ست. در این نوع سبک، این فشار جامعه نابالغ نیست که تعیین کننده رفتار و حتی نوع رسانه و فیلم اکران شده باشد، این اقتضائات و توانایی افراد جامعه هستند که به نوع رفتار آنها جهت می دهد و تداوم و استمرار این نوع زندگی تنها و تنها براساس همین اصول عادلانه داخل چارچوبی است. و کوچکترین عدول از این اصول، خط قرمز زندگی است و هیچ گاه در این جامعه ، ما شاهد قراردادهای سنگین و فشارهای محیط برای استمرار یک زندگی به مرز انفجار رسیده نیستیم. اختلاف طبقات در این سبک زندگی در فضای دوستانه، به پایین ترین حد ممکن تنزل یافته و به امری مذموم مبدل می گردد.

ج) سبکی مبتی بر اعتماد و احترام طرفین: همچنین به ویژگی بارزی چون اعتمادپذیری افراد جامعه می توان اشاره کرد. با وجود عدم شناخت کافی اعضا از یکدیگر؛ شهروندان این نوع زندگی؛ به همدیگر اعتماد می کنند و در پاسداشت این ارزش همت می گمارند و این چیزی است که در جوامع بیرونی به ندرت یافت می شود. که نشان از سلامت و پاکی این سبک زندگی دانشجویی ست. برنامه های این نوع زندگی با رعایت حال اعضا تدوین می گردد. بر فرض، نحوه ی تدارک غذا و شستن ظروف بر مبنای برنامه و بر اساس قابلیت افراد تنظیم می گردد. و ضمانت اجرای برنامه ها اعتماد طرفین و وجدان هر یک از اعضاست.

البته برنامه ها در این سبک قابلیت انعطاف دارد که موجب می گردد فضای خانواده به فضای رعب و سختی و زمختی تبدیل نگردد. مثلا در ایام امتحانات، بر اساس سنگینی امتحان و دروس سریعاً جابجا شده و موجب عقب افتادن و زمین ماندن کارهای جامعه نمی شود.

د) ازدواج دانشجویی و معنویت پروری: در این نوع سبک زندگی دانشجویی، بدلیل جوان بودن قشر کثیری از جامعه، ازدواج یکی از دغدغه ها و نگرانی های شهروندان است.

در این سبک زندگی ، ازدواج بر پایه شناخت های صورت می گیرد که این شناخت ها هر چند گاهاً بدلیل جوان بودن، رنگ بوی احساسی می گیرد ولی هیچ گاه در این نوع ازدواج ها، پارادایم های چون شهوت و هوس، رسیدن به منابع اقتصادی و سیاسی و..مطرح نیست.سنگ بنای این نوع زندگی ها قریب به اتفاق براساس حس دوستی و عشق پاکی است که از فطرت پاک انسانی نشات می گیرد. تقرب های فکری و فرهنگی که منبعث شده از سبک زندگی دانشجویی که مفاهیم شریفی چون ساده زیستی ، خداجویی و عشق به آرمانها و ارزشها در بطن خود دارد؛ زندگی سرشار از عشق و محبت به یکدیگر را باعث می گردد که این نوع ازدواج می تواند تصویری واقعی از زندگی را به جامعه بیرونی ارزانی دارد. ازدواجی ساده، بدور از تجملات و توقعات آن چنان و در عین حال بسیار مستحکم و پایبند به اصول و ارزشها که می تواند مدلی بنیان فکن برای پدیده شوم طلاق در جامعه بیرونی باشد.

ه) سبک زندگی منظم و با برنامه: در زندگی دانشجویی به دلیل تراکم بالای افراد جامعه در واحد سطح، شلوغی پدیده ای عادی است.در این سبک زندگی تنها نظم است که بستر رفاه و آسایش را فراهم می کند.و افراد جامعه مجبورند شیوه زندگی خود را نظامند کنند. رعایت اصول منظم از جمله اوقات استراحت، مطالعه و..الزامی ست و تخطی از این اصول جامعه را بی نظمی و فرد خاطی بیشترین آسیب را می بیند. در سبک زندگی متداول امروز ، حقوق متقابل قابل لمس نیست و به راحتی حقوق افراد مورد جسارت واقع می شود. و نظم به کالای لوکس و آن هم در چهارراه های با پلیس دیده می شود. و افراد بدلیل عدم مسوولیت پذیری و قایل شدن اصالت به نظم و انضباط اجتماعی، از قانون گریزی و تخطی به آسایش و رفاه سایر شهروندان ابایی ندارند. فقدان وجدان اجتماعی در قاموس رفتارهای اجتماعی شهروندان قابل لمس و مشاهده است. و شاهدیم حس مسوولیت و عشق به ارزش های همچو کار ، بهره وری و پیشرفت به عنوان هنجار نهادینه نشده است.

و) سبک زندگی صرفه جویانه و ضد مصرف گرایانه: دانشجویان از لحاظ مالی چون قائم به خود نیستند و از محل خانواده ارتزاق می کنند. بنابراین همواره زندگی دانشجویی برپایه صرفه جویی و سعی در کاهش اتکا به خانواده و خوداتکایی استوار است. پدیده های چون کار دانشجویی و کارهای پاره وقت انگاره هایی هستند که از دل زندگی دانشجویی زاده شده اند و مولود این سبک زندگی هستند، یعنی دانشجویی که وظیفه اصلی آن تحصیل و جهاد علمی است، در کنار آن می کوشد از لحاظ اقتصادی مستقل باشد و برای پرهیز از تجمل گرایی ترفندها و ابتکاراتی را در زنگی به کار می برد . به طوری که تلقی امروزه جامعه خارج، از این سبک زندگی ، زندگی کم هزینه و ساده زیستانه است. که یکنواختی و سادگی مواد اغذیه ای ارائه شده در فروشگاه های خوابگاهی را به عنوان سنجه ای بر غالب شدن رفتار ساده زیستی در این سبک زندگی میتوان دانست. نهاد های دانشجویی خیر خواهانه و کمک به مستمندان با انفاق غذایی خود نمونه های از پدیده های ضد دنیا دوستی این سبک زندگی ست.در عین حال سرزندگی و بیداری و داشتن مواضع انتقادی نسبت به اطراف و حساسیت به مسایل بیرون بخصوص پدیده های غیر عدالتخواهانه نیز جنبه های دیگر از ضد تجمل گرایی این سبک زندگی ست.

در نهایت امید است با نهادینه و به همراه داشتن پارامترهای این سبک زندگی در جامعه بیرون و صدور این نوع سبک به جامعه خارج، بتوانیم شاهد حاکم شدن الگوی زندگی اسلامی-انقلابی را بر سرنوشتمان باشیم.تا بدین شکل بتوانیم زایده های سبک زندگی غربی که در آن شرافت و عزت خانواده به عنوان مبنایی ترین رکن هر جامعه و اصول معرفتی و دینی که نرم افزار حرکت سخت افزاری جامعه ست، را مورد خدشه قرار می دهند، از بین برد . هر چند با هوشیاری و بصیرت ایجاد شده در مردم ، بارقه های از امید در مواجهه با جنگ فرهنگی دشمن در دل همه ی مردم روشن گردیده است.