مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان با بیان این که مسیر توسعه استان از حوزه فرهنگ وهنر می گذرد بیان کرد: هیچ اتفاقی در هیچ جامعه ای نمی افتد مگر از حوزه فرهنگ عبور کند و توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی بدون فرهنگ به سر انجام نمی رسد.
همایون قنواتی شامگاه شنبه در آیین نکوداشت قاسم آهنین جان و رونمایی از کتاب این شاعر به نام 'شاخه های یاس به شام خرابات' که در خانه هنر اهواز برگزار شد اظهار کرد: حوزه فرهنگ فضا را برای تعامل و فهم مسایل مختلف و هم زیستی بیشتر بین اقوام فراهم می کند.
وی افزود: همچنین فرهنگ هر ملت، قوم و جامعه ای با هم تفاوت دارد و ما بر اساس این تفاوت ها جایگاه، منش، شخصیت و رفتارمان را ارزیابی و شناسایی می کنیم.
وی افزود: در حوزه فرهنگی جایی برای ایستادن و توقف نیست چرا که فرهنگ سقف ندارد و مانند زندگی جریان دارد و پر از فراز و فرود است.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان با اشاره به شخصیت قاسم آهنین جان توضیح داد: قاسم آهنین جان شخصیت بسیار منحصر به فردی دارد و از سلوک، رفتار، منش و گفتارش پی به شخصیت وجودی او می بریم و همین مساله را در آثارش نیز نشان می دهد.
وی گفت: یکی ازعمده ترین مسایلی که در حوزه آثار یا خلق اثر اتفاق می افتد تاثیر شخصیت در آن است. وی گفت: در یک هنر فقط تسلط بر ابزار کلام، زبان و تکنیک، وجه هنری خاصی را تعیین نمی کند بلکه شانیت و شخصیت است که تاثیر بسزایی در آن دارد.
قنواتی با بیان این که شعرهای آهنین جان از نهاد او برمی آیند و این یکی از ویژگی های او است که هر هنرمندی باید داشته باشد توضیح داد: فرهنگ مانند درختی است که در خاک ریشه دارد و از جایی بهره می گیرد و تغذیه میشود و آهنین جان نشان داد که فردی هنری و فرهنگی است که ریشه او در این آب و خاک است.
وی با بیان این که تصویرپردازی یکی مشخصه های شعر آهنین جان است اظهار کرد: کلامی که او در شعر و تصاویر شعری اش به کار می برد بسیار زیبا است و براهنی و آتشی در نقد شعر او به این نکته بسیار توجه کرده اند.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان تصریح کرد: امیدوارم جریانات فرهنگی همیشه ادامه پیدا کند و فضایی برای گفت وگو، تعامل و دوستی را ایجاد کند چراکه هر رفتاری غیر از این مفاهیم ما را به سمتی خواهد برد که فایده ای برای ما نخواهد داشت.
قاسم آهنین جان؛ شاعری با بن مایه های فکری قرآنی
همچنین بهنود بهادری، شاعر و نویسنده، با اشاره به اهمیت شعر قاسم آهنین جان اظهار کرد: دیگرنویسی، در شعر معاصر پارسی را هوشنگ ایرانی با منبع قرار دادن اوراد مذهبی- فرقه ایی و اعتقادی آغاز کرد و بعدها نیز کسانی (دیگرنویسی) را در سرشاخه های تفکرات هوشنگ ایرانی دنبال کردند.
وی گفت : این کسان(دیگرنویسی) را نه از هوشنگ ایرانی، بلکه از نیما و هستی نویسی اش را از دادائیسم، به سمبولیسم و سورئالییم تغییر دادند.
وی افزود: هوشنگ ایرانی با کاراکتر قرار دادن رنگ ها و اصوات، سعی در خلق کردن موقعیت داشت و به کمک این عناصر می خواست شعر را خالی از کاراکترهای عینی کند و پرداخت به معرفت رنگ ها و اصوات، معرف معرفتی است که او در شعر معاصر وارد کرده بود.
این شاعر بیان کرد: ایرانی در ترجمه کتاب 'چهارشنبه خاکستر' می خواست نشان دهد که نگاهی لطیف به مراسم آیینی و ایجاد دیدی بینامتنی با کتب مقدس، جوهره اصلی شعر است.
وی گفت: شاعران شعر دیگر، همچون هوشنگ ایرانی با دیدی معرفتی به جهات و برجسته کردن اعتقادات دینی و آیینی سعی در حرکت دادن چشم و رسیدن به خیال را داشتند.
بهادری با بیان این که قاسم آهنین جان و اندیشه او از دو تفکر تغذیه می کند تصریح کرد: بن مایه فکری او قرآنی است و اجرا کننده دقیق تفکر نیما که، شعر باید از ابژه به سوژه برسد می باشد.
وی توضیح داد: استفاده از رنگ های گرم یا خلق و تداعی فضاهایی که دمای حرارت - به واسطه حضور نور – بالا است، در اشعار آهنین جان به کرات دیده می شود به طوریکه او با دل سپردن به گرم ترین نقطه اعتقادی ایرانی ها و شیعیان در سینه های سرخ مشتاقان کربلا و سالار شهیدانش، دست به انعکاس و خلق زیبایی می کند.
این شاعر اظهار کرد: چشم آهنین جان مدام در کشف ابژه ها و در همسویی اعتقاداتش تیزتر و دقیق تر می شود و نوشتن شعر برای مدافعان حرم، شهیدان غواص دست بسته این مرز و بوم، فاش کننده ریشه شاخک های حساس شاعر است.
وی یادآور شد: آهنین جان با چاپ سه دفتر شعر سپید و سوژه قرار دادن کربلا، یادآور محتشم کاشانی در عصر حاضر است. این شعرها در بهترین و شکیل ترین فرم و زبان به لحاظ زیبایی شناسی ادبی اتفاق افتاده اند.
بهادری گفت: از اواخر دهه 30 شمسی به بعد، تبلیغات رسانه های مکتوب ایران به سمتی رفت که اگر هنرمند یا روشنفکری برخواسته از تفکرات چپ نباشد، یا سنتی معرفی شود و یا پس زده شود. آهنین جان اما پشتوانه شعر دهه چهل خود را از کسانی می گیرد که بدون ترس از فضای سیاسی زده و چپ زده جدا کرده و خلق زیبایی کردند.
وی با بیان این که آهنین جان با تکرارهای سوژه هایش در فرم های مختلف همیشه بکر و تازه بوده و هست تصریح کرد: باید به آهنین جان که بی شک یکی از مدرن ترین شاعران 2 یا سه دهه اخیر است تبریک گفت چراکه که با به جان خریدن هزینه های احتمالی این تفکر بازمانده از دهه 30 تا به اکنون، راه خود را می رود.
نخستین دفتر شعر قاسم آهنین جان برای ماندگاریش کافی بود
در ادامه این آیین علی یاری، شاعر و منتقد ادبی، با نگاهی بر شعر قاسم آهنین جان گفت: قاسم آهنین جان به جز هرمز علی پور هم نسل دیگر شاعران هسته نخستین موج ناب مانند آریا آریاپور، سیدعلی صالحی، یارمحمد اسدپور و زنده یاد سیروس رادمنش است.
او با بیان این که شعرهای آهنین جان با سرمشق های ناب گویان گره خورده است ادامه داد: قاسم آهنین جان کمی دیر و در میانه دهه شصت خورشیدی دلبسته شعر شد و در آغاز از دلباختن به جذبات موج ناب برکنار نبود هرچند که همواره به افق شعر دیگری ها و شاعران حجم نظر داشت.
این شاعر اظهار کرد: بهترین مجموعه شعر او همان دفتر نخست است و اگر او همین یک دفتر را منتشر کرده بود برای ماندگاری نامش در دفتر شعر معاصر ایران بسنده بود.
وی افزود: او در معماری کلام نگاهی ژرف به شعر شاعران شعر دیگر و تاثیرپذیری از تجربه بهرام اردبیلی و به ویژه بیژن الهی داشته است و شاید از همین چشم انداز است که گفته اند آهنین جان در سروده های خود به پیچیده نویسی چشم دارد.
یاری گفت: اسطوره گرایی به ویژه اسطوره های ایرانی و مذهبی، از دیگر ویژگی های شعر آهنین جان است و او به تصویر هم گرایش بسیاری دارد و از مهمترین تصویرهای شعرش همین تصویرگرایی است.
وی توضیح داد: دایره واژگانی او شعرش را با فضای شعر شاعران موج ناب هم آهنگ می کند و از مهم ترین ویژگی های شعر آهنین جان تقطیع و سطربندی شعرهای او است که گاه سطربندی های بهرام اردبیلی و تا حدودی بیژن الهی را به یاد می آورد .
این منتقد ادبی بیان کرد: شعر قاسم آهنین جان شعر کشف و شهود در عالم جان است و بیشتر به انفس نظر دارد تا آفاق و اگر هم از جهان ماده سخن می گوید به عینیت آفاق گوشه چشمی ندارد و محیط زیست شعر او بیشتر ذهنیت است.
وی ادامه داد: قاسم آهنین جان اکنون پس از سه دهه سرایش و تجربه اندوزی سبک و سیاق ویژه خودش را یافته است و این بخت را دارد که شعرش با سروده کسی دیگر از معاصران هم رنگ پنداشته نشود.
وی گفت: او راه ناهموار تشخص یافتن در لحن و زبان و بیان و محتوا را با مرارت و رنج بسیار آمده است و زندگی را در تنهایی جان کاه خویش دوام آورده است اما سربلند است که در این سیر و سلوک، سبک ویژه خودش را پیدا کرده است.
قاسم آهنین جان متولد 1337 و ساکن اهواز است از او تا کنون هشت دفتر شعر به نام های 'ذکر خواب های بلوط' (1376)، 'خون و اشراق بر ارغوان و جوشن ها'(1388)، 'کودکی ها در شب سقا خانه' (1388)، 'شاعر مرگ خویش می داند' (1388)، 'بخت تاریک در آفاق بنفشه و پروانه' (1391)، 'گلی برای غریبان تا همیشه' (1391)، 'عطر غریب غزال مشرق ها (1394) به چاپ رسیده است.
مجموعه شعر 'شاخه های یاس به شام خرابات' آخرین کتاب منتشر شده از آهنین جان است که شامگاه پنجشنبه با حضور فرماندار اهواز رونمایی شد.
گفتنی است این آیین نکوداشت با همکاری انجمن مفاخر فرهنگی استان خوزستان و با حضور جمع زیادی از شاعران استان خوزستان در خانه هنر اهواز برگزار شد.
عاطفه جوادی/ ایرنا