شوشان/ صادق سامانی
با توجه به اتفاقات اخیر در خوزستان و تلاشهای دولت برای چگونگی برخورد با این قبیل مشکلات و بحرانها، میتوان با اشاره به چند عامل در حالت کوتاه مدت و بلند مدت بر این نوع حوادث و رخدادها فائق شد زیرا اگر نتوانیم نگاه کارشناسی و مدون به بحرانهایی با این شکل داشته باشیم میبایست منتظر وقوع دوباره این حوادث در آینده باشیم. در نوع برخورد دولت اعتدال و تلاشهای شبانه روزی دولتمردان استانی جای هیج گونه شکی نیست و قطعاً قریب به اتفاق مردم استان بر این تلاشها صحه میگذارند و این سعی و کوشش دولت در استان را در راستای پیشرفت و توسعه استان قلمداد میکنند. اما آنچه امروز مهم است این است که از این به بعد چگونه میتوانیم با این گونه بحران ها برخورد مناسب و اورژانسی داشته باشیم و نگاه مهار گونه بر این مشکلات چگونه باشد، حال عوامل زیر میتواند دولت را به شیوه مناسب در جهت حل این مشکل در خوزستان کمک و همراهی کند:
لزوم تشکیل کارگروه ملی و نگاه ویژه دولت اعتدال به آن
در برنامههای انتخاباتی دکتر روحانی از اولویت داشتن دریاچه ارومیه و نگاه اساسی و مهم میتوان به این موضوع نام برد که بلافاصله با پیروزی دولت اعتدال، کارگروههای تخصصی و اجرایی اعم از وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو، سازمان محیط زیست و... شکل گرفت و توانستند با تدابیر مثبت، حرکات خوبی در جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه اجرا کنند، حال چنین موضوعی با ابعاد و شکل متفاوت، اما در همان غالب وسیعتر در خوزستان شکل گرفته که موضوع گرد و غبار و قطعی آب و برق را در پی داشته است، برای حل اساسی این موضوع ضرورت ایجاب میکند در هیات دولت کار گروه ملی ریزگرد با حضور مستقیم وزیران مربوطه اعم از وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان محیط زیست و وزارت نفت شکل بگیرد، تشکیل این کار گروه به ریاست رییس جمهوری و با حضور مسئولان استانی، میتواند در فرآیند کوتاه مدت و بلند مدت تاثیرات مثبتی بر مهار این مشکل داشته باشد.
تاثیر گرد و غبار و ریز گردها بر سیستمهای نیروگاههای برقی، بلند شدن گرد و غبار از برخی مناطق استحفاظی نفتی، خشک شدن برخی از تالاب های منطقه در اثر بارش کم باران و استفاده بیش از حد از محصولات کشاورزی که آب زیاد مصرف میکنند موجب میشود هر چهار وزارتخانه با تشکیل کار گروه ملی به این موضوع ورود کنند. با توجه به اینکه موضوع گرد و غبار و ریز گردها در برخی از استانها از جمله خوزستان سال به سال در حال زیاد شدن است نگاه ملی و اولویتی میطلبد و در مقیاس بحرانی بودن آن، هیچ تفاوتی با دریاچه ارومیه ندارد، تقسیم و مشخص شدن هیاتی تحت عنوان کارگروه ملی ریز گردها این قابلیت و توانایی را دارد که مشکلات را زودتر و سریعتر به مرحله اجرایی و حل کردن پیش ببریم.
کارگروه ملی ریزگردها و رابطه با سازمانهای مردم نهاد
خاصیت سازمانهای مردم نهاد و کانونهای مردمی که در قالب محیط زیست فعالیت دارند میتواند کمک خوبی به اوضاع کند، وجود موثر این کانونها در سطح کشور و به ویژه استان خوزستان به تاثیر گذاری و اجرایی شدن برنامه های کارگروه ملی تسریع ببخشد و مردم را به شیوه قابل قبول به آگاهسازی و نوع حرکت دولت در حل این قبیل معضلات راهنمایی کند، کانونهای مردم نهاد چون از بطن مردم به وجود آمدهاند اگر در کارگروهای ملی عضو باشند و در جریان مستقیم کارهای انجام شده یا انجام نشده قرار گیرند و توان دارد به شفافیت و نگرش مردم به حل ریزگردها کمک قابل توجهی داشته باشند، نهادهای مردمی اگر در تصمیمات کلان شرکت داشته باشند به سبک تر شدن بار دولت در برخورد با مشکلات زیست محیطی ختم میشود.
کار گروه ملی ریزگردها و استفاده از ظرفیت دانشگاهیان
کارگروه ملی ریزدگردها در صورت تشکیل علاوه بر استفاده از وزیران، میتواند از ظرفیت نخبگان و استادان و دانشجویان متخصص در این زمینه بهرهگیری کند، وجود زمینه و راه حلهای علمی برای مهار بحران ریزگردها و تبعات ناشی از آن، میتواند به تسریع و نتیجه بخشی کمک قابل توجهی کند در دانشگاههای ما آزمایشات و تحقیقات بسیاری در این زمینه صورت گرفته و اکنون بدون استفاده مانده است لذا شرایط موجود با ورود دانشگاهیان در سطح کشور به کارگروه ملی ریزگردها، حل این معضل به نتیجه خوبی برسد.
کارگروه ملی ریزگردها و ارتباط با اقتصاد مقاومتی و خودکفایی
از نگاه علمی و رتبهبندی جهانی میزان علم و نخبهپروری در سطح کشور رشد صعودی خوبی داشته و توانسته در بین بسیاری از کشورهای جهان پتانسیل علمی خوبی از خود نشان دهد، با توجه به شرایط بین المللی و نشان دادن سطح توانایی داخلی، حل مساله ریزگردها میتواند به الگو خوب و قابل قبولی برای جامعه جهانی تبدیل شود که تاثیر بسزایی در عرصه بین المللی برای توسعه و رشد علمی در کشور، و رسیدن به سطوح خودکفایی خواهد داشت، کار گروه ملی ریزگردها در صورت حل معضلات موجود، میتواند با ارائه و مشاوره این طرح به سایر کشورهای جهان، دارای جایگاه علمی و جزء کشورهای برتر در جهان برسد.
کارگروه ملی ریزگردها و نگاه به آسیبهای اجتماعی
تبعات ناشی از ریزگردها آثار و عواقب اجتماعی ناگواری بر وضعیت اجتماعی مردم خواهد گذاشت، متاسفانه در دولت قبل با وجود هشدار و تذکرات جدی به این موضوع نگاه ویژهای نشد که در دولت یازدهم با سفرهای متعدد ریاست سازمان محیط زیست و سایر وزیران به استان، پیگیری این معضل اجتماعی در راس برنامهها قرار گرفت.
آسیبهای اجتماعی ریزدگرها در استانهای درگیر با این موضوع، تاکنون و البته در آینده نزدیک به مهاجرت، حاشیه نشینی شهری و کاهش رشد کشاورزی و ...منجر شده که هر کدام از این معضلات به خودی خود، به چندین معضل و آسیبهای دیگر منشعب میشوند، که با تشکیل هر چه سریعتر این کارگروه در سطح کشور، میتوان از عواقب منفی آن جلوگیری کرد.