شوشان/ دکتر مهدی قمشی
مشاور استاندار در امور آب و محیط زیست
بعد از واقعه گرد و غبار اخیر استان که برای مردم خوزستان معضلات زیادی را سبب شد، حضور رئیس جمهور محترم و هیات دولت در تاریخ پنجم اسفند در استان، نوید بخش تغییر نگاه دولت در مورد مسائل و مشکلات استان بود.
در میان سخنان ارایه شده در شورای اداری استان که می توانست جمع بندی نظرات دولت در خصوص سیاست های دولت در قبال مردم خوزستان قلمداد شود سخنان وزیر محترم نیرو نشان از آن داشت که نگاه وزارت نیرو در خصوص استان هیچ تغییری نکرده است و با وجود آنکه حل معضل استان تنها با تغییر در سیاست های غلط حاکم بر منابع آب میّسر است امّا متاسفانه با دقت در صحبت های وزیر نیرو نه تنها هیچ تغییر سیاستی مشاهده نشد بلکه متاسفانه اصرار بر ادامه سیاست های غلط و عدم تعهد نسبت به انتظارات و مشکلات مردم خوزستان، کاملاً هویدا بود و به این جهت باید با نا امیدی به عاقبت بعضی اقدامات دست اندرکاران نگریست.
در حقیقت بجز رئیس محترم جمهور و وزارت جهادکشاورزی که مجدانه وارد عرصه کارزار شده اند سایرین به زعم خودشان با زرنگی تمام از تعهدات خود نسبت مردم خوزستان شانه خالی کرده اند. من که مشتاقانه از سیمای خوزستان به سخنان وزیر نیرو گوش می دادم منتظر بودم اندک اصلاحی را در سیاست های آبی غیر کارشناسی وزارت نیرو در حوضه رودخانه های کرخه، کارون و زهره مشاهده نمایم، که متاسفانه با توجیهات عوام فریبانه و غلط، بدون نتیجه ای امید بخشی صحبت های ایشان به انتها رسید.
من به شخصه مواضع وزیر نیرو را در گذشته منطقی و تقریباً صحیح می دانسته ام امّا سخنان روز پنجشنبه ایشان نشان داد که احتمالاً سیطره معاونین و مدیران ناکارآمد و مغرض بر تصمیمات وزیر چیره شده و مردم خوزستان همچنان باید چوب بی تدبیری آنان را تحمل نمایند.
وزیر به زعم خود دو نکته کلیدی را بیان کردند که بسیار متعجبم کرد. اول اینکه گفت در 20 سال گذشته هیچ مصوبه ای در مورد انتقال آب از سرشاخه های کارون بجز انتقال به قمرود که به منظور شرب بوده گرفته نشده است. من نمی دانم ملاک را باید تصویب بگذارم یا اجرا و یا افتتاح. امّا بنا را هر چه که بگذاریم به استناد اطلاعات زیر این حرف از اساس اشتباه است.
طرح بهشت آباد با ظرفیت 580 میلیون مترمکعب، تصویب در سال 1389
طرح خدنگستان با ظرفیت 84 میلیون مترمکعب، تصویب در سال 1388 و بهره برداری 1392
طرح چشمه لنگان با ظرفیت 120 میلیون مترمکعب، تصویب در سال 1373 و بهره برداری 1384
طرح کوهرنگ 3 با ظرفیت 250 میلیون مترمکعب، تصویب در سال 1370 و اجرا همچنان ادامه دارد.
می بینید که در 20 سال گذشته هم مصوبه داشته ایم هم بهره برداری. پس این سخن نمی تواند صحیح باشد. ضمناً اگر وزارت نیرو تصمیمی برای انتقال های جدید نگرفته است پس اختصاص بودجه در چند سال گذشته برای طرح های گوهرنگ 3 و بهشت آباد چه مفهومی می تواند داشته باشد.
نکته بعدی که وزیر تاکید کردند در مورد طرح بهشت آباد است که تعیین ظرفیت انتقال 580 میلیون مترمکعبی آن را در راستای دستور ریاست جمهور مبنی "بر انتقال فقط به منظور شرب" برشمردند. در حالی که این ظرفیت در دوران دولت دهم با اهداف شرب، صنعت و کشاورزی تصویب شده بود که بعد از اعتراض کارشناسان، تنها با دست کاری صوری گزارش مشاور، به شرب و صنعت تغییر یافت. و متاسفانه بعد از دستور جناب آقای دکتر روحانی باز هم همان مقدار تنها با تغییر نام صوری به شرب باقی ماند. و با وجود تاکید مصوبه سیزدهم شورای عالی آب مبنی بر کسر سهم صنعت از مقدار انتقال مصوب، متاسفانه وزارت نیرو بر نظر غیر قانونی و غیر صحیح خود باقی مانده و بعبارتی دستور رئیس جمهور محترم را به سخره گرفته و با آبروی دولت تدبیر و امید بازی کرده است. علاوه بر این، مشخصات طرح انتقال شامل ارتفاع سد و حجم مخزن و ابعاد تونل انتقال، براساس ظرفیت طرح اولیه یعنی بیش از یک میلیارد مترمکعب در سال باقی مانده است.
در مورد تامین آب طرح 550 هزار هکتاری نیز علی رغم نظر صریح ریاست جمهور، ایشان بر تامین آب 300 هزار هکتار تاکید نمود و هیچ قولی مبنی بر تامین آب ادامه طرح نداد.
با این توضیحات رئیس جمهور محترم باید بدانند که مردم خوزستان ضمن تشکر از توجه ویژه ایشان به استان خوزستان، همچنان منتظر دستور قاطع ایشان به وزیر نیرو برای تجدید نظر در سیاست های آبی آن وزارتخانه هستند و تا زمانی که : 1- تغییر در سیاست انتقال آب از سرشاخه های رودخانه کارون و دز ، 2- افزایش سهم خوزستان از رودخانه کرخه محقق نشود، نمی توان امید چندانی به فعالیت های انجام شده برای تحکیم کانون های ریزگرد داشت.