کوچ عشایر خطرآفرین شد

احداث پل لالی به عنوان یکی از سازه های زیبای کشور بر رودی دریاچه پشت سد گتوند باعث شد عشایر کوچ رو که قصد دارند به سمت مناطق سردسیر کشور بروند با خطراتی مواجه شوند.

به گزارش مهر، مرحله نخست کوچ بهاره عشایر خوزستان از این هفته آغاز شد. در این مرحله عشایر از مناطق جنوبی و مرکزی استان خوزستان به سمت ارتفاعات و مناطق ییلاقی استانهای فارس، اصفهان، لرستان، کهگیلویه و بویر‌احمد، همدان، کرمانشاه، ایلام و چهارمحال و بختیاری کوچ می کنند.

در فصل بهار 140 هزار نفر در 23 هزار خانوار عشایری تا نیمه نخست اردیبهشت به مناطق ییلاقی کوچ می کنند که عمده این عشایر از شهرستان لالی عبور می کنند و به مناطق سردسیر مقصد خود می رسند.

این تعداد خانوار عشایری به همراه دو میلیون و 400 هزار واحد دام خود دوره چهار ماه را در ییلاق سپری می‌کنند. عشایر خوزستان از ایل راه های منار، دلا ، شلا و کوه ‌سفید خود را به استانهای چهارمحال و بختیاری و اصفهان می رسانند و از ایل راه های تله‌ زنگ پل زال به استان لرستان می روند و از مسیرهای رامهرمز و بهبهان به استانهای کهگیلویه و بویراحمد و فارس کوچ می کنند.

هم اکنون 218 هزار خانوار عشایری با جمعیتی بیش از یک میلیون و 221 هزار و 131 نفر در کشور زندگی می کنند که این تعداد 22 میلیون راس دام دارند. جمعیت عشایر دارنده یک چهارم دام سبک کشور هستند که به همین تعداد هم تامین گوشت مورد نیاز مردم را برعهده دارند.

از آنجایی که با آبگیری سد گتوندعلیا حدود 20 کیلومتر از جاده مسجدسلیمان به لالی در دریاچه قرار گرفته و مستغرق شد، احداث پل بزرگ لالی و جاده های طرفین آنها با هدف جایگزین کردن محور موجود و برقراری ارتباط بین شهرهای مذکور و عبور لوله های نفت و گاز در منطقه به مرحله اجرا درآمد.

پل شهدای لالی به عنوان بزرگترین پل کابلی کشور روز شنبه اول مرداد سال 90 با حضور معاون اول ریئس جمهوری رسما به بهره برداری رسید. این پل از جمله پروژه های جانبی طرح سد و نیروگاه گتوندعلیا محسوب می شود که با 460 متر طول، 75 متر ارتفاع پایه ها و 68 متر ارتفاع پایلونها؛ دارای 13.5 متر عرض سواره رو و دو متر عرض در هر طرف برای عبور لوله های نفت و گاز است.

پل شهدای لالی از نوع کابلی و دارای عرشه فلزی با پایه ها و پایلونهای بتنی و کابلهای ترکه ای بوده و با روش نصب تلفیقی پیشرانی - بالابری در ارتفاع 155 متری از کف رودخانه کارون ساخته شده است.

با وجود تمام مزایایی که این پل به همراه داشت که شامل کوتاه شدن مسیر لالی – مسجدسلیمان و کاهش مصرف سوخت می شد ولی در این خصوص راهی بری عبور عشایر کوچ رو در این منطقه اندیشیده نشده زیرا با آبگیری سد گتوند، اغلب راه های کوچ عشایر به زیر آب رفته است.

سخنگوی انجمن دوستدارن میراث فرهنگی تاریانای خوزستان نیز در این خصوص عنوان کرد: پس از آبگیری سد گتوند علیا و به زیر آب بخشی از جاده های شهرستان لالی و پل ارتباطی این شهرستان در جاده لالی مسجدسلیمان، پل تازه تاسیس شهدای لالی احداث و جایگزین پل سابق شد اما نادیده گرفتن گذر عابران به منظور عبور و مرور دامداران و عشایر منطقه، جان صدها خانوار عشایر بختیاری و هزاران راس از دامهای آنها را تهدید می کند و این پل را به پلی خطر آفرین تبدیل کرده است.

مجتبی گهستونی افزود: قبل از آبگیری سد گتوند علیا و با توجه به اینکه شهرستان لالی بیشترین آمار عشایر کوچنده را در استان خوزستان در اختیار دارد، قابل پیش بینی بود که با بالا آمدن آب دریاچه سد، این پل که ۴۶۰ متر طول و ۷۵ متر ارتفاع دارد، تنها مسیر عبور عشایر منطقه خواهد بود ولی متاسفانه در طراحی تونلهای منتهی به پل توجهی به ویژگیهای محیطی منطقه نشد و از یک طرح خارجی کپی برداری شد به نحوی که تونلهای منتهی به پل، تنها امکان عبور خودروها را دارند و هم اکنون عشایر شهرستانهای لالی و مسجدسلیمان در هنگام عبور از این تونلها در معرض انواع صدمات مالی و جانی قرار دارند ضمن اینکه حادثه خیزی مسیر را نیز افزایش می دهند.

گهستونی تصریح کرد: این در حالی است که تا پیش از آبگیری سد گتوند، عشایر راه های فراوانی برای گذر از این منطقه داشتند و حتی به علت پائین بودن ارتفاع آب، آنها از دورن رودخانه (البته با کمی سختی) خود و دامشان را عبور می دادند ولی حالا آبگیری سد و بالا آمدن آب در نقطه ای که پل احداث شده تمامی راه های عبور عشایر را از بین برده و به زیر آب فرستاده است.

وی افزود: کارشناسان مستقل معتقدند ضعف مطالعات در طراحی مجموعه پل و تونلهای لالی و نادیده گرفتن ویژگیهای خاص اقلیمی از جمله مختصات فرهنگی منطقه عشایری لالی و مسجدسلیمان، باعث شده که همزمان با کوچ بهاره عشایر در حوزه این شهرستان، صدها خانوار عشایری و هزاران راس دام آنها که بالاجبار از این مسیر عبور می کنند، در معرض صدمات جانی و مالی قرار گیرند.

گهستونی عنوان کرد: تا کنون چندین مورد از حوادث منجر به تصادف بر روی مجموعه تونلها و پل لالی اتفاق افتاده است که باعث تلفاتی برای عشایر کوچ رو شده است.

یکی از افراد حاضر در کوچ نیز در این خصوص گفت: با آبگیری سد گتوند علیا و بالا آمدن آب و پر شدن دره ها، ایل راه های عشایر بختیاری نابود شده و آنها مجبور هستند از جاده آسفالته با همه خطراتش عبور کنند. پل و تونلها هم تاریک هستند در ضمن خودروها با سرعت در این راه ها حرکت می کنند.

حاجی پور تصریح کرد: ای کاش در گوشه تونلها و پل یک پیاده رو احداث می شد تا عشایر و گله های دام آنها به سلامت از این نقطه عبور کنند و دچار حادثه نشوند.