عده ای برای منافع شخصی به رای قومی و طایفه ای دامن می زنند

شوشان: دکتر مهناز کسمتی عضو کمیته بانوان مجمع مشورتی توسعه خوزستان و عضو شورای اول اهواز در گفتگوی اختصاصی با شوشان معتقد است که باید به دنبال شورایی فراجناحی و فراقومی بود. وی گفت:  تاکنون انتخاب افراد شورا نه بر اساس شایسته سالاری بلکه براساس مقبولیت و رای قومیتی و نگاه سهم طلبانه به شورای شهر بوده است. 

وی در مصاحبه با شوشان گفته است که متاسفانه برخی از افراد از روی نااگاهی و یا آگاهی برای رسیدن به مطامع شخصی و یا گروهی موضوع رای طایفه ای را در شهر اهواز دامن می زنند و متاسفانه این امر در دور دوم شورا پررنگ تر شد. بطوری که همه اعضای شورا از یک قوم خاص اهواز بودند و شوربختانه در دور سوم نیز طایفه دیگری اکثریت قریب به اتفاق شورا را در اختیار گرفتند. متن کامل این مصاحبه در ذیل می آید: 

در پاسخ به سوال فوق بطور خلاصه عرض کنم که وضعیت شوراها در استان خوزستان بنا به دلایل متعددی رضایت بخش نبوده است. بطور کلی یکی از دلایل مهم ناکارآمدی شوراها در ایران ، عدم تناسب وظایف آنها با اختیاراتشان می باشد که بحث مفصلی را می طلبد اما در خصوص شوراها در خوزستان دلایل دیگری به آن اضافه می شود که شامل انتخاب افراد شورا نه بر اساس شایسته سالاری بلکه براساس مقبولیت و رای قومیتی و نگاه سهم طلبانه به شورای شهر، عدم وجود طرح و برنامه در شوراها، ضعف کار تیمی و تعامل صحیح اعضای شورای شهر با یکدیگر، عدم استقلال رای و نداشتن شجاعت کافی در برابر القائات و خواسته های نامتعارف نهادهای گوناگون، توجه به خواسته های شخصی و بعضا استفاده از رانت و امکانات شهرداری ، دخالت قدرت های بیرون از شورا در تصمیم گیریها و تصمیم سازیها به ویژه در انتخاب شهردار، عدم توانایی شورا در پاسخگویی به مردم و حقوق شهروندی و... همه اینها متاسفانه چهره شوراهای شهر و روستا را در نظر مردم مخدوش نموده است. اما آنچه که اتفاق افتاده است قابل ترمیم و بازسازی است. مشکل، کار شورایی نیست اساس مشکل نوع انتخاب و دیدگاه ماست که باید در آن تجدید نظر نماییم. 

بنا به مشغله کاری فراوان از نزدیک شاهد فعالیت شورای اسلامی شهر اهواز نبوده ام و اطلاعاتم از دور و از طریق رسانه ها و اطلاعات غیر مستقیم بوده است. در مجموع به نظر بنده کارنامه درخشانی از این دوره بجا گذاشته نشده است. یکی از وظایف مهم شوراها، انتخاب شهرداران با تجربه و قوی می باشد . بنا به گفته برخی از شوراییان انتخاب شهرداران در جای دیگری تعیین و با لابی گری به شورا تحمیل می گردد و متاسفانه برخی اعضای شوراها شجاعت و تهور کافی را برای این لابی گری های نامتعارف بیرونی نشان ندادند.

نتیجه این می شود که ما شاهد شهری با هزار و یک مشکل هستیم. اینکه عکس العمل مناسبی از درون شوراها مشاهده نشد هم بی علت نبوده است. مصاحبه برخی از اعضای شورای شهر را که اخیرا مطالعه نمودم بسیار برایم ناراحت کننده بود. برخی از این عزیزان نگاه کاسبکارانه به شورا داشته و آن را به عنوان بهترین فرصت بهره مندی خود و اعضای فامیلشان از شورا و شهرداری دیده اند و تا توانسته اند یا از رانت استفاده نموده و یا از نیروهای خودی در مجموعه شهرداری ها بکارگرفته و متاسفانه در کمال حق به جانب کار خود را توجیه نموده اند. بدیهی است چنین افرادی نمی توانند حافظ حقوق مردم و شهر باشند. دور از ذهن نیست که اخبارهای زیادی مبنی بر فساد های مالی و ملکی در مجموعه شهر داری و شورا که به گوش می رسد واقعی نباشد البته مردم همه این رفتارها را رصد می کنند. ای کاش بیلان کار اعضای شورا در این چهار سال انتشار می یافت و مردم از آنها مطلع می شدند. بهر حال برخی از اشکالاتی که به این شورا وارد است در پاسخ به سوال اول توضیح داده ام.

مشکلات شهر اهواز بسیار عدیده است. مهمترین آنها وجود صنایع بزرگ در شهر و آلودگی های زیست محیطی حاصل از آنها است. این صنایع خاری در چشم مردم این شهر شده اند چرا که باعث شده اند شهر اهواز کم کم از حیز انتفاع خارج شود. صنایع نه تنها خیر اقتصادی و رفاهی برای شهر اهواز ندارند بلکه با توسعه و گسترش بیماریهای صعب الاعلاج، روند مهاجرت نخبگان و متمولین را به سایر استانها افزایش داده اند. اگر زودتر به داد این شهر که می توانست زیباترین شهر خاورمیانه باشد نرسیم، چیزهای بسیار با ارزشتری را از دست خواهیم داد. 

معضل مهم دیگر توسعه روزافزون حاشیه نشینی در شهر است که مشکلات خاص خود مانند ضعیف بودن فرهنگ شهر نشینی و کاهش ضریب امنیت را به شهر تحمیل کرده است.

مشکلات دیگری مانند مشکل دفع آبهای سطحی و نابسامانی در فاضلاب بسیاری از مناطق اهواز، نا بسامانی در دفع زباله ها و پسماند های خانگی و بیمارستانی، نابسامانی مشاغل و صنوف در شهر، عدم رعایت بهداشت در محل عرضه مواد غذایی، وجود بازارچه های محلی نا مناسب و کثیف و آلوده در برخی نقاط شهر و عدم ساماندهی آنها، نابسامانی در سیستم حمل و نقل و ترافیک و تعلل در اجرای قطار شهری، گسترش ساخت و سازهای بی رویه بدون توجه به زیر ساخت های شهری، کمبود فضاهای گردشگری و نبود پارک های موضوعی، فقدان هویت و معماری متناسب با فرهنگ و شرایط آب و هوایی در شهر، ضعف سرمایه گزاری در توسعه شهری، نبود فرهنگ سرا ، خانه های فرهنگ و موزه های مختلف که نیاز ضروری هر شهر می باشد و بسیاری کمبودها و معضلات دیگر که از حوصله این مصاحبه خارج است. 

با توجه به نابسامانیهایی که در مورد شهر اهواز مطرح کردم شورای شهر متناسب با معضلات فوق باید یک برنامه کوتاه مدت ، میان مدت و دراز مدت را طراحی و نه تنها از طریق شهر داری بلکه با مذاکره با سایر نهادهای ذی ربط اجرایی نماید. شورای شهر اگر چه دارای اختیارات محدودی است اما به ناچار باید به تمام مولفه های شهر از جمله، فرهنگی، اجتماعی، رفاهی و خدماتی آن توجه نماید و طرح و برنامه اجرایی برای تحقق برخی آنها داشته باشد و برای برخی دیگر مطالبات و مشکلات مردم را در جهت رفع آنها به گوش مسئولین برساند. اما آنچه که رسیدن به این مهم را امکان پذیر می سازد داشتن دانایی و تخصص، همدلی، هماهنگی و سعه صدر و تعهد کلیه اعضای شورای شهر به مردم فارغ از طایفه، جناح و.........است.

به عقیده بنده توجه به رفع سریع آلودگیهای زیست محیطی اعم از آلودگی صنایع و یا ریز گردها، بالا بردن ضریب امنیت در محله های مختلف شهر و ساماندهی و توسعه خدمات شهری از جمله سیستم حمل و نقل، توسعه بازارچه های محلی مناسب و مدرن و کاهش بروکراسی در شهرداری از مطالبات اصلی مردم شهر است. البته تقاضاها و اولویت ها در مناطق مختلف شهر ممکن است اندکی متفاوت باشد که باید مورد توجه قرار گیرد. البته جلب مشارکت مردم در توسعه شهر و جذب سرمایه گزاریهای داخلی و خارجی می تواند نقش شورا را در رفع مشکلات شهر بی بدیل سازد. 

با توجه به مشکلات عدیده شهر باید افرادی را انتخاب کنیم که تخصص و تجربه و توانایی کافی را برای حل مشکلات شهر داشته باشند. از آنجا که شورای شهر یک نهاد غیر سیاسی است و دارای کمیسیونهای متعدد مالی، عمرانی، فرهنگی و حقوقی می باشد لذا باید افرادی حضور داشته باشند که بتوانند متناسب با فعالیت در کمیسیونها برای سرنوشت یک کلان شهرتصمیم بگیرند. گاهی مصوبه یک شورا می تواند بار مالی زیادی برای مردم شهر تحمیل نماید و یا برعکس آن می تواند به نفع مردم باشد. لذا شورا محل آزمون و خطا نباید باشد. خوشبختانه پس از ناکارآمدی شوراهای اخیر، این نگاه در مردم بوجود آمده است که در انتخاب خود دقت بیشتری نموده و به توانایی و شایستگی و سوابق اجرایی گذشته افراد توجه نمایند نه اینکه از چه قوم و یا طایفه ای و یا حزب و جناحی باشند. لذا دانش محوری، پاکدستی و تجربه باید اصل قرار گیرد.

متاسفانه تا کنون ما شرایط خوبی برای فعالیت گسترده احزاب ونهاد های مدنی نداشته ایم احزاب به عنوان یک نهاد مدنی برای کشور و شهر یک فرصت است. مبنای شکل گیری احزاب، کار تیمی و گروهی است یعنی همان چیزی که شورا به آن نیاز دارد. اتفاقا در دور اول شورا که به گفته بسیاری از افراد دوره نسبتا موفقی بود حدود نیمی از منتخبین، افراد دانشگاهی از طریق احزاب وارد شورا شدند البته مشکلی که در آن زمان وجود داشت عدم توجه قانون به سطح تحصیلات کاندیداها و بی توجهی به تحصیلات مرتبط با کار شورا و شهرداری و جوان بودن کار شورایی بود که مانع از موفقیت حداکثری گردید. اگر چه توفیقات زیادی در دوره مذکور ایجاد شد مثلا توسعه بلند مرتبه سازی، طراحی 4 الی 5 پل در نقاط مختلف شهر، طراحی میادین شهر، نوسازی پل معلق اهواز، احداث چند بازارچه محلی، کمک به ساماندهی مرکز خرید و فروش اتومبیل و ... همه در بودجه شهرداری که کمتر از یک دهم بودجه کنونی بود دیده و اجرا شد. 

متاسفانه برخی از افراد یا از روی نااگاهی و یا آگاهی برای رسیدن به مطامع شخصی و یا گروهی موضوع رای طایفه ای را در شهر اهواز دامن می زنند و متاسفانه این امر در دور دوم شورا پررنگ تر شد. بطوری که همه اعضای شورا از یک قوم خاص اهواز بودند و شوربختانه در دور سوم نیز طایفه دیگری اکثریت قریب به اتفاق شورا را در اختیار گرفتند. ارزیابی عملکرد این دو دوره شورا نشان می دهد که دعواهای داخلی و حس قدرت طلبی و عدم وجود فرهنگ کار تیمی در برخی از اعضا ، کار در شورا را غیر ممکن ساخت. بطوریکه سرجمع خروجی فعالیت آنها به مراتب از دور اول شورا ضعیف تر بوده است و حتی آنطور که باید و شاید مشکلات عدیده طایفه منسوب به خود را رفع ننمودند. در این دوره مجددا اقوام و طوایف فعالیت های خود را دارند اما فکر می کنم همه آنها به مجموعه ای از تخصص های مرتبط با شهر توجه دارند ولی همچنان خطر بخشی نگری و استفاده از رانت ها وجود خواهد داشت. اگر قاطبه مردم تصمیم عاقلانه بگیرند که فراقومیتی و فراجناحی به شورا بنگرند نتیجه حتما به نفع شهر و همه طوایف عزیز شهر تمام خواهد شد. 

به عقیده بنده به چند دلیل نخبگان شرکت نکرده اند یکی اینکه در انتخابات دوره های گذشته جو چندان سالمی در انتخابات وجود نداشته است، یعنی اساس انتخاب مردم بر اساس شایستگی و تجربه و تخصص افراد نبوده است. لذا اهمیت کار شورای شهر و جایگاه آن دچار خدشه شده است. برخی افراد بدون انکه آگاه به کار شورا باشند و یا حیطه وظایف آن را بدانند به هر قیمتی و عمدتا با وعده وعیدهای گوناگون و با پشتوانه قومیتی و حتی با خرج های میلیاردی می خواهند وارد شورا شوند.

 این رویکرد در جامعه برای کسانی که دارای قابلیت های تجربی و علمی است و در حیطه وظایف شغلی خود تحرک لازم را دارد و در مناصب اجرایی بعضا مورد استفاده قرار می گیرند. لذا دور از ذهن است که بخواهد در جوی نا مناسب و با هزینه های نامتعارف وارد کار زار انتخاباتی و شعاری شود. بدیهی است تا زمانی که نهادهای مدنی واحزاب شکل بایسته خود را نیافته باشند و شایستگان متناسب با شایستگی شان از این طریق معرفی نشوند و مردم در انتخابشان دچار سردرگمی باشند نخبگان در این رابطه ریسک نخواهند کرد. شایستگان باید بوسیله مکانیسم و یا نهادهایی مطمئن به جامعه معرفی شوند نه اینکه افراد معمولی و کم تجربه با شعارهای نا متعارف و افراطی خود را شایسته دانسته و به هر قیمتی به دنبال رای طایفه ای و غیر آن باشد.

در آخر صحبت پایانی و تکمیلی؟

علی رغم وجود اشکالات اساسی به قوانین شوراهای شهر و روستا و وجود معضلات زیادی در انتخاب شایستگان شهر، باید بدانیم که شوراهای شهر یک نهاد مردمی هستند که همه باید بکوشیم نقش وزین مردم را در این نهاد پررنگ تر نماییم لذا رسانه ها باید به این موضوع بیش از پیش کمک کنند ضمن آنکه باید نخبگان جامعه ما ریسک پذیر تر باشند و منافع شهر را ارجح تر از هر چیز بدانند. چرا که خالی کردن صحنه و واگذار کردن آن به افرادی که دغدغه های شخصی و یا گروهی را مد نظر دارند می تواند اثار زیانباری را برای همه مردم شهر در بر داشته باشد. 

با توجه به مشکلاتی که تاکنون شوراها داشته اند و نتوانسته اند معضلات شهر را بخوبی شناسایی و در رفع آنها فعالیت چشمگیری نشان دهند، جمعی از شهروندان با تجربه و دلسوز اهوازی با شعار فراقومی، فراجناحی و فراجنسیتی مبادرت به تشکیل گروهی تحت عنوان آرمانشهر نموده و با یکدیگر پیمان بسته اند که بدون هیچگونه چشم داشتی در انتخاب افراد واجد شرایط بدون در نظر گرفتن تعلقات قومی و جناحی فعالیت نمایند. این گروه تا کنون توانسته است با تعیین معیارها و شاخص های مناسب در شناسایی افراد متخصص با تجربه و پاکدست فعالیت های خوبی را نشان دهد. شکل گیری این حرکت در اهواز بسیار امیدوار کننده و به نفع مردم عزیز اهوازی خواهد بود. امیدوارم که مردم در پای صندوقهای رای بهترین ها را برای شورای شهرمان انتخاب کنند و شهر را به آزمون شدگان پاکدست و با تجربه بسپارند.