حرکت نظام آموزشی به سمت سلامت محوری جامعه نه فرد

شوشان: چهارشنبه 13 اردیبهشت ماه 1396، اولین کنگره ملی آموزش در داروسازی با حضور دکتر اسماعیل ایدنی رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، دکتر عبداله رفیعی معاون توسعه آموزش، دکتر بهزاد شریف مخمل زاده معاون توسعه پژوهش و فناوری، دکتر اسکندر مقیمی پور رئیس دانشکده داروسازی و جمعی از دانشجویان و اعضاء هیئت علمی در تالار شهدا دانشگاه برگزار شد.

دکتر ایدنی در این کنگره ضمن تبریک اعیاد شعبانیه اظهار کرد: با توجه به تقارن اردیبهشت با سالروز شهادت شهید آیت الله مرتضی مطهری، هرساله در کنگره شهید مطهری دستاوردهای آموزشی دانشگاه‌ها مطرح می‌شود و امسال خوشبختانه دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور موفق شد در چند حوزه، رتبه‌های خوبی را کسب نماید که جا دارد در اینجا از دکتر عبداله رفیعی، دکتر کاوه اسلامی، دکتر مهدی سیاح برگرد و کارمندان پرتلاش معاونت توسعه آموزشی و مرکز مطالعات و توسعه آموزشی پزشکی دانشگاه تشکر و قدردانی کنم.

وی با بیان اینکه موضوع بحث کنگره امروز در خصوص  آموزش در رشته داروسازی است، گفت: نظام آموزش پزشکی در دنیا به سمتی می‌رود که لازم است ما نیز نسبت به این جهت‌گیری هشیار باشیم و بتوانیم از کاروان تغییراتی که به سمت آموزش پزشکی در جهان در حال حرکت است، غافل نباشیم، چراکه اگر این اتفاق بیافتد، گسلی که در حال حاضر بین کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته به وجود آمده، افزایش می‌یابد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز ادامه داد: تمرکزی که در حوزه سلامت بر نوآوری وجود دارد این فرصت را مهیا می‌کند تا موضوعات لازم را شناسایی و با توجه به نیازهای بومی، مداخلات لازم را در کشور تعریف کنیم تا بتوانیم یک نظام آموزشی پاسخگو را در حوزه سلامت تعریف کنیم.

وی تصریح کرد: اولین چالشی که در حال حاضر در جهان وجود دارد و سازمان بهداشت جهانی نیز بر آن تاکید دارد، این است که ما باید در نظام آموزشی، دانش‌آموختگانی تربیت کنیم که در روش‌های تشخیصی و درمانی خود همواره هزینه - اثربخشی را مدنظر قرار دهند.

رئیس شورای عالی نظام پزشکی کشور اذعان داشت: در سراسر جهان اقداماتی انجام می شود که هزینه - اثربخشی آن موثر باشد، بنابراین ما باید به سمت و سویی برویم که دانش‌آموختگانی که تربیت می کنیم، دقیقا" در فرآیندهای تصمیم‌گیری خود این نگاه را داشته باشند که مداخلاتشان اثربخش باشد.

وی اضافه کرد: در حوزه داروسازی تاثیرات اثربخشی بسیار زیاد است و ما می توانیم با روند رو به پیشرفت صنعت داروسازی در جهان و تجاری سازی آن، روش های مختلف درمانی را برای بیماران استفاده کنیم که اثربخشی زیادی داشته باشند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تصریح کرد: منابع مالی موجود در هر کشوری حتی کشورهای توسعه یافته محدود است و مهمترین چالش از نظر اقتصادی در هر کشور، سلامت است، بنابراین باید در نظر داشته باشیم که بهترین روش را از نظر اثربخشی انتخاب کنیم.

ایدنی خاطرنشان کرد: چالش دیگری که در نظام آموزشی وجود دارد این است که باید فرصت‌های تجربه‌اندوزی را در دوره‌های آموزشی مهیا کنیم و آموزش را از حالت کلاسیک و سنتی به گونه‌ای ارتقاء دهیم که نه تنها در حیطه دانش بلکه در حیطه نگرش و رفتار نیز در دانش آموختگان تغییر به وجود بیاید.

وی ادامه داد: متاسفانه در حوزه آموزش کشور و به خصوص در رشته های غیر علوم پزشکی آموزش ها فقط مبتنی بر افزایش حیطه دانش است.

رئیس شورای عالی نظام پزشکی کشور تأکید کرد: اکنون حتی امتحانات Ph.D نیز کمتر توانایی ارزیابی رفتار افراد را مورد  ارزیابی قرار می دهند. ما باید در ارزیابی‌های خود بتوانیم نگرش و رفتار دانش‌آموختگان را بسنجیم و برای این کار لازم است که فرصت تجربه اندوزی را برای دانش آموختگان در رشته های مختلف آموزشی پیش بینی کنیم تا فقط دانش آموختگان انباری از اطلاعات علمی نباشند، بلکه بتوانند در مسیر تجربه اندوزی هم گام بردارند.

وی بیان داشت: از عیوبی که در حوزه آموزش پزشکی در کشور وجود دارد، این است که نظام آموزشی موجود بسیار جزئی‌نگر است و آموزش ها مبتنی بر بیمار و بیمارمحور است، در حالی‌که باید دانش‌آموختگانی تربیت شوند که بتوانند سطح سلامت کل جامعه را افزایش دهند. یعنی نظام آموزشی باید به سمت سلامت‌محوری حرکت کند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با بیان اینکه رابطه متقابلی بین سلامت فرد و جامعه وجود دارد، ادامه داد: اگر بر سلامت فرد متمرکز شویم و سیاست‌های کلی را در نظر نگیریم، نمی‌توانیم سلامت کل جامعه را تأمین کنیم. به‌طور مثال در حوزه داروسازی بحث امنیت غذایی مطرح است که اگر کارخانجات، فرآورده‌های آسیب‌رسان تولید کنند، هر چقدر تلاش کنیم، نمی‌توانیم سلامت کلی جامعه را به‌دست بیاوریم، بنابراین باید دوره آموزشی به گونه‌ای طراحی شود که سلامت جامعه را در نظر بگیرد، چراکه سلامت جامعه، سلامت فرد را نیز به دنبال خواهد داشت.

رئیس شورای عالی نظام پزشکی کشور اذعان داشت: چالش دیگری که در نظام آموزشی با آن درگیر هستیم این است که به ویژه در دانشکده هایی که تمرکز فعالیتشان پایه ای است، رفتار فیزیولوژیک و پاتولوژیک را در بیماری‌ها در نظر می‌گیریم و ذهن طوری طراحی می‌شود که بیماری‌ها را بر اساس پاتوفیزیولوژیک درمان کند. آنچه مهم است، این است که بر اساس شواهد علمی که طی مطالعات چندمرکزی در جهان انجام می‌شود، این مداخله چقدر می‌تواند تأثیرگذار باشد؛ باید به دانشجویان بیاموزیم بین مبانی پاتوفیزیولوژیک و مطالعات مبتنی بر شواهد تعادل برقرار کنند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز ادامه داد: هرچه رشته تحصیلی پایه‌ای‌تر باشد، کمتر به مطالعات مبتنی بر شواهد تأکید می‌شود و هرچه رشته بالینی‌تر باشد، عکس این امر اتفاق می‌افتد. شاید از دلایلی که امروز بر حضور داروساز بر بالین بیمار تاکید می‌شود این است که از حالت پایه‌ای به سمت اثربخشی بالینی حرکت شود.

ایدنی با اشاره به لزوم آموزش مداوم پس از فارغ‌التحصیلی تصریح کرد: این مسأله در تمام رشته‌های طب نیاز است؛ زیرا علم پزشکی در حال تغییر است و نیمه عمر مطالب آن کوتاه است. با توجه به تحول آموزش پزشکی در جهان طی دهه‌های اخیر، بسیاری از دانش‌آموختگان ما با توجه به گسل زمانی موجود با کشورهای توسعه‌یافته این مسأله را در چهارچوب ذهنی خود قرار نداده‌اند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز بیان داشت:  اساتید باید درباره جایگاه علم و نقش آن مستقل از مسائل تجاری و اقتصادی تأکید کنند. اثر مسائل اقتصادی بر رشته‌های حوزه سلامت، موجب شده خروجی دانشگاه نیز سمت و سوی مناسبی نداشته باشد و دانشجویان به‌جای انتخاب رشته بر اساس علاقه، به امنیت شغلی خود توجه کنند که باید از ترویج این امر در میان دانشجویان جلوگیری شود.

وی با اشاره به آموزش بین‌رشته‌ای، گفت: این نوع آموزش نیز باید جدی گرفته شود؛ چراکه موجب می‌شود فرصت‌های علمی بین رشته‌های مختلف به وجود بیاید که در نهایت سبب هم‌افزایی خواهد شد. باید در آموزش به گسترش آموزش بین‌رشته‌ای توجه کنیم و آن را یک فرصت بدانیم.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز عنوان کرد: کاری که وزارت بهداشت آغاز کرده و دانشگاه جندی‌شاپور نیز در انجام آن پیشگام بوده و موفق شده جزء هفت دانشگاه علوم پزشکی برتر کشور باشد، اعتباربخشی و نظارت است. اکنون در حوزه آموزش، این جهت‌گیری انجام شده است و ما باید بتوانیم در این راستا چهارچوب و برنامه‌ای طراحی کنیم که اعتبار بخشی و نظارت در حوزه پژوهش نیز به وجود آید.

ایدنی در پایان خاطرنشان کرد: ان شاء الله خروجی این کنگره موجب افزایش و ارتقاء آموزش در دانشگاه شده و به دنبال آن دستاوردهای ملی را دربرداشته باشد.