کی‌روش: از منچستر تا تهران برخلاف مسیر آب

تیم ملی ایران راهی جام جهانی 2018 شده و حالا همه با شیفتگی از کارلوس کی روش حرف می زنند. همه تحسینش می کنند. "نیش" تبدیل شده به "نوش". "طعنه" شده "ستایش". "چماق" جایش را داده به "شاخه گل". چنین تغییر لحنی برای کی روش نآشنا نیست. یادش نرفته وقتی وارد منچستر یونایتد شد لشگری از مخالفان برابرش صف کشیدند و وقتی رفت خیلی هایشان آه. مسیری که کی روش در منچستر پشت سرگذاشت با راهی که در تهران  پیموده فرق داشت، ولی بدل کردن آرام آرام مخالفان به موافقان، الگوی مشابهی داشت. آن چه بر او در یونایتد گذشت فاصله منچستر - تهران را به بند انگشتی تقلیل داده.

"قصه منچستری کارلوس" از سال 2000 شروع شد. پس از سه گانه رویایی یونایتد در 1999. یونایتد در فصل بعد هم لیگ را با هجده امتیاز بیشتر از آرسنال فتح کرد و طی 38 بازی لیگ 97 گل زد و در لیگ قهرمانان برابر رئال مادرید 2-3 شکست خورد. آن چه که قابل قبول به نظر می رسید، ولی آلکس فرگوسن زنگ خط را شنیده بود. حریفان اروپای اش انعطاف تاکتیکی بیشتری داشتند و خیلی های شان برخلاف یونایتد برای پیروزی جان نمی کندند. فرگوسن نمی خواست سرنوشت نبردهای شانه به شانه را به شانس و اقبال حواله دهد. نمی خواست حریفانش روزآمد شوند و یونایتد تیم انگلیسی تغییرنکردنی باقی بماند.

فرگوسن برای روزآمد کردن یونایتد به خوان سباستین ورون آرژانتینی و رود فن نیستلروی هلندی روی آورد. از سیستم 2-4-4 همیشگی اش - و دوایت یورک و اندی کول در نوک حمله - دل کند و به بازی با تک مهاجم دل بست. روی کین و ورون در صف پنج مرد میانی وسط زمین قرار گرفتند و پل اسکولز جلوتر پشت سر فن نیستلروی بازی کرد. واکنش طرفداران یونایتد در اولدترافورد منفی بود و شعار "چهار چهار دو، چهار چهار دو" روی سکوهای رفت بالا. بازیکنان یونایتد در سیستم جدید دست و پا زدند و طرفداران پی یونایتد همیشگی شان گشتند: سانترهای دیوید بکام، فرارهای رایان گیگز و پاسکاری های یورک - کول. ولی فرگوسن تسلیم نشد و سال 2002 با دل کندن از دستیاران انگلیسی - برایان کید، استیو مک لارن و جیمی رایان - به یک مربی پرتغالی روی آورد، به کارلوس کی روش پرتغالی. او اعتقاد داشت انگاره های نو این مربی پرتغالی پوسته های کهنه یونایتد را دور خواهد انداخت.

ولی کی روش پس از یک فصل نتوانست دعوت اغوا کننده فلورنتینو پرس را نپذیرد و راهی رئال مادرید شد. یونایتد فصل 2004-2003 را در رتبه سوم لیگ به پایان برد و در اروپا هم در یک چهارم نهایی برابر بایرن مونیخ سقوط کرد. کی روش در برنابئو ناکام ماند و در پایان فصل اخراج شد، و وقتی فرگوسن دوباره او را به همکاری دعوت کرد همه حیرت زده شدند. بازگشت او با راه و رسم منچستری سر ستیز داشت. روی کین توصیف کرد چگونه طی یکی از اردوهای آمادگی رو به کی روش گفته "تو از وفاداری حرف نزن، تو که با اولین پیشنهاد ما را ترک کردی". ولی فرگوسن چیزی در کی روش دیده بود ورای نیش ها. فرگوسن اعتقاد داشت می تواند برای دگرگونی یونایتد به او تکیه دهد و تکیه هم داد. 

کی روش در 2004 برگشت و دوباره شد مرد شماره دو یونایتد. دو سال نخستین بازگشتش با تلخی سپری شدند. آرسنال قهرمان 2004 لیگ شد و چلسی قهرمان 2005 و 2006. ولی فرگوسن دامنه اختیارات کی روش را بیشتر کرد: در تمرینات، آماده سازی و بازی های تاکتیکی. بازیکنان تیم واکنش منفی نشان دادند و گری نویل رهبری شورشی علیه کی روش را بر عهده گرفت، ولی فرگوسن کماکان کنار کارلوس باقی ماند. نشریات انگلیسی آن دوران لبالب از حمله به یونایتد و کی روش شدند. دومنیک فایفیلد در گاردین نوشت "... کی روش بوده که سیستم 3-3-4 در یونایتد را پیاده کرده. سیستمی که حین بازی به 1-5-4 بدل شده و هم فن نیستلروی را در نوک حمله تنها گذاشته و هم وین رونی به عقب برگشته را آشفته کرده. یونایتد برای پیاده کردن این سیستم طی سه بازی آخرش برابر منچستر سیتی، ویارئال و لیورپول جان کنده و فقط پنج بار توپ را درون قاب دروازه شلیک کرده. فرگوسن از مرد شماره دو حمایت کرده ولی ناآرامی میان بازیکنان بالا گرفته".

جانی فلکس از اتحادیه طرفداران مستقل منچستر یونایتد با لحن توهین آمیزی نوشت "...طرفداران این یارو (کی روش) رو مسخره می کنن، کسی که در سقوط سابقه طولانی داره". راب اسمیت هم در تایمز نوشت "... طرفداران یونایتد می گویند بس است. اصرار برای پیاده کردن این سیستم توهینی به میراث باشگاه شده و آدمی به نام کارلوس کی روش که این جا کسی دوستش ندارد بر پیاده کردنش اصرار می کند".

یونایتد در دوران انتقال به سر می برد و یونایتد به دو بازیکن جوان با استعدادش تکیه داد، به وین رونی و کریستیانو رونالدو که باشگاه برای هردوی شان مبلغ بالایی پرداخته بود. کی روش همان زمان از آینده هیجان انگیز یونایتد حرف زد. این که به توفیق آن تیم و آن رویکرد اعتقاد دارد. یونایتد سال 2007 بعد از چهار سال دوباره قهرمان لیگ شد و سال بعد هم قهرمان لیگ و هم فاتح لیگ قهرمانان 2008. همه چیز در اولدترافورد دگرگون شده بود و به قول جاناتان ویلسون، تحلیل گر انگلیسی، برای اولین بار طی سی سال نخستین تیم انگلیسی شده بود که با نوآوری تاکتیکی بازی کرده بود. یونایتد طی چهار سال در سه فینال لیگ قهرمانان بازی کرد و چهار بار دیگر لیگ را فتح کرد. زمانی که همه رام شده بودند. همه با شیفتگی از کی روش حرف می زدند. وقتی کی روش در 2008 راهی تیم ملی پرتغال شد دنیل تیلور در گاردین نوشت "فرگوسن بدون کی روش چگونه یونایتد را جلو خواهد برد؟"

کی روش به زمان نیاز داشت و فرگوسن و یونایتد آن زمان را برایش مهیا کردند. کی روش در تیم ملی ایران هم به زمان نیاز داشت و آن زمان برغم همه نق زدن ها و نیش ها برایش مهیا شد. حالا تیم ملی ایران برای نخستین بار طی دو بار پیاپی راهی جام جهانی شده و این بار با اقتدار، بدون دلشوره، بدون نجات در آخرین لحظه. تجربه ای نو برای فوتبال این عصر ایران و مشتاقانش. آمیخته به احساس سبکی، خیلی زیاد.