- آرشیو
- |
- عضویت در خبرنامه
- |
- درباره ما
- |
- |
-
- صفحه نخست
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- شهرستان ها
- |
- تماس با ما
- |
- پیوند ها
- چرا سید ابوالحسن حسن زاده ؟
- ساعت جدید کاری برای ادارات اعلام شد
- مدیران با مردم ارتباط نزدیکی داشته باشند
- رفع مشکل استقرار شرکتهای دانش بنیان با تحقق مصوبه سفر رییس جمهور به خوزستان
- رسانه طراز انقلاب اسلامی یعنی نقد منصفانه، اطلاع رسانی شفاف و صادقانه و پرهیز از دروغ و تهمت
- بهره مندی از ظرفیت های فرهنگی انقلاب برای مقابله با اباحه گری بسنده می کند
- چرا به جای ساماندهی متکدیان؛ سیستمی افزایش پیدا می کنند؟!!
- انقلابات رنگی تحت الگوی جوکریسم
به روز شده در: ۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۳:۲۳
پیامبر اکرم (ص):مسافرت كنيد تا تندرست مانيد و روزى داده شويد .
امام حسین(ع): از نشانه های عالم ، نقد سخن و اندیشه خود و آگاهی از نظرات مختلف است...
امام علی (ع): كسى كه دانشى را زنده كند هرگز نميرد.
آخرین اخبار
تلاش‌ها براي مهار بيابانزايي در ايران از نيم قرن گذشته آغاز شده است. دهه 20، آغاز مبارزه با گسترش بيابان در ايران است که به سبزوار و خوزستان بازمي‌گردد. آمارها نشان مي‌دهد حدود ۸۰ درصد از کل سرزمين ايران از آب‌وهواي خشک و نيمه‌خشک برخوردار است و همين موضوع باعث مي‌شود اين مناطق در معرض خطر فرايند پيشروي بيابان‌ها قرار گيرد. کارشناسان مختلف در حوزه محيط‌زيست راهکارهاي زيادي براي مقابله با بيابانزايي در ايران ارائه داده‌اند؛ راهکاري‌هايي که در سال‌هاي اخير يا با بي‌توجهي از سوي مسئولان همراه بوده يا به‌دليل هزينه‌هاي سنگين، هيچگاه به سرانجام نرسيده است.
سرعت تخريب زمين‌هاي قابل کشت، بسيار افزايش يافته و 30 تا 35 برابر نرخ تاريخي برآورد شده است. درواقع زندگي بيش از 250 ميليون نفر به‌طور مستقيم تحت‌تأثير بيابانزايي قرار دارد و حدود يک ميليارد نفر در بيش از صد کشور جهان در معرض خطر هستند. بحران خشکسالي در قاره آفريقا در اواخر دهه 70 ميلادي، موجب تنش و قحطي زيادي شد و درپي اين وضع در سال 1992، سران کشورهاي جهان در ريودوژانيرو در آرژانتين جمع شدند و تصميم گرفتند که پديده تخريب سرزمين يا بيابانزايي به‌عنوان يک معضل جهاني مطرح شود. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي در ميزگردي با حضور غلامرضا زهتابيان، استاد دانشکده منابع طبيعي و رئيس مرکز تحقيقات بين‌المللي بيابان؛ علي‌محمد طهماسبي‌بيرگاني، استاد و رئيس گروه مطالعات دفتر امور بيابان‌ها در سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري کشور و حسن احمدي، استاد پيشکسوت دانشکده منابع طبيعي و عضو پيوسته فرهنگستان علوم ايران، موضوع بيابانزايي در ايران را بررسي کرده است.
ایران پیشرو در زمینه مقابله با بیابان‌زایی
در زمينــــه مقــــــابله با بيـــــــابان‌زايـــــي علي‌محمد طهماسبي‌بيرگاني، رئيس گروه مطالعات و دبير کميته فني دفتر امور بيابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري مي‌گويد: از سال 1374 که اين کنوانسيون به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد، ايران به‌عنوان سومين کشور به اين کنوانسيون پيوست و به‌تدريج نوع فعاليت‌ها تغيير کرد.
او با بیان اين توضيح که کشورمان کار روي مقابله با بيابانزايي را از اواخر دهه 30 و اوايل دهه 40 آغاز کرد؛ هرچند فاقد ادبيات امروزي بود و به‌تدريج تکامل يافت، ادامه داد: ايران از لحاظ اجرايي و عملياتي مقابله با بيابانزايي، نه الزاما از نظر تحقيقات يا مطالعات، جزء کشورهاي پيشرو است و در زمينه اجرا در کنار دو کشور چين و ترکيه حرفي براي گفتن دارد.
به گفته طهماسبي، بر‌اين‌اساس از سال 1375 به سراغ اقدامات برنامه‌محور حرکت کرديم و در اين راه تلاش کرديم تا ساير دستگاه‌ها نيز با ما همراه شوند زيرا مسئله بسيار مهمي است.
بيابانزايي فقط تخريب پوشش گياهي نيست بلکه تخريب منابع آبي، خاک و تغيير کاربري را نيز به همراه دارد، ازاين‌رو در قالب کنوانسيون جهاني مقابله با بيابانزايي، برنامه اقدام ملي در کشور تهيه شد که يک‌سري مشکلات داشته که همسو‌کردن اين برنامه ملي در دستور کار قرار گرفته است.
طهماسبي تأکيد کرد: مي‌توان از محيط‌هاي بياباني بهره‌برداري کرد اما نوع بهره‌برداري بايد تعريف شود که متأسفانه فکر مي‌کنيم بهره‌برداري از سرزمين فقط بهره‌برداري مستقيم است، درحالي‌که اين‌طور نيست؛ البته بايد مدنظر داشته باشيم که تمام اين موارد به اقتصاد يک کشور برمي‌گردد، به‌عنوان مثال خروج ايالات متحده از معاهده پاريس، درواقع به‌نوعي چالش بين اقتصاد و محيط‌زيست است.
وي ادامه داد: کشور ما هم از اين قاعده مستثنا نيست، اين اقتصاد است که مي‌خواهد سرزمين را مديريت کند و از طرف ديگر سرزمين مي‌خواهد اقتصاد را مديريت کند، درحالي‌که مي‌توانيم با بهره‌برداري غير‌مستقيم مانند توسعه صنعت اکوتوريسم هم روند تخريب را کند کنيم و هم اقتصاد را رونق دهيم.
فرسايش آبي و خاکي در کمين استان‌هاي مختلف کشور
او در پاسخ به اين پرسش که کدام‌يک از استان‌ها بيشتر در معرض تهديد بيابانزايي هستند، گفت: حدودا 120 ميليون هکتار از مساحت يک ميليون و 600 متر مربعي ايران تحت‌تأثير تخريب است؛ حدود 80 تا 90 ميليون هکتار تحت‌تأثير فرسايش آبي و 24 ميليون هکتار تحت‌تأثير فرسايش بادي است و 2,5 ميليارد تن در سال خاک تخريب مي‌شود.
احمدي گفت: در مناطق نيمه‌خشک بيشتر فرسايش بادي است؛ جايي که بارش بيش از 300 ميلي‌متر است، مانند حوزه سفيد‌رود که استان‌هاي زنجان، آذربايجان غربي، همدان و کردستان را دربرگرفته و سالانه 260 ميليون تن رسوب پشت سدهاي ما قرار مي‌گيرد. فرسايش بادي و گردوغبار در مناطق خشک و نيمه‌خشک بيشتر ديده مي‌شود.
سدسازي با اين عظمت در هيچ جاي دنيا وجود ندارد
احمدي هم سدسازي‌هاي غيرکارشناسي را از عوامل گسترش بيابان در کشور عنوان کرد و با اشاره به عضويت 15 نهاد در کميته ملي مقابله با بيابانزايي گفت: مديريت اين کميته را وزارت جهاد کشاورزي برعهده دارد و وزارت نيرو نيز عضو آن است.
با اين وجود، مي‌بينيم که وزارت نيرو در مواردي مسبب تخريب سرزمين است؛ مثلا سدسازي در هيچ جا به اين عظمت وجود ندارد. عضو پيوسته فرهنگستان علوم و نويسنده کتاب «فرهنگ مرتع و آبخيزداري» با اشاره به بروز گردوغبار در بسياري از استان‌هاي کشور گفت: ترکيه 15 سد روي رودهاي دجله و فرات زده است که همين باعث شده دو ميليون هکتار از اراضي کشاورزي عراق قابل‌استفاده نباشد. به‌همين‌دليل، 80 تا 85 درصد از منابع گردوغبار از خارج از کشور و 15 درصد داخلي است.
احمدي با اشاره به اينکه سدسازي بايد با کارشناسي انجام شود، گفت: سدها مشکلات زيادي ايجاد مي‌کنند، مثلا سد کرج باعث شده منطقه شهريار امروز با مشکلات زيادي روبه‌رو شود يا درياچه اروميه که به‌دليل سدهاي فراوان به اين وضع افتاده است. عملکرد ايران در مبارزه با بيابانزايي مقابله‌اي است
طهماسبي، رئيس گروه مطالعات و دبير کميته فني دفتر امور بيابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري با بيان اينکه مباحث خدمات اکوسيستمي بحث جديدي در دنياست، گفت: به‌عنوان مثال بايد ببينيم از پوشش گياهي فقط علوفه دام مدنظر است يا ترسيب کربن، تلطيف هوا و اکسيژن‌رساني هم جزء خدمات به حساب مي‌آيند.
وي افزود: تاکنون عملکرد ما مقابله‌اي بوده و زياد به بحث پيشگيري و اصلاح نپرداخته‌ايم، درواقع فرصت اين کار پيش نيامده است، چون روند تخريب و تعادل بين تخريب و اقدام بسيار فاصله دارد.
يعني زماني که مکاني يا منطقه‌اي دچار بحران مي‌شود، عمليات اجرايي را در آن آغاز مي‌کنيم، درحالي‌که در اين روند پيشگيري، اصلاح و احيا در کنار هم قرار گرفته‌اند اما در کشور ما آمارهاي احيا بالاست که نشان مي‌دهد وضع ما خوب نيست.
اجرای 7,2 ميليون هکتار عمليات اجرايي مقابله با بيابانزايي
طهماسبي در پاسخ به پرسشي درباره عمليات اجرايي در کشور درباره مقابله با بيابانزايي گفت: از ابتداي کار در کشور تاکنون، 7,2 ميليون هکتار عمليات اجرايي مقابله با بيابانزايي در کشور انجام شد که از اين ميزان 2,2 ميليون هکتار نهالکاري، 4,7 ميليون هکتار بذرپاشي و نهالکاري، 240 هزار هکتار مالچ‌پاشي با استفاده از مالچ‌هاي نفتي، 26 هزار کيلومتر نصب بادشکن زنده و غير‌زنده و 122 هزار هکتار عمليات مديريت روان‌آب‌ها انجام شده که تمام اينها با تأکيد بر توسعه پوشش گياهي بوده است.
وي اظهار کرد: همچنين حدود هشت ميليون هکتار عمليات نرم‌افزاري مطالعاتي انجام داده‌ايم که پايه‌اي براي عمليات اجرايي شدند. رئيس گروه مطالعات و دبير کميته فني دفتر امور بيابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري، همچنين اثربخشي تلاش‌ها براي مقابله با بيابانزايي را در گروی پيگيري همزمان دو رويکرد دانست که همسوسازي و همگامي دستگاه‌هاي اجرايي با يکديگر از يک سو و مشارکت مردم و اطلاع‌رساني به آنها از ديگر سو است.
