سهام خزلی
دهم مرداد سالروز تولد استاد بی بدیل نویسندگی ایران و جهان محمود دولت آبادی ست ومن به همین بهانه نام این نوشتار را از میان هزاران جملۀ شیرین و بیاد ماندنی خود استاد برگزیدم . روستای دولت آباد سبزوار در دهمین روز از مرداد ماه سال 1319 شاهد تولد نوزاد پسری بود که سال ها بعد همچون ستاره ای درخشان موجب اعتلای نام زادگاه و میهن خویش شد . وی تحصیلات ابتدایی خود را با اندکی تاخیر در سال 1337 به پایان رساند اما به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر آن دوره بجای ادامه تحصیل در کارخانه پنبه سبزوار مشغول به کار شد .
دولت آبادی در سال 1337 به قصد ورود به آموزشگاه گروهبانی به مشهد رفت اما در همان زمان با تاتر و سینما آشنا شد و این آشنایی یک سال بعد او را به تهران کشاند . وی به مدت یک سال در تاتر پارس که در لاله زار به روی صحنه می رفت به عنوان ورکلماتور مشغول به کار شد و همین پدیده او را با دنیای داستان نویسی آشنا کرد . استاد مسلم داستان نویسی جهان کار داستان نویسی به صورت جدی را با چاپ داستان کوتاه ته شب در بولتن مجلۀ آناهیتا متعلق به مصطفی اسکویی آغاز کرد.
نگارش داستان های ادبار و هجرت سلیمان گام های بعدی دولت آبادی در عرصۀ نویسندگی بود. هر چند دستگیری وی توسط عوامل ساواک در سال 1353 و حبس تا سال 1356 برای مدتی کوتاه رابطۀ ایشان را با دنیای نویسندگی قطع کرد اما پس از رهایی داستان بلند از خم چنبر را به رشته تحریر درآورد. استاد دولت آبادی آثار بسیار زیادی را تاکنون به رشتۀ تحریر در آورده که از مهمترین آنها می توان به کلیدر ، جای خالی سلوچ ، کارنامه سپنج ، روزگار سپری شدۀ مردم سالخورده ، زوال کلنل ، طریقۀ بسمل شدن و سلوک اشاره کرد. از میان آثار متعدد استاد دولت آبادی ،کلیدر نقطۀ عطفی بود که در سال 1357 به رشتۀ تحریر کشیده شد. این کتاب ، رمانی در ستایش کار ، زندگی و طبیعت است .
رمانی حماسی با متنی ساده و روان از شجاعت و مردانگی که خود استاد در خصوص آن گفته : دیگر گمان نکنم که نیرو و قدرت و انرژی من اجازه دهد که کاری کامل تر از کلیدر انجام دهم. کلیدر از لحاظ کمی و کیفی کامل ترین کاریست که تاکنون صورت داده ام و شایدبتوانم بگویم از بعضی جهات از تصور خودم هم فراتر رفته است .آثار محمود دولت آبادی نمونۀ بارزی از گرایش ادبیات متعهد به از بین بردن فاصلۀ میان واقعیت و تصورات مردم از مفاهیم اجتماعی ست .
داستان های کوتاه و رمان های محمود دولت آبادی اوضاع اقشار آسیب دیدۀ جامعه را به تصویر می کشد . شخصیت های خلق شده در داستان های دولت آبادی صرف نظر از تفکرات مذهبی درگیر شرایط اجتماعی جامعه هستند و رمان 10 جلدی کلیدر نمونۀ اعلای نگرش دولت آبادی به ادبیات متعهد است . ایشان غیر از داستان نویسی ، در زمینۀ نمایشنامه و فیلم نامه نویسی هم صاحب سبک و توانمند است . کتابهای استاد تا کنون به چندین زبان از جمله آلمانی ، فرانسوی و انگلیسی ترجمه شده اند. از دیگر افتخاراتِ استاد محمود دولت آبادی دریافت جوایز ادبی مختلف از جمله جایزۀ خانۀ فرهنگ های جهان، جایزۀ ادبیِ یان میخالسکی سوئیس و جایزۀ ادب و هنر فرانسه است.