سهم آلودگی کارون از فاضلاب های خانگی چقدر است ؟

شوشان / رویا محمودی: آیا تاکنون به نقش فاضلاب های خانگی در میزان آلوده ساختن محیط خود فکر کرده اید ؟ در میان هیاهوی نقش فاضلاب های صنعتی در آلوده ساختن رودخانه کارون کمتر کسی به نقش مخرب فاضلاب های خانگی می پردازد .

نماینده سازمان ملل در سال 2006 در تهران گفت : هرساله دو ميليون كودك در دنيا به دليل فقدان آب و دستشويي بهداشتي جان خود را از دست مي‌دهند، 1/1 درصد از مردم هنوز به آب بهداشتي دسترسي ندارند و 6/2 درصد بهداشت كافي را تجربه نمي‌كنند.

بعضی از مردم فاضلاب ناشی از شستشوی حیاط و یا فاضلاب ناشی از  ظرفشویی ،آشپزخانه و روشویی را تحت عنوان فاضلاب نمی شناسند و صرفا گنداب ناشی از توالت و حمام را فاضلاب می دانند.  فاضلاب عبارت است از هر آبی که برای مصرف خاص تهیه شده باشد و به هر دلیلی کیفیت خود را برای آن مصرف از دست بدهد .انواع فاضلاب ها شامل فاضلاب خانگی ،فاضلاب صنعتی ،فاضلاب کشاورزی و سیلاب ها می باشند . آلاينده هاي رود کارون به ترتيب در  سه بخش کشاورزي (48 درصد)، فاضلاب هاي شهري (27 درصد) و صنعت (23درصد) است.

متاسفانه هنوز درصدی از فاضلاب های شهری در کارون ریخته می شود . بخصوص ساکنان  بالا دست رودخانه کارون با آلوده کردن آب و بعضا ریختن فاضلاب در آن باعث می شوند تا آب کدر تر شود.

طبق ماده 688 قانون مجازات اسلامی هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی یا دفع آب آشامیدنی آلوده ،دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زائد ،ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه ها ویا ریختن زباله در خیابان ها ، کشتار غیر مجاز دام ، استفاده غیر مجاز فاضلاب خام یا پساب تصفیه خانه های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع می باشد و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدید تری نباشند به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد .حتی با وجود چنین قوانینی باز به دلیل عدم ضمانت اجرایی لازم شاهد ورود انواع فاضلاب های شهری به این رودخانه هستیم .

غافل از آن که  ورود این فاضلاب ها  به رودخانه  علاوه بر افزایش آلودگی میکروبی آب رودخانه باعث پیش آمدن حالتی به نام مرگ رودخانه می گردد . به این ترتیب که مواد موجود در فاضلاب علی الخصوص ( مواد پاک کننده )ممکن است از ترکیبات فسفره که غذای مورد نیاز جلبک ها می باشد تشکیل شده باشد . فسفر موجود باعث رشد جلبک و متعاقبا مصرف شدید اکسیژن محلول آب و نهایتا تیرگی و بدبو شدن آب رودخانه می شود. علاوه بر این کف صابون مانع جذب اکسیژن توسط آب شده و عمل پالایش رودخانه ها دچار اختلال می گردد و با افزایش حضور گازهایی چون هیدروژن سولفوره و متان در آب منجر به از بین رفتن ماهی ها می شوند.

مخاطرات ناشی از دفع غیر بهداشتی فاضلاب  شامل شیوع بیماری های عفونی و انگلی در جامعه و مرگ و میر ناشی از آن ،کاهش نیروی کار و میزان تولید و زشت و نازیبا شدن محیط زندگی می باشد . عوامل بیماری زایی مختلفی نظیر باکتری ها ،تک یاخته ها ،ویروس ها و انگل ها می توانند از طریق مدفوع افراد آلوده وارد فاضلاب شده و در صورت تخلیه بی رویه محیط زیست ،منابع آب را آلوده نمایند و در نتیجه سبب شیوع بسیاری از بیماری های واگیر شوند از بیماری های منتقله توسط میکرو ارگانیم های بیماری زا موجود در فاضلاب می توان به هپاتیت ،وبا ،حصبه ،شبه حصبه ،مسمویت غذایی ،اسهال بالیسی و ... را نام برد .

فاضلاب خانگی از مواد زائد بدن انسان (مدفوع و ادرار ) و فاضلاب حاصل از مصارف بهداشتی چون حمام ،ماشین لباسشویی ،تهیه مواد غذایی و شستشوی ظروف و وسایل آشپزخانه تشکیل شده است ولی آنچه در شبکه های فاضلاب شهری به نام فاضلاب خانگی نامیده می شود علاوه بر فاضلاب خانگی خالص دارای مقداری فاضلاب بدست آمده از مغازه ها _فروشگاهها ،تعمیرگاها و کارگاهها و رستوران و موسساتی مشابه می باشد .

فاضلاب های خانگی معمولا محتوی 1% ناخالصی هستند که این مقدار شامل عوامل آلوده کننده مختلفی است که در صورت تخلیه در محیط زیست می تواند ضمن انتشار و شیوع انواع بیماری ها خسارت های جبران ناپذیری در محیط زیست ایجاد نماید . فاضلاب را باید به وسیله چاهک های جذبی و یا توسط شبکه جمع آوری فاضلاب دفع نمود .در روستاها یا مناطقی که سطح آب های زیرزمینی بالاست و یا در مناطق سنگلاخی و صخره ای توسط کانال هایی با شیب مناسب فاضلاب منازل را جمع آوری و به داخل سپتیک تانک هدایت می کنند. برای انجام این کار جلب مشارکت و همکاری مردم ضرورت دارد.