پیچیدن نسخه محرمانه برای تنبیه اهالی خوزستان به دلیل کوتاهی‌های دولت!

باید اهالی خوزستان را بابت کوتاهی های دولتمردان جریمه کرد؛ این چکیده پاسخ‌های معاون رئیس جمهور به چرایی مشاجره‌ای است که چند روزی‌ است فیلم بخش‌هایی از آن در فضای مجازی دست به دست می‌شود.

عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست که چند روز پیش در سفر به خوزستان با برخی نمایندگان این استان بر سر مفاد یک نامه محرمانه مشاجره کرده و با انتشار فیلم گوشه‌هایی از این بحث تند کلامی، به شدت در کانون توجه قرار گرفته، توضیحاتی در این خصوص ارائه کرده که ابعاد عجیب اما جدیدی از این ماجرا برملا می‌سازد.

او که پیشتر و در دولت یازدهم در ستاد احیای دریاچه ارومیه در نقش یکی از منتقدان کلیدی دولت در حوزه محیط زیست خودی نشان داده و این باور را به وجود آورده بود که مخالف سرسخت دخل و تصرف در حوزه آب و برهم زدن نظم اکولوژیکی در این خصوص است، حالا که به ریاست سازمان محیط زیست رسیده، در زمان کوتاهی چهره بسیار متفاوت از خود نشان داده است.

صحبت درباره تفاوتی زمین تا آسمان است؛ این را سخنان نمایندگانی نشان می‌دهد که در سفر کلانتری به خوزستان از نامه‌ای محرمانه برای انتقال آب کارون پرده برداشتند که امضا کننده آن، کلانتری است؛ همان فردی که بارها و بارها در اظهارنظرهایش در خصوص معضل آب در کشورمان، به سیاست های اعمال شده در این حوزه در سالیان گذشته تاخته و این رویه نادرست را عامل شکل گیری امثال پدیده های گرد و غبار و خشک شدن تالاب ها، آبگیرها و دریاچه ها خوانده است.

نامه‌ای که از حواشی زیادِ برملا شدن آن باخبریم اما نمی‌دانستیم محتویات آن چیست تا اینکه گفت‌وگوی وی با یک روزنامه همسو در این خصوص منتشر شد. گفت‌وگویی که در بخش هایی از آن، معاون رئیس جمهور به صراحت محتوای نامه محرمانه ای که آن دعوای عجیب را پدید آورده، به زبان آورده تا چرایی کتمان این نامه هم مشخص شود!

آن گونه که کلانتری به شرق گفته، ماجرای نامه از این قرار است: «من در آن نامه چه گفتم؟ من گفتم در خوزستان آب هست، آب زیاد هم هست؛ ولی مدیریت آب نیست. آنها می‌گویند چرا می‌گویی در خوزستان آب هست. در خوزستان همین الان هم آب زیادی وجود دارد، اما مدیریت آب وجود ندارد، مدیریت مصرف وجود ندارد. به‌ جای اینکه ٢٣‌ هزار مترمکعب برای نیشکر استفاده کنند، ٣٤ ‌هزارمترمکعب آب مصرف می‌کنند؛ به‌ جای اینکه پنج ‌هزار متر برای گندم استفاده کنند، ١٢‌هزار متر استفاده می‌کنند. وزارت جهاد کشاورزی رسما در سیاست‌هایش اعلام کرده است خوزستان جای کشت برنج نیست، اما یک‌میلیارد و ٢٠٠‌میلیون مترمکعب صرف کشت برنج می‌شود. مگر کل دعوای انتقال آب از کارون به دیگر استان‌ها چقدر است؟ ٧٠٠ ‌میلیون مترمکعب، اما ما سه ‌میلیارد و صد میلیون مترمکعب در خوزستان آب هدر می‌دهیم.»

او در بخشی دیگر از گفت‌وگو، ضمن تأکید بر این نکته که نامه‌اش در راستای حفظ محیط زیست استان خوزستان بوده، در پاسخ به این پرسش خبرنگار که «اصل ماجرای این نامه چه بود و شما بر چه اساسي این‌طور نوشته‌اید؟»، گفته: «طبق دستور آقای رئیس‌جمهور برای من هنگام شروع‌به‌کارم یکی از اولویت‌های اصلی، مسائل رودخانه کارون و تالاب‌های خوزستان و سرمنشأ گردوغبارهای داخلی بود. ما بررسی‌هایی کردیم و دیدیم کارون از خرداد تا مهر با کمبود آب روبه‌روست و توان خودپالایشی‌اش را از دست می‌دهد، بوی بد و رشد میکروب‌ها در آب و... رخ می‌دهد. از آن طرف حقابه‌های تالاب‌ها هم داده نمی‌شود. ما بايد حدود ٦٠٠‌ میلیون متر آب اضافی در این پنج ماه در کارون رهاسازی کنیم و ٥٠٠‌ میلیون متر مکعب هم حداقل نیاز تالاب‌های خوزستان است که باید به آنها داده شود. ٤٠٠‌ میلیون مترمکعب هم حداقل آب برای مهار منشأهای ریزگردهای داخلی است. آب تالاب‌ها و ریزگردها پاییزه و زمستانه است و حقابه کارون تابستانه است و باید در پنج ماه گرم سال داده شود. با وزارت نیرو مکاتبه کردیم و گفتند آبی در کارون وجود ندارد که به شما بدهیم، گفتند حقابه‌ای وجود ندارد كه برای این یک‌ونیم‌میلیارد مربوط به محیط ‌زیست استان بدهیم. ما هم بررسی کردیم آبی که در کشاورزی خوزستان مصرف می‌شود، چون اين آب محدودیتی نداشته، مثل نور خورشید تلقی می‌شود و هرکس هر چقدر دلش می‌خواست به او اجازه برداشت داده شد. به‌عنوان مثال در مزارع نیشکر که باید هکتاری ٢٣‌ هزار مترمکعب مصرف کنند، همین الان متوسط ٣٤‌ هزار مترمکعب آب مصرف می‌کنند یعنی ١,١‌ میلیارد مترمکعب مزارع نیشکر مصرف می‌کنند.

وزارت جهاد کشاورزی سیاست‌های خود را ابلاغ کرده است که در خوزستان نباید برنج کشت شود، در خوزستان در همین تابستان یک‌میلیاردو ٢٠٠‌ میلیون مترمکعب آب برای كشت برنج مصرف شده است. مجموع اینها می‌شود ٢.٣‌ میلیارد مترمکعب. دولت در پنج سال گذشته ١.٥‌ میلیارد دلار پول خرج کرده است برای آب و خاک خوزستان که احیای اراضی و مصرف آب کم شود. با حداقل صرفه‌جویی از نتیجه این کار باید دو ‌هزار متر کاهش مصرف در زمین‌های کشاورزی اتفاق بیفتد که مجموعش می‌شود یک‌ میلیارد مترمکعب صرفه‌جویی ناشی از هزینه‌هایی که در آب و خاک صرف کردند، جمع کل اینها می‌شود بالای سه ‌میلیارد مترمکعب. در حالی که کل نیاز زیست‌محیطی خوزستان ١.٥‌ میلیارد مترمکعب است. براساس همین‌ها ما گفتیم پس آب در خوزستان وجود دارد، چیزی که وجود ندارد مدیریت آب است تا هم کارون احیا شود هم تالاب‌ها و هم منشأهای داخلی ریزگردها مهار شود. تازه ١.٦ ‌میلیارد مترمکعب آب اضافی وجود خواهد داشت که هر کاری می‌خواهند با آن بکنند.»

استدلال هایی که بر اساس آنها، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به این نتیجه رسیده که انتقال آبِ کارون «مخرب محیط زیست» نیست و طی نامه‌ای محرمانه، این موضع گیری را اعلام نموده است. انگار نه انگار که همه آن آب های اضافی که در کلانتری و بررسی هایش نشان می‌دهد در بخش کشاورزی در خوزستان هدر می‌رود، هنوز هدر می‌روند و اضافه نیامده‌اند که بتوان بخشی از آن را برداشت و به استان های دیگر منتقل کرد!

این در حالی است که هدررفت آب یا به عبارت بهتر، مصرف بیش از اندازه آب در بخش کشاورزی در کشورمان، منحصر به خوزستان نیست و حتی اعتراض به کشت برنج را هم نمی‌توان به این استان محدود کرد چراکه کشت این محصول آب‌بر و محصولات کشاورزی مشابه در استان‌هایی مانند اصفهان ـ که یکی از مقصدهای مهم انتقال آب کارون است ـ هم رواج دارد.

نکاتی که نشان می‌دهد، سخنان معاون رئیس جمهور تا چه اندازه به توجیه نزدیک است؛ توجیهی که قرار است دستاویز موافقت سازمان حفاظت محیط زیست با انتقال آب از کارون قرار گیرد و شگفتا که برآشفته شدن نمایندگان خوزستان در مجلس شورای اسلامی از شنیدن آن، معاون رئیس جمهور را متعجب کرده است. آنقدر متعجب که بگوید: «من که با کسی دعوایی نداشتم، آنها دعوا داشتند. آنها باید بیایند عذرخواهی کنند»!

و چه تلخ است اگر به آن بخش از سخنان کلانتری دقیق شویم که تأکید کرده برای کشاورزی آب زیادی هدر می‌رود و حتی ممنوع شدن کشت محصولاتی مانند برنج نیز تاثیری در آن نداشته و به کارکرد وزارت کشاورزی که روزگاری کلانتری سکاندار آن بوده، بیندیشیم. وزارت‌خانه ای که حتی نمی‌تواند مانع از کشت محصولات ممنوعه در مناطق کم آب شود، چه برسد به کاهش هدررفت آب در بخش کشاورزی در کشورمان که به شیوه پیشینیان است.

قصوری که هرچند وزارت کشاورزی و دولت بانی آن است، ظاهرا قرار است تنبیهش برای اهالی خوزستان باشد؛ تنبیهی از جنس نامه محرمانه مجوز انتقال آب از بالادست خروشان ترین و پر آب ترین رود کشور که در این دیار جریان داشته و حالا کلانتری قصد دارد به دلیل کفران نعمتی که در خصوص آن رخ می‌دهد، مجاورانش را مجازات کند! 

منبع : تابناک