اینستاگرام شوشان
شوشان تولبار
آخرین اخبار
اینستاگرام شوشان
شوشان تولبار
کد خبر: ۸۴۱۹۱
تعداد نظرات: ۲ نظر
تاریخ انتشار: ۲۸ دی ۱۳۹۶ - ۲۱:۴۱
نوشتاری از محمد مدرسی
کشورهای همسایه در منطقه خاورمیانه از جمله امارات،عربستان ،عمان،بحرین ،قطر و کویت در همسایگی ایران که شرایط آب و هوایی مشابه و حتی خشک تر دارند...
محمد مدرسی


رودکارون پرآب ترین و بزرگترین رودخانه ایران بود .اولین تمدنهای بشری در کنار آن شکل گرفتند .خروش کارون از سرچشمه هایش  در زردکوه بختیاری تا دهانه ی خلیج فارس مسافتی حدود 950 کیلومتر را در برمی گیرد .با اینکه سرچشمه آن در نواحی داخلی ایران است اما به آبهای بین المللی ارتباط دارد. تنها رودخانه ایران بود که بخشی از آن قابل کشتیرانی و قابلیت تجارت( واردات و صادرات ) داشته است.

این رودخانه با سیراب نمودن جلگه حاصلخیز خوزستان تولید کننده محصولات کشاورزی استراتژیکی  نظیر گندم ، خرما و...بوده است . متاسفانه با تفکری  صرفا سازه ای با احداث سدهای فراوان ازجمله کارون 1،کارون 3،کارون 4، شهید عباسپور ، سد مسجد سلیمان ،سد گتوند وبرداشت و انتقال آب از سر شاخه های کارون منجر به آن شد که دیگر کارون نخروشد و مضاف بر آن  خشکسالی های یک دهه اخیر ناشی از تغییرات آب و هوایی و کاهش بارندگی ها بر بی رمقی و کم آبی آن افزوده است.

انتقاد و اعتراض همیشگی مردم خوزستان، نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان  و همچنین مسئولان و مدیران اجرایی خوزستان نسبت به برداشت و انتقال آب از سر شاخه های رود کارون به فلات مرکزی و استان های دیگر که آنها نیز هموطنان ما هستند منجر به آن شد این رودخانه  که پرآب ترین رود کشور بود در آستانه نابودی قرار گیرد.

 چندی پیش نمایندگان  خوزستان در مجلس شورای اسلامی در جلسه شورای اداری استان خوزستان به رئیس سازمان محیط زیست که مستقیما متولی و بهره بردار ی منابع آبی کشوررا برعهده ندارد؛ به شدت اعتراض کردند به طوری که بگو مگوی  میان نمایندگان  بارئیس سازمان محیط زیست به تشنج کشیده شد و نمایندگان جلسه را به نشانه اعتراض ترک کردند.

ضروری است به چند نکته مهم در خصوص مشکلات فعلی رودکارون و همچنین تفکرات و رفتار مسئولان نسبت به آن در گذشته و همچنین در آینده اشاره شود:

1- تغییرات آب و هوایی ،خشکسالی ها و کاهش بارش در ایران که منبع تغذیه آن موجب کاهش میزان آب رودخانه کارون شده است.
2- عدم مدیریت منابع آبی و استفاده نادرست در بخش کشاورزی و صنایع مسیر رودخانه از زردکوه  در سرچشمه تا اروند رود در انتها.
3-سد سازی های گسترده با تفکر صرفا سازه ای بر روی رودخانه کارون  موجب کاهش دبی آب این رودخانه  شده است .
4-برداشت و انتقال غیرکارشناسی آب از سرشاخه های کارون  به فلات مرکزی 
5-ورود فاضلاب شهری و پساب های صنایع و زه آب های کشاورزی موجب آلودگی این رودخانه شده است بطوریکه گفته میشود حدود 60 درصد فاضلاب شهرهای مجاور به رود کارون می ریزد.

با توجه به موارد گفته شده  دستکاری بدون محاسبه علمی و آینده نگری بر روی  رودخانه کارون از سرشاخه ها تا پایین دست  تاثیرات منفی زیادی در اکوسیستم آن داشته بطوریکه کاهش آب رودخانه ؛عوارض و آسیب فراوانی به بخش کشاورزی جلگه خوزستان ، فرسایش خاک و ریزگردهای خطرناک شده که سلامتی و زندگی میلیون ها نفر از ساکنان استان های جنوبی و غرب و زیست جانوری و گیاهی مناطق زاگرس و حتی فلات مرکزی را در مخاطره جدی افکنده است .

تداوم این وضعیت نیز  عوارض بسیار خطرناک زیست محیطی وامنیتی برای این استان مرزی که از نظر ژئوپولتیکی و ژئواکونومیکی برای ایران اهمیت فوق العاده دارد  به همراه خواهد داشت .

راهکارها یی برای نجات کارون 

1-مسئولان اجرایی از جمله وزارت نیرو،وزارت جهادکشاورزی ،وزارت کشور و سازمان محیط زیست با بررسی آخرین متدها و فناوری های  علمی روز دنیا استفاده از منابع آبی اعم از شرب،کشاورزی و صنایع را مدیریت نمایند و مهمتر از آن تغییرات و پیش بینی های آب و هوایی جهانی بخصوص مناطق خشک و نیمه خشک خاورمیانه و فلات ایران و همچنین هر گونه تغییرات حوزه های آبی را به دقت و با  استدلال علمی و کارشناسان اهل فن بررسی کرده و عوارض مثبت و منفی این تغییرات در آینده را مد نظر قرار دهند.

متاسفانه تصمیمات و دستکاری های  نسنجیده و فاقد پشتوانه علمی و فنی، اکو سیستم و محیط زیست بسیاری از مناطق ایران از جمله آذربایجان ،خوزستان و سایر مناطق را در آستانه نابودی قرار داده تا جایی که حتی موجب خشکی دریاها و رودخانه ها شده است که در دنیا سابقه ندارد.

2-استفاده از شیوه های نوین بهره برداری از آب و منابع آبی : شیوه های نوین بهره برداری از  منابع آبی از جمله بازیافت آب  و همچنین شیوه های نوین تهیه آب شرب ،آبیاری مزارع کشاورزی و باغات را ترویج و توسعه دهند.

3-استفاده از تجربیات کشورها بخصوص کشورهای خاورمیانه وهمسایه: کشورهای همسایه در منطقه خاورمیانه از جمله امارات،عربستان ،عمان،بحرین ،قطر و کویت در همسایگی ایران که شرایط آب و هوایی مشابه و حتی خشک تر دارند بدلیل کمبود منابع آبی در این منطقه خشک با استفاده از راهبرد شیرین سازی آب دریا توانسته اند 98 % کمبود آب شرب و صنعت خود را از این طریق تامین نمایند. 

به عنوان نمونه شهر دبی با جمعیت دو میلیون نفری در امارات با وجود صنایع و خدمات تجاری و بازرگانی زیاد بدون داشتن قطره ای آب شیرین و یا جاری بودن رودخانه ای آب مورد نیازش با انتقال آب دریا توسط آب شیرین کن با حداکثر استاندارد ها تامین می شود .

در قاره اروپا که بدلیل شرایط جغرافیایی و آب و هوایی منابع آبی فراوانی دارد با روش های نوین علمی از جمله بازیافت فاضلاب بخش مهمی  از آب مورد نیازشان  را تامین میکنند. در کشور آلمان بخش مهمی از آب مورد نیازشان  از آب بازیافتی تامین می شود.

4-یکی از مزیت های ژیوپولتیک ایران بخصوص مناطق شما ل و جنوب آن  دسترسی و نزدیکی به سواحل دریاهاست.مناطق جنوبی و مرکزی ایران به سواحل خلیج فارس و عمان فاصله بسیار نزدیکی دارند.

با وجود آب فراوان و پایدار دریا و همچنین کمبود ذخایر آبی داخلی میتوان از تجربیات سایر کشورها از تکنولوژی های نوین و دستگاههای آب شیرین کن با استفاده از نیروگاه خورشیدی کمبود آب شرب و حتی توسعه صنعتی مناطق ساحلی و مرکزی کشور از جمله استانهای اصفهان ،یزد و کرمان و... را برای همیشه جبران و رفع کرد و کمبود آب مورد نیاز سایر هموطنان مان در آن استانها حل خواهد شد.

5-نمایندگان محترم در مجلس شورای با اهرم نظارتی و ظرفیت هایی که  به موجب قانون اساسی و سایر قوانین از اختیارات و وظایف ذاتی آنان است  استفاده کنند.

متاسفانه این بخش از اختیارات و وظایف نمایندگان  مغفول مانده و بیشترین نابسامانیهایی که کشورتاکنون گرفتارشان شده است ناشی از عدم نظارت دقیق نهادهای نظارتی از جمله مجلس و...بوده است که بر تصمیمات و برنامه های مدیران اجرایی(قوه مجریه)  از جمله وزارت نیرو،وزارت جهاد و سازمان محیط زیست نظارت دقیق ندارند .

6- هر چند ابراز احساسات و همدردی نمایندگان خوزستان نظیر ( ماسک زدن در صحن مجلس و مشاجرات لفظی )در خصوص برداشت و انتقال آب از سر شاخه های کارون که تاثیرات و آسیب های زیست محیطی فراوانی از جمله ریز گردها که در آینده به کل کشورخسارت  خواهد زد اقدامی نوعدوستانه به شما می آید اما به کارگرفتن اهرم های قانونی ،نظارتی و همچنین استدلالات علمی و فنی راهگشاتر خواهد بود .

متاسفانه در مشاجره لفظی نمایندگان خوزستان و رئیس سازمان محیط زیست گویی دفتر کار رئیس سازمان محیط زیست به جای تهران که مرکز تصمیم گیری است در جایی دیگر است که  به تازگی نمایندگان در سفر از تهران ایشان را در خوزستان دیده باشند و یا از  آن نامه محرمانه که قطعا نتیجه توافق چندین جلسه میان سازمان محیط زیست ،وزارت نیرو و دیگر سازمان های مرتبط بوده است بی اطلاع بودند .

اینگونه اعتراض و مشاجره در مقابل رئیس سازمان محیط زیست حکایت از آن دارد که نمایندگان محترم که وزارت خانه ها ، سازمان محیط زیست و سایر سازمان های متولی امر و تصمیم گیرنده و سیاستگذارکه در تهران مستقرند ، مشکلات اساسی خوزستان از جمله  مشکل رودخانه کارون و ریزگردها را پیگیری نمیکنند و صرفا با سیاسی کاری و اقدامات نمادین که مسبوق به سابقه و بی نتیجه بوده است در مقابل مردم خوزستان و رسانه های محلی سعی در توجیه کم کاری های خویش دارند . 

لازم است بدانیم امروزه اهمیت آب و منابع آبی برای کشور و استان خوزستان حیاتی تر از نفت است.اکتشاف و بهره برداری از نفت عمری صد ساله دارد و بسیاری از کشورها بدون داشتن منابع نفتی توسعه یافته شده اند اما نیک میدانیم که بدون آب و منابع آبی امکان زیست و پیشرفت وجود ندارد.

عدم مدیریت منابع آبی عوارض جبران ناپذیری برای محیط زیست کشورو خوزستان  داردو زمینه ساز بحران های محیط زیستی ،اقتصادی ، اجتماعی وامنیتی خواهد شد .

انتظار است علاوه بر مسئولان اجرایی و قانونگذاری ؛مراکز علمی و تحقیقاتی و دانشگاهها از جمله دانشگاه شهید چمران اهواز و سایر دانشگاههای خوزستان  با بررسی و تحقیقات علمی در این زمینه با برگزاری همایش ها و کنفرانسهای با همکاری متخصصان داخلی و خارجی، آخرین یافته ها و متدهای علمی و تجربیات کشورهای دنیا بخصوص کشورهای همسایه ضمن توجیه مسئولان اجرایی و قانونگذاری راهکارها و پیشنهادات علمی و عملی ارائه دهند تا از بحران های خطرناک فعلی و آینده از جمله کاهش منابع آبی که نتیجه آن  نابودی محیط زیست ،بحران ها ی اقتصادی ،مهاجرت و نزاع اجتماعی و امنیتی جلوگیری شود و مسئولان به این نتیجه برسند که روش تامین آب مورد نیازشهروندان  سایر استان ها و دیگر هموطنان ، برداشت و انتقال آب رودخانه ها بدون محاسبه و پیش بینی دقیق روش درستی نمیباشد و راههای دیگر از جمله شیرین کردن آب دریا که بسیاری از کشورها از جمله کشورهای همسایه و خاورمیانه این روش موفق را تجربه کردند ،استفاده نمایند.
comment
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
انتشار یافته: ۲
comment
comment
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۱:۴۵ - ۱۳۹۶/۱۰/۳۰
comment
0
0
comment چه باحال
نمي دونستم كه سدها دهان دارند و مي توانند آب را بخورند و در نتيجه آورد آب رودخانه را كم مي كنند.
به معارف و كمالاتم اضافه شد.
comment
قیصر هوشیاری زاده
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۸:۳۳ - ۱۳۹۶/۱۱/۰۱
comment
0
0
comment درود بر شما جناب دکتر مدرسی
بسیار عالی بود.
علمی کاربردی
کارشناسانه بود. اکثر یت مبدا ریزگرد ها نتیجه سدهای غیر کارشناسانه میباشد.
نام:
ایمیل:
* نظر:
اینستاگرام شوشان
شوشان تولبار