دکتر حسن دادخواه
در فاصله زمانی میان این دو عید و جشن بزرگ، مسلمانان و شیفتگان و دوستداران اهل بیت علیهم السلام، در قالب موجی از پیام های زیبنده اخلاقی و توصیه های ایمانی و دربردارنده زیباترین سرشت انسانی، بهترین آرزوها را برای یکدیکر از پروردگار طلب می کنند.
داستان و واقعه قربانی کردن اسماعیل از سوی پدر، ریشه در تاریخ عتیق و ادیان و باورهای انسان خدا جو در درازنای تاریخ دارد که در دین حنیف و توحیدی ابراهیم، به امر باری تعالی، قربانی کردن گوسپند به جای قربانی کردن پسر، قرار گرفت. طبعا قربانی کردن فرزند پسر، به عنوان ارزشمند ترین دارایی و ثروت در روزگاران گذشته، نشان از رسیدن قربانی کننده به نقطه اوج ایثار و از خودگذشتگی او در برابر پروردگار بوده است.
امروز نیز، بیان و ذکر و قربانی کردن گوسپند، نمادی از آرزویی است که قربانی کننده فراروی خود قرار می دهد تا بسوی رسیدن به قله و اوج آن ارزش ها، حرکت کند.
اکنون به ارزیابی بنشینیم که مقامات مسئول و قدرتمند کشورمان و آحاد ما ایرانیان، در ورای انجام این منسک و مراسم دینی، یعنی قربانی کردن، در کدام منطقه و جایگاه از ایثار سازمان یافته و جمعی و کارا قرار داریم؟
آیا اوج اخلاقی قربانی کردن، به نذر خوراکی و انداختن چند تومان در صندوق صدقات محدود می شود؟ وقتی معاون اول رییس جمهور اعتراف و اقرار می کند که فساد در لایه های بالای مدیران عالی کشور نفوذ کرده است، تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!
واقعه تاریخی دیگر، اتفاقی است که پس از آخرین حج گزاری رسول اکرم اسلام در کنار آبگیری (غدیر) به وقوع پیوسته است. گر چه پیرامون انگیزه و هدف آن گردهمایی و معنا و تفسیر سخنان حضرت، میان فرق و مذاهب اسلام اختلافاتی است ولی نزد شیعیان و روحانیت تشیع از اهمیت ویژه ای برخوردار است و شیعیان، تاریخ اسلام را پس از وفات آخرین پیامبر، بر اساس تحلیل و نگرش و برداشت از آن واقعه، تفسیر و بررسی و ارزیابی می کنند و از همه مهمتر اینکه، ما امروز تئوری و دکترین و ساختار حکمرانی دولت و نظام جمهوری اسلامی ایران را از بن مایه های آن واقعه استخراج کرده ایم و شیوه اجرای آن را در موادی از قانون اساسی و روح آن قانون، طراحی نموده ایم و چهل سال است که اداره یک کشور مهم و با جمعیت هشتاد میلیونی با انبوهی از مشکلات خرد و کلان را بر اساس آن، بنا و در طی اجرای آن، دست کم یکبار تغییراتی در آن انجام داده ایم.
اینکه این ساختار و در آزمون اجرایی، تا چه میزان موفق و پاسخگوی به نیاز ایرانیان در میان موضوعات نو در جهان معاصر بوده است یا نه ، نیازمند بررسی و وارسی تخصصی است ولی بیان این نکته ضروری است که آیا توسل و تکیه بر حوادث تاریخی با آن همه اختلاف در دیدگاه ها، امروز تا چه میزانی می تواند پشتوانه بلامنازعه در مهمترین موضوع یعنی شیوه حکمرانی قرار گیرد و چگونه می توانیم امروز متناسب با نیازهای دنیای مدرن از بن مایه های تاریخی بهره ببریم؟