شوشان _ لفته منصوری:
در سفر به عتبات عالیات عراق بعد از زیارت مرقد مطهر و منور امیرالمؤمنین حضرت علی علیهالسلام، وارد بزرگترین و قدیمیترین قبرستان جهان اسلام، وادیالسلام شدم.
قبرستانی که مرقد حضرت هود (ع) و حضرت صالح (ع) و مقام امام زمان (عج) و آرامگاه شخصیتهای بزرگ شیعه را در خود جایداده است.
پس از زیارت مرقد این دو پیامبر الهی به سراغ قبر مرحوم دکتر سردار شهابی استاد دوران دانشجویی خود در دانشگاه شهید چمران اهواز که در جوار مرقد سید علی قاضی طباطبایی تبریزی فقیه، حکیم و عارف بزرگ شیعه آرمیده؛ رفتم و فاتحهای بر مزار آن انسان شریف که هم درس دین و هم درد دین داشت؛ خواندم.
*تجربه رویارو شدن با مرگ در وادیالسلام زنده، تپنده و مهیب است. برخی میگویند مرگ، پایان تجربه است و خودش تجربه نمیشود؛ اما نه! زندگی ما پر از «مشقِ مرگ» است. مرگهای تدریجی، مرگهای نیمهتمام، مرگهای خُرد و اینها اگر تجربهی مرگ نباشند؛ پس چیستاند؟! ما در زندگی روزمرهی خود دائماً با مرگ رویارو میشویم؛ اما پدیدهی مرگِ دیگران که محتوم ترین اتفاق ساده و بدیهی جهان و درعینحال پُربسامدترین رویداد تلخ هستی است؛ را کاملاً پاستوریزه و استرلیزه کردهایم. در هنگام مرگ عزیزانمان جشنوارهای از آیینها، آدابورسوم و مناسک این جهانی بر پا میکنیم؛ که مرگ را به حیاط [یا حیات] خلوت و پستوی زندگی برانیم.
آنقدر که «مرگ» را نبینیم. آنقدر که سرکوبش کنیم؛ و خود را بر سازیم. آرزوی «جاودانگی» پنجرهی مرگ را به روی ما بسته است. آنسان که تمام منزلت خود را بر «سنگهای مرمرین» نوشته و بر قبرهایی که جز استخوان در شکم خود ندارند، قرار میدهیم؛ تا آوازهی شکوهمان مندرس نشود! تا حیات این جهانیمان به ابدیت بپیوندند.*
در اینجا؛ سازمان اوقاف و امور خیریه چون تاجر پیشهای فروشندهی «کالای لوکس آخرت» در پاسخ به میل جاودانگی و برساخت قدرت، ثروت و شهرت این جهانیِ ما، «قبر» را به قیمتی گزاف میفروشد.
امسال قیمت قبر در قبرستان علی بن مهزیار اهوازی بالغبر 60 میلیون تومان است؛ این در حالی است که قیمت قبر در امامزاده صالح تجریش و شاه عبدالعظیم ری به بیش از یک میلیارد تومان رسیده است. این تظاهرات جاودانگی و نامیرایی برای استمرار قدرت، ثروت و شهرت این جهانی در پرتو کالاهای لاکچری و لوکس آخرت خودنمایی میکند!
در وادیالسلام فقیر و غنی در کنار هم دفن شدهاند. 80 درصد مردگان عراقی در وادیالسلام دفن میشوند. 15 درصد در وادیالسلام پشت گاراژ سید جوده در کربلا که قدیمی شده و اخیراً در نزدیکی عمود 1172 مقبرهی جدیدی به مساحت 4 کیلومترمربع ایجاد کردند. هزینه خرید قبر با ریال ایرانی در وادیالسلام قبل از بحران سقوط ریالِ ایران، بسیار ارزانتر و بهصرفهتر از مقبرههای امامزادگان در داخل کشور بود.
معالوصف با شرایط جدید و گرانی حملونقل جنازه از ایران به نجف اشرف و حفر و تدفین و سنگقبر کماکان بهصرفهتر از قبرهای لاکچری در داخل ایران تمام میشود.
هزینههای مرگ چون هزینههای زندگی سرسامآور شده است. خرید قبر، سنگقبر، پذیرایی و پختوپز غذا در مراسم ترحیم، سوم و هفتم و شبهای جمعه تا اربعین و هزینههای مداح و قاری و واعظ و مسجد گاه سر از میلیارد درمیآورد.
این هزینهها که تحمیل ارزشهای سرمایه دارانه ی طبقه بالای جامعه به طبقههای پایین است؛ هیچ سودی برای مرده ندارد؛ اما برای بازماندگان تداوم جاودانگی و پرستیژ اجتماعی است.