حسام الدین آشنا با بیان اینکه مفهوم سازگاری با کمآبی نیز دقیقاً برآمده از همین رویکرد و حامل منطقی بسیار عمیق و پیچیده است، تصریح کرد: این مفهوم که در بدو امر ساده مینماید، در واقع از تغییر پارادایمی عمیق به مدیریت منابع آب ایران حکایت میکند.
حسام الدین آشنا در نشست یک روزه "سازگاری با کمآبی" که با حضور وزیر نیرو و جمع زیادی از کارشناسان و اساتید دانشگاهها برگزار شد، گفت: مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری از سال 1392 شعار خود را «گفتگوی اجتماعی، بهبود سیاستگذاری و عزم ملی توسعه» قرار داد و تاکنون تلاش کرده برای رسیدن به توسعه ملی، گفتگوی اجتماعی را در خدمت بهبود سیاستگذاری عمومی قرار دهد.
وی با اشاره به اینکه موضوع آب از حداقل یک دهه قبل در محافل تخصصی به کانونی برای مباحثات داغ درباره سیاستهای محیط زیستی، توسعه و اقتصاد سیاسی منابع طبیعی در ایران بدل شده بود، افزود: اما از ابتدای دهه 90 بود که این مبحث به عرصه عمومی کشیده شد و حساسیتهای طرفداران محیط زیست، سیاستمداران و بسیاری دیگر از گروههای اجتماعی نسبت به آن افزوده شد.
رئیس مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه این مرکز با درک اهمیت این بحث برای حیات تمدنی ایران و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فعالیت در زمینه آب را با محوریت گفتگوی اجتماعی در دستور کار قرار داد، اظهار داشت: مجموعه نشستهای «باید درباره آب گفتگو کنیم» در قالب 14 نشست در فاصله سالهای 1393 تا 1394 برگزار شد. مرکز گزارشهای تخصصی بسیاری درباره اقتصاد سیاسی آب، بررسیهای اقتصادی و اجتماعی سازههای آبی و مناقشات مربوط به آب تولید کرد.
دکتر آشنا ادامه داد: فیلم مادرکشی در سال 1394 تولید شد و نمایش آن و مباحثات جدی درباره آن فضایی مناسب برای شکل دادن به دغدغه عمومی و گفتگوی اجتماعی بر محور مسائل آبی ایجاد کرد.
وی تصریح کرد: مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در ادامه این فعالیتها به دلیل اهمیت مسأله آب کشاورزی به مهمترین اقدام سیاستی در کشور درباره آبیاری یعنی توسعه استفاده از آبیاری تحت فشار و اثر آن بر منابع آبی پرداخت که گزارش منتشرشده از همایش یکروزه مرکز، درباره آبیاری تحت فشار نقش به سزایی در آگاه شدن نظام سیاستگذاری نسبت به ابعاد مختلف آبیاری تحت فشار و کاستیها و قوتهای آن داشت.
مشاور رئیس جمهور خاطرنشان کرد: مرکز بررسی های استراتژیک، در سال 1396 نقد موادی از برنامه ششم توسعه درباره امنیت آب و غذا را در دستور کار قرار داد که گزارش حاصل از این نشست یکروزه نیز در ارشدترین سطوح نظام سیاستگذاری حساسیت، آگاهی و توجه برانگیخت.
دکتر آشنا گفت: مجموعه فعالیتهای مرکز بررسیهای استراتژیک بر محور آب به همت دکتر محمد فاضلی و همکارانشان به حوزههای دیگری نظیر ارزیابی طرحهای آبی در مناطق مرزی، ارزیابی اقتصادی، اجتماعی و هیدروپلوتیک آب در ایران و بسیاری جنبههای دیگر نیز کشیده شده است.
وی اضافه کرد: آن روز که تلاش خود را برای تغییر مسیر گفتمانی سیاستگذاری کشور از رویکرد افزایش عرضه به بهینه سازی مصرف آغاز کردیم، نه تنها به همراهی مجموعه مرتبط با وزارت نیرو امید چندانی نداشتیم، بلکه از گزند نیشها و نیشترها هم در امان نبودیم. اکنون خرسندیم که امروز وزارت نیرو گفتمان و رویکردی به مدیریت منابع آب ایران را به همت دکتر رضا اردکانیان در دستور کار خود قرار داده است که در سطح گزارههای نظری با رویکردهای مدنظر عمده متخصصانی که در سالیان گذشته دلسوزانه و متعهدانه دغدغه پایدارسازی منابع آب ایران را داشتهاند سازگار است.
رئیس مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری اظهار داشت: تأکید وزیر نیرو بر مدیریت توأمان مصرف و عرضه، رویکرد مبتنی بر مدیریت بههمپیوسته منابع آب، توجه به اقتصاد سیاسی سازههای آبی و در اولویت قرار دادن رویکرد اجتماعی به مدیریت منابع آب و انرژی، نشانگر آغاز دوران و گفتمان جدیدی در مدیریت منابع آبی ایران است.
دکتر آشنا با بیان اینکه مفهوم سازگاری با کمآبی نیز دقیقاً برآمده از همین رویکرد و حامل منطقی بسیار عمیق و پیچیده است، تصریح کرد: این مفهوم که در بدو امر ساده مینماید، در واقع از تغییر پارادایمی عمیق به مدیریت منابع آب ایران حکایت میکند. سازگار شدن با کمآبی، نیازمند بازنگری اساسی در نظام زندگی در ایران است؛ نظامی از زندگی که بهواسطه چندین دهه وابستگی شدید به بهرهمندی از آب و انرژی ارزان، دچار مصرف نامناسب و بدون توجه به ارزشهای حیاتی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی آب است.
وی با اشاره به اینکه اینگونه از توسعه آبمحور را به کنایه و با توجه به جنبههای دیگر آن را "توسعه آبکی" مینامم، خاطرنشان کرد: مرکز بررسیهای استراتژیک وظیفه خود میداند برای پیشبرد این گفتمان جدید که با هدف پایدارسازی منابع آب ایران، بیشترین سازگاری را داراست، گام بردارد. مرکز همچون گذشته، بهبود سیاستگذاری در این عرصه را مستلزم گفتگوی اجتماعی و تخصصی بر محور مفاهیم گفتمان جدید مدیریت منابع آب و کاویدن عمیق همه زوایای آن میداند.
رئیس مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری گفت: نشست یکروزه «سازگاری با کمآبی» درست با همین هدف و با دعوت از همه ذینفعان برای گفتگوی اجتماعی درباره مفهوم و ابتکار تشکیل «کمیته ملی سازگاری با کمآبی» بر پا شده است. این مرکز به عنوان یک مرکز سیاستپژوهی راهبردی، به خوبی اهمیت و عمق مفهومی، دشواری اجرایی، ضرورت هماهنگیهای بینسازمانی و اتخاذ رویکرد «همه با هم» برای تحقق «سازگاری با کمآبی» را درمییابد و از هرگونه اقدام درست برای تحقق این هدف حمایت میکند.
دکتر آشنا افزود: مرکز بررسیهای استراتژیک همه ذینفعان این حوزه را به همکاری برای سیاستپژوهی، ایجاد اجماع و پیشرفت در این عرصه فرامیخواند. برگزاری همایش یکروزه «سازگاری با کمآبی» گامی دیگر در این مسیر است و امیدوارم متخصصان در طول یک روز گفتگو درباره این مسأله مهم، به دستآوردهای خوبی برای گام نهادن در این مسیر برسند.
وی تاکید کرد: مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری آماده است ظرفیت پژوهشی و بررسیهای استراتژیک خود را در خدمت کمیته ملی سازگاری با کمآبی قرار دهد و با مشارکت در فرایندهای مطالعاتی، پیشبرد گفتگوی اجتماعی و تدوین و انتشار متون سیاستی کارآمد در این عرصه، همکار مجموعه سازمانهای مشارکتکننده در کمیته ملی سازگاری با کمآبی باشد. امیدوارم همایش امروز گامی درست در این مسیر سخت باشد.
رضا اردکانیان وزیر نیرو نیز در این نشست گفت: در وزارت نیرو پایدارسازی آب و انرژی به نحوی که نیازهای نسل امروز و نسل آتی برطرف شود، پاسخ به تقاضاهای فزاینده ناشی از توسعه، جبران تخریب های گذشته به واسطه اندیشهها، گفتهها و کردارهای نامناسب که به احیای زیست پذیری جامعه منجر شود و بهرهبرداری از منابع زیست محیطی با پیوند زدن به ارزشهای انسانی را دنبال می کنیم.
وی با تاکید بر اینکه استفاده از منابع آب و انرژی معطوف به این محورها است، اظهار داشت: دو مولفه آب و انرژی کاملا به هم وابسته هستند لذا در حوزه انرژی و آب نیازمند رویکرد میان بخشی هستیم. بدین معنا که باید مسئله آب را واحد بدانیم و از مقابله دستگاهها در ماموریت آنها جلوگیری کنیم. این مسئله به معنای ادغام دستگاههای اجرایی نیست اما هدف این است که کار به شکل واحد و با واحد مشترک پیش رود، چرا که در این شرایط قطعا میتوانیم به اهداف خودمان دست یابیم.
وزیر نیرو تصریح کرد: تامین منابع آب و انرژی جدید موضوعی است که باید در دستور کار وزارت نیرو قرار گیرد اما آنچه اولویت دارد، مدیریت مصرف و تقاضای منابع جدید است چرا که زمانی موفق میشویم که مدیریت منابع زیست محیطی را بین سازمانها تقسیم نکنیم و به مدیریت آب با رویکرد میان بخشی نگاه کنیم.