اربعین و سیره حسینی

شوشان - علی کرد / مدرس دانشگاه :

در ماه صفر و در آستانه اربعین حسینی هستیم. در ماه های محرم و صفر در کشور شیعی ایران به یاد امام حسین (ع) و یاران باوفایش در مساجد و تکایا و منازل عزاداری برپا است. از روز اول محرم این عزاداریها شروع میشود و در عاشورا به اوج خود می رسد و سراسر ایران اسلامی عزاداری است. پس از آن مراسمات عزاداری عمدتا» در منازل برگزار میشود و این عزاداری در اربعین نیز بصورت همگانی و بسیار پر شور و در مساجد و تکایا و دسته جات در خیابان ها برگزار می شود.

پس از سرنگونی صدام و رژیم حزب بعث و پایان دیکتاتوری این رژیم و تشکیل حکومت مردمی توسط ملت عراق، عزاداری برای امام حسین علنی و شکل دیگری گرفت و کربلا فقط محل عزاداری شیعیان عراق نبود بلکه همانند مکه که عبادتگاه مسلمین جهان لست کربلا نیز محل زیارت مسلمین جهان به ویژه در ایام اربعین تبدیل شده است .در ماه صفر، میلیونها مسلمان بصورت خود جوش و همزمان که عاشق و دلداده ی حسین اند از کشورهای اسلامی و با الگو گیری از خیل زوار میلیونی ایران اسلامی به سمت کربلا روانه می شوند و با این سفر زیارتی در ماه صفر چشم همه ی کشورها و مذاهب و ملتها را خیره می کنند.

جهان از این تجمع جهانی که بزرگ ترین تجمع در سراسر گیتی است  حیرت زده میشود. این اثرونقش  یک قیام حق طلبانه و انسانی و اخلاقی و سعادت آفرین است. مگر حسین در 14قرن پیش چه کرد که این همه آدم واله و شیدای اوست. « این حسین کیست که علم همه دیوانه ی اوست؟   این چه شمعی است که جان ها همه پروانه ی اوست «. برای اینکه این عزاداری های مستمر دوماهه و این راهپیمایی میلیونی  و تجمع عظیم اربعین در جوار مرقد مطهر امام حسین در شهر کربلا قابل درک باشد و بتوان بهره کافی از آن برد و چراغ راهی برای زندگی با عزت برای همه ی انسان های روی کره زمین باشد باید  شناختی ولو اجمالی از صاحب و ایجاد کننده این حماسه داشته باشیم. باید سیره ی حسین را شناخت تا بتوان شیعه و عزادار  و رهروواقعی  امام حسین(ع) بود.بدون شناخت حسین (ع) شناخت محرم و عاشورا و اربعین حسینی ممکن نیست.

با شناخت بزرگ رهبر عاشور و جهان اسلام میتوان قیام آنحضرت را تجزیه و تحلیل کرد و راه سراپا خیر و سعادت آن امام همام راشناخت و پیمود. امام حسین (ع) متعلق به همه ی عصرها و نسلهاست. حسین(ع) به دیار باقی شتافت اما هدف او و راه او تا قیامت  دارد.

حسین (ع) متعلق به 1400 سال قبل نیست چرا که انسانیت و اخلاقیات متعلق به همیشه  ی زمان است. حسین (ع) مظهر انسانیت و شمع فروزان هدایت و کشتی نجات و وارث آدم است. عاشورا و اربعین متعلق به هستی است.  برای تبیین عاشورا نیاز به شناخت بیشتر و بهتر از ابعاد زندگی رهبر عاشورا داریم با سیری در سیره امام حسین(ع) میتوانیم این نهضت را بهتر بشناسیم و بشناسانیم و در مسیر قیام امام حشین مستحکم تر و با صلابت بیشتر گام برداشته و عزاداری هدفمند و با شور وشعور داشته باشیم.

             سیر به معنی رفتن و حرکت کردن و سیره به معنای نوع راه رفتن است.سیره ،نوع و سبک رفتار است. در سیره امام حسین(ع)  ما با نوع و روش رفتار امام آشنا می شویم و آن را سرمشق و الگوی خودمان قرار می دهیم . مسلمانان با آشنا شدن با سیره پیشوایان دینی شناخت بهتری از اسلام پیدا میکنند چراکه سیره یکی از منابع شناخت اسلام است. روش زندگی فردی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی امامان چراغ راهی است که ما نیز در آن مسیر حرکت کنیم. بسیاری از رفتارهایی که امروزه گروه های مختلف به اصطلاح دینی و اسلامی که به نام دین در کشورهای مختلف انجام می دهند، دین اسلام ناب محمدی از آنها بیزار است. اسلام نسبت به سایر ادیان از جهت منابع شناخت،غنی تر است. سخنان متواتر و شیوه دعوت به دین توسط رسول خدا (ص) و سخنان و رفتار و شیوه های جنگ و صلح و نبرد و حکومتداری امامان معصوم (علیهم السلام)  در کتب معتبر موجود است و متاسفانه بسیاری از مسلمانان بنام دین کارهایی میکنند که ربطی به دین مبین اسلام ندارد.در این مبحث سیری گذرا داریم بر سیره ی امام حسین (ع) . باشد که آن شیوه ی رفتار ی را بعنوان  شیعه و پیرو وعزادارآن امام مظلوم ، نصب العین خود قرار دهیم.گرچه امامان معصوم هرکدام در شرایط خاصی زندگی میکردند و با توجه به آن شرایط و ویژگی هایی که جامعه اسلامی و حکام زمان خود داشتند شیوه های آنها متفاوت بود اما همگی در یک مسیر حرکت میکردند و آن هم اجرای دقیق فرامین الهی و رعایت اخلاقیات و اصول انسانی. وقتی که در زمان معاویه از امام علی(ع) سوال میکردند که تو چرا از شیوه ی معاویه استفاده نمیکنی که کارت جلو برود امام(ع)  فرمود:»به خدا قسم که معاویه  از من زیرک تر نیست.او غدر و نیرنگ به کار می برد و فسق و فجور میکند». امام در ادامه اشاره میکند که خداوند غداری را دوست ندارد.امام حسین نیز در راه هدفش به شهادت می رسد اما به هیچ وجه غداری نمی کند.

امامان سیاستمداران بندگان بودند اینان تدبیرگران و مدیران جامعه بودند که از غداری و نیرنگ بازی بیزار بودند و حاضر نشدند به هر قیمتی و با هر ترفندی به قدرت برسند و بر مردم حکومت کنند و دشمنان را با هرروشی نابود و به پیروزی برسند. در سیره معصومین منطقی حاکم بود و آن ،معیارهای اولیه ی انسانی و اخلاقی است که ثابت و لایتغیرند. رسول اکرم (ص) ، امام علی و امام حسین و سایر ایمه علیهم السلام از اصل غدر استفاده نمیکردند و عهدشکنی با مشرکان و دشمنان را جایز نمیدانستند.هدف امام حسین (ع) متعالی ، انسانی و مقدس بود که برای این هدف دست به اقداماتی زد که مجموعه اقدامات و رفتار و سلوک امام که همان سیره ی ایشان میباشد با هدف مقدسش مطابقت دارد. کسی که برای ارزشهای الهی و معنوی قیام و اقدام میکند می بایست رفتارش در اعلای درجه ی انسانیت باشد و حسین (ع) چنین بود.رفتار و روش و سلوک وتصمیمات امام از لحظه ای که  برای بیعت نکردن و زیر بار ذلت نرفتن وبرای امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح دین جدش از مدینه خارج میشود و در تمام منازلی که طی میکند و به کربلا میرسد و تا لحظه ی آخر عمر و شهادتش کاملا» منطبق بر اخلاقیات ودستورات الهی بود که بیان آنها در این مقال نمیگنجد. هرکس که پیرو آن امام و عزادار اوست باید سیره ی زندگی داشته باشد و این سیره در مسیر سیره ی حسینی باشد.شایسته است اخلاقی ترین و انسانی ترین رفتارها متعلق به شیعیان امام حسین باشند.

آیا چنین است؟ امام حاضر به زندگی به هرقیمتی نبود و خود و خانواده اش را وقف اسلام و ارزش های والای انسانی کرد. اختیار بازگشت را در شب عاشورابه هوادارانش داده بود. امام تاکید کرد اگر کسی حق الناس به گردنش است برود ادا کند یا حلالیت بطلبد. در همین یک حرکت امام صدها درس و پند است.به هر وسیله ای و با غداری و حیله گری عده و عده دور خودش جمع نکرد.امام قیام کرد و مظلومانه به شهادت رسید و اهلبیتش به اسارت رفتند تا ما از این سیره عملی درس بیاموزیم که در چند روزه ی دنیا با عزت زندگی کنیم نه با ذلت. شایسته است که هر مطلبی در مورد امام میخوانیم یا میشنویم ،ضمن تاثر قلبی ،از رفتار امام با کودکان، نزدیکان و بستگان، اطرافیان، دشمنان، هتاکان و در مواجه با مسایل و مشکلات و نامردی ها و نامردمی ها و عهد شکنی ها و وفاداران و.... را مورد بررسی و کندوکاو قرار دهیم و با رفتار و منش خودمان مقایسه کنیم و ببینیم در کجا هستیم و با سیره امام چقدر فاصله داریم و در حد توان مان این فاصله را کمتر و کمتر کنیم .به دلایل متعدد عقلی و نقلی باید عاشورا و اربعین را زنده نگه داریم و اینها از شعایر اسلامی هستند. اما باید پوسته و محتوی، ظاهر و باطن عزاداری ها را توامان حفظ کنیم. امام حسین (ع) نیازی به نذر و عزاداری و اشک ما ندارد. ما نیازمند امام هستیم که با گرامیداشت یاد او و راه او و سیره و رفتار و گفتار او خود را حسینی کنیم. نه فقط با شال سیاه بر گردن و لباس سیاه برتن و شربت نذری در دست. بلکه با نورانیت حسینی بر دل و جامه ی عمل حسینی و پیمودن سیره حسینی سعادتمند میشویم. سیر در مسیر کربلا باید همراه با عمل به سیره ی حسینی باشد. اگرچنین باد زهی سعادت.