فضیلت امید

شوشان - خالد لویمی :

«امید چیز خوبیه ؛شاید بهترین چیز ها و هیچ چیز خوبی هیچ وقت از بین نمیره ». اندی دیفرن راست می گفت ، امید،بهترین چیزهاست زمانی که از دستش بدهی دیگر کاری از کسی بر نمی آید ؛ می مانی و تقدیری که خود نگاشته ای ؛ تقدیری بی روزنه .اما اگر امید داشته باشی ،محکم ادامه می دهی و مسیر را ناچار به گشایش می کنی و زیبایی اش بیشتر می شود آن هنگام که جهان اطرافت را نیز بهمرایی بکشانی ؛ انسان هایی که ممکن است در آغاز، باورت نکنند اما ایمانت به زندگی و قدم‌های محکمت در مسیر ، آنان را به شوق می آورد و بتدریج به باورهایت نزدیک می شوند و بعد از آن، لبخند خواهند زد چرا که دیگر جهان شان عوض شده است از جهان یأس و تقدیر به جهان امید و زندگی قدم گذاشته اند .

فیلم رستگاری در شاوشنک ،یکی از بهترین درسنامه های سینمایی در باب امید و زندگیست .ازاین فیلم که محصول ۱۹۹۴ آمریکا و بر اساس داستان کوتاهی از استیون کینگ می باشد  بعنوان بهترین فیلم جهان سینما یاد می کنند که البته این تحسین منتقدان و بینندگان فیلم ،بیشتر بر محور روایت بسیار زیبایش می گردد.

اندی دیفرن که متهم به قتل است به دو بار حبس ابد محکوم می شود اما خودش را  نمی بازد و بر بی گناهی اش تأکید می کند و آنگاه  که به زندان شاوشنک که منزلگاه تبهکاران باسابقه و محکومان به حبس های بلند مدت است می افتد در سلوک و رفتارش نشانی از یک زندانی، آنهم حبس ابدی  دیده نمی شود ،اوائل، رِد و دیگر زندانیان گمان می بردند فردی افاده ای ست اما بعدها که دیفرن زبان دوستی با رِد می گشاید مشخص می شود این بشر در جهانی دیگر سیر می کند .

رِد ، زندانی سیاه پوستی ست که خوب بلد است مایحتاج زندانیان را از بیرون تهیه کند .اندی دیفرن برای همین به او نزدیک می شود اما خواسته هایش کاملاً متفاوت است ؛ از او چکش سنگ مى خواهد تا با آن در سلولش مجسمه هاى كوچك بسازد ، پوستر ستاره هاى سينما را مى خواهد تا بديوارش زيبايى بخشد ، سنگ هايى مى خواهد تا از آنها مهره هاى شطرنجى بسازد و دوستان زندانى اش را آموزش دهد.رِد كه فيلم را روايت مى كند كم كم مجذوبش مى شود و سعى مى كند به ايده هايش كمك كند هرچند مثل باقى دوستانش گمان مى كرد اميد ، انسان را ديوانه مى كند اما هر از چندى جمله با معناى دیفرن را بخاطر مى آورد كه يا با تلاش زندگى كن و يا به پيشواز مرگ برو . روزنه ها باز مى شود .

رفتار خوب اندى ديفرن ،سبب مى شود او را از رخت شويي به كتابخانه منتقل كنند آنجا نيز ديفرن به در و ديوار و فضاى متروكه كتابخانه حيات مى بخشد .هفته اى يكبار به مسئولان ايالت جهت تجهيز كتابخانه نامه مى نويسد خسته و نااميد نمى شود بعد از شش سال جوابش را مى دهند و بودجه 200دلارى برای کتابخانه اختصاص مى دهند حال تصميم مى گيرد هفته دو بار نامه نگارى كند بودجه كمكى 500دلار مى شود ديفرن باكمك باشگاه های  كتاب ، كتابخانه  مجهز و زيبايى در زندان بر پا مى كند و علاوه بر آن به زندانيان كم سواد كمك مى كند تحصيلاتشان را كامل كنند دنياى سرشار زندگى دیفرن به سراسر فضاى زندان منتقل و آن محكومان تقدير ،شور و نشاط زندگى مى گيرند در سكانسى ، اندى ديفرن ،گرامافون زندان را از بلند گو پخش می کند و برای لحظاتی روح محکومان به چهار دیواری زندان را با یک موسیقی ایتالیایی به بلندی های زیبا پرواز می دهد چون معتقد است موسیقی ،هیچ شباهتی به قفس ندارد و روح در آن بی اختیار پرواز می کند هرچند  تاوان این کارش را با دو هفته انفرادی می دهد . دیفرن ، کاملاً زنده است و اثری از یأس و تسلیم در وجودش نیست و رؤیای زیبایش برای بعد از آزادی را با رِد در میان می گذارد ؛ هتلی زیبا در ساحل اقیانوس آرام و قایقی قدیمی که با آن مسافران را برای ماهی گیری به اقیانوس می برد ،دیفرن آنجا را دوست دارد چرا که می گوید جایی دلنشین و کم حافظه است می خواهد در اقیانوس زندگی کند جایی که در آن خبر از توقف نیست .بی‌شک فیلم رستگاری در شاوشنک ،درسنامه مهمی در باب امید و زندگی ست .

اینکه چارچوب های فیزیکی و تقدیری ، حیات و ممات و یأس و نشاط و بطور کلی بود و نبود آدمیان را تعیین نمی کند بلکه می بایست خود را در کلیتی اقیانوس مانند پنداشت که توقف در آن معنا ندارد و برای ماندن ،راهی بغیر از امید و ساخت مستمر دنیای خود و دیگران وجود ندارد .