شوشان - عبدالرحمن نیک سرشت :
هواشناسی تحت قاعده بازی شیر یا خط یا بازی قدیمی کودکانه ی تر یا خشک است و تنها رصد 2 و یا 3 روزه آن قابل اعتبار و شناسایی است این سخنان را یکی از اساتید علوم آبشناسی یا هیدرولوژیک ( Hydrology) یعنی علمی که در مورد پیدایش، خصوصیات و نحوهٔ توزیع آب در طبیعت بحث میکند در جلسه ای که به همراه چندتن از دانشمندان و بعضی از مسوولین اجرایی شرکت داشتند بیان نموده بود.
آری، همان جلسه ای که در واقع بانی آن مایل به رسانه ای شدن نام ها و نشان ها نبود.
بدون تردید در آن جلسه مطالب علمی بسیار ناب و دسته اولی بیان گردید که در هیچ جایی نه آنها را شنیدم و نه مطرح شده بود، حتی در کابینه دولت این همه تخصصی در مورد مدیریت آب، راه کنترل و مهار بحران، پیک سیلاب و عمده کارهایی که می توانستیم در بالا و پایین دست حوزه های آبریز سدهای دز، کرخه و کارون انجام بدهیم تا در وقت حادثه، اینچنین غافلگیر نشویم، هرگز بحث نشده بود.
به هرحال انتقاد از وزارت نفت بخاطر عدم رعایت سطح تراز عملیات حفاری، تنبلی و آسانی کار، در اقدام به داک بندی و خشکاندن هورالعظیم ، غمی گران و دغدغه ی مشترک همه ی حضرات بود.
آری، دانشمندان، سیاسیون و مسوولین اجرایی در آن جلسه همگان، به شکلی از این نظریات جانبداری کردند که به راهکارهای تخصصی به شرح زیر، عملیاتی می شوند و آنها متفق القول، به این مساله اشاره کردند که چکاری کنیم تا نعمت سیلاب به نقمت تبدیل نشود.
1 - نگاه و رویکرد ما به سیلاب بهتر است به مانند تمام پدیده های طبیعی، امری اجتناب ناپذیر تلقی شود که با بهره مندی از ماتریس مدیریت زمان و مکان، بتوانیم آن را به فرصت تبدیل نمائیم.
2- اعلام ختم دستبرد به طبیعت و توسعه بهره وری اقتصادی مطابق به استاندار های زیست محیطی باید اعمال و نفی خصلت های بهره کشی سوداگرایانه اقتصادی در همه ی بخش ها، بعنوان یک درک والای انسانی با پیوست های فرهنگی توصیه شود.
3- اصلاح سیمای فرمولوژیک اقلیم مطابق با یک طرح مصوب جامع با مشخصات فنی و تخصصی و ابلاغ آن به همه ی نهادها و سازمانهای تابعه دولت و بخش خصوصی، که من بعد احدی دلبخواه و گرته ای ریخت و شمایل سرزمینی را بدون لحاظ به قوانین مدیریت آب و در جهت مخاطره آمیز نمودن در وقوع حوادث غیرمترقبه تغییر بدهد.
4 - عدم اتکاء صرف به روش لایروبی بستر رودخانه ها بعنوان تنها راهکار بهینه، بدون توجه به مقاصد کاربردی آن(کشتیرانی، زیبا سازی، گردشگری) و هزینه های گزافی که صرف لایروبی می شود.
5- اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در مناطق بالادستی و پایین دستی حوزه های آبریز سدهای خوزستان، احیای تالاب های خشک شده ی قدیمی مانند، اقدام خوبی که ستادبحران خوزستان در خصوص آبگیری تالاب های ناصریه و منصوریه در بحبوحه ی بحران سیلابی فروردین ماه سال جاری اعمال نمود.
6 - پرهیز از پیشداوریهای هیجانی فاقد بیان فنی و تخصصی که مبتنی بر مخالفت و یا موافقت با احداث سدها، از سوی بعضی از دولتمردان شنیده می شود که از این بعد باید هر موافقت و مخالفتی اولا، موردی و براساس یک توجیه کارشناسی بیان شود و از اعلام حکم کلی در این خصوص ممانعت بعمل آید.
7- ایجاد سیستم شبکه ای (ایجاد رینگ دیسپاچینگ آبیاری) بین رودخانه های دائمی و فصلی استان خوزستان برای مقابله و مهار بحران خشکسالی و همچنین مخاطرات ترسالی و تسهیل خروجی سیلاب در بستر آنها، به گونه ای که تجربه ی تلخ عدم کشش آب از کارون به بهمنشیر دیگر تکرار نشود.
8- تصویب طرح جامع کارشناسی مجزا، برای هر رودخانه، آبراه، نهر، تالاب و هدایت خروجی بعضی از آنها به کانون ریزگردها و خلیج فارس به گونه ای که در هنگام وضعیت ترسالی مقادیر زیادی از آب شیرین ذخیره سازی شود و بیهوده هدر نرود.
9- حمایت سازمان های مردم نهاد، احزاب و کنشگران سیاسی از مراکز علمی و تخصصی در دانشگاه ها و سازمان های متولی مدیریت آب و توصیه به مقاومت از درون در قبال دستبردهای قانون شکنانه ای که به محیط زیست و تجاوزهایی که به حریم و بستر رودخانه ها و مجاری آنها می شود