مدیرکل هواشناسی خوزستان گفت: نه تنها سازمان هواشناسی ایران یا خوزستان بلکه در کل جهان وقوع سیل قابل پیشبینی نیست.
محمد سبزهزاری در نشست خبری که امروز سهشنبه (31 اردیبهشتماه) در ادارهکل هواشناسی خوزستان برگزار شد، با اشاره به سیل فروردینماه امسال و نظرهایی که درباره عملکرد هواشناسی در این مدت بیان میشد، اظهار کرد: دلیل سکوت ما تاکنون این بود که خوزستان در شرایط سختی قرار گرفته بود و سعی کردیم شرایط را از این سختتر نکنیم.
وی افزود: ادارهکل هواشناسی خوزستان وظایف خود را در این خصوص به خوبی انجام داد، اما برخی ارگانها انگشت اتهام به سمت هواشناسی خوزستان گرفتند. اکنون شرایط پاسخ جهت تنویر افکار عمومی و ارگانها فراهم است.
مدیرکل هواشناسی خوزستان گفت: از ابتدای سال زراعی جاری (یکم مهرماه 97 تا 28 اردیبهشتماه امسال) مجموع بارش استان خوزستان 521.7 میلیمتر بوده است. این مقدار در مقایسه با مقدار بلندمدت آن در این بازه زمانی که 319 میلیمتر بوده، 63 درصد افزایش یافته است. این در حالی است که در دوره مشابه سال گذشته که بارندگی 203 میلیمتر بوده، 156.9 درصد افزایش بارندگی داشتهایم.
وی افزود: تاکنون خوزستان رتبه هشتم را در بارندگی کشوری کسب کرده است. همچنین استانهای لرستان و ایلام رتبههای نخست در بارندگی در سطح کشور را کسب کردند. استانهای شمالی مانند گیلان بارندگی کمتری از خوزستان دارند و گیلان رتبه 13 را از نظر بارندگی کسب کرده است. یعنی خوزستان رکورد بارندگی گیلان به عنوان پربارشترین استان را زده است.
سبزهزاری بیان کرد: بارندگیها در استانهای ایلام، لرستان، کهگلویه و چهارمحال یعنی در حوضههای آبریز سدهای دز، کارون، کرخه و مارون، بسیار خوب بوده است. همچنین تنها در اندیکا و حسینیه هر کدام حدود یک هزار میلیمتر بارندگی ثبت شده است.
مدیرکل هواشناسی خوزستان بیان کرد: ایلام تاکنون 862.4 میلیمتر بارندگی، کهگیلویه 773.4، لرستان 970.5 و چهارمحال 820.2 میلیمتر بارندگی داشتهاند. بارندگی در لرستان در برخی نقاط به 2000 میلیمتر رسیده است. بنابراین اختلاف بارندگیهای امسال بسیار معنادار است.
وی افزود: به طور مثال زمانی که میگوییم نُرم بارندگی در یک استان 320 میلیمتر است، یعنی بارندگی در فصل زمستان 44 درصد، در بهار 20 درصد و در پاییز 37 درصد و در تابستان بسیار کم خواهد بود. همچنین در یک دوره 10 ساله در خوزستان، درصدهای بارندگی تغییر کرده است، یعنی درصدهای بارندگی در بهار افزایش یافته و در پاییز یا زمستان کاهش یافته است.
سبزهزاری بیان کرد: سازمان آب و برق خوزستان ایرادی گرفته مبنی بر اینکه هواشناسی اعلام کرده که بارندگی در بهار نرمال یا 10 درصد بیش از نرمال خواهد بود در حالی که بارش دو برابر نرمال بوده است.
مدیرکل هواشناسی خوزستان گفت: نه تنها سازمان هواشناسی ایران یا خوزستان بلکه در کل جهان وقوع سیل قابل پیشبینی نیست. به طور مثال آمریکاییها جهت پیشبینی پدیدههای مخرب بیشترین استاندارد را با پیشبینی 10 روزه انجام میدهند. همچنین انگلیسیها با هفت روز و ژاپنیها با پنج روز پیشبینیها را ارائه میدهند. در حالی که در ژاپن احتمال وقوع طوفان وحشتناک وجود دارد، اما یکی از کارهای خوب ژاپن این است که به صورت متناوب در پنج روز هشدارها و اطلاعیههای پیشبینی را میدهند.
سبزهزاری عنوان کرد: اما سازمان آب و برق خوزستان انتظار دارد با پیشبینی فصلی سیل پیشبینی شود که این موضوع، ضعف آگاهی یک ساختار را نشان میدهد. مشکل بزرگی است که آنها هنوز ادوات اولیه هواشناسی را ندارند و میخواهند مدیریت آب کنند.
مدیرکل هواشناسی خوزستان گفت: پیشبینی فصلی تنها جهت این است که ببینیم وضعیت، نرمال، خشک یا ترسالی است اما اینکه چه میزان ترسالی داشته باشیم، از پیشبینی فصلی قابل تشخیص نیست. پیشبینی فصلی را مرکز اقلیمشناسی در مشهد و مرکز خشکسالی کشوری از روی روندهای پیشبینی مشخص میکنند.
وی تصریح کرد: ایران مدل پیشبینی فصلی یا کوتاهمدت ندارد و همه از مدلهای جهانی استفاده میکنند. ما تنها این مدلها را دریافت میکنیم و نسبت به هر منطقه، پسپردازش داده میکنیم و دقت آنها را بالاتر میبریم.
سبزهزاری بیان کرد: روند بارش در زمستان نسبت به نرم به سمت افزایشی بود. بنابراین وضعیت بارندگی در بهار نیز به همان میزان خواهد بود. از اول پاییز تاکنون سال آبی خوزستان همواره پربارشترین سال در حال پیشرفت است که نمیتوان بگوییم بهار بارش کمی خواهیم داشت و هر کسی این نمودارها را ببیند، میتواند روند آینده و درصد احتمال خطا را مشاهده کند.
مدیرکل هواشناسی خوزستان ادامه داد: ادارهکل هواشناسی خوزستان برای بارشهای فروردینماه به صورت رسمی اولین اطلاعیه را یکم فروردینماه صادر کرد و روز دوم فروردینماه سریعا اخطاریهای در این زمینه صادر شد و این اخطاریه در زمینه حوضههای آبریز خوزستان بود.
وی ادامه داد: همچنین با توجه به حجم بارشها گفته بودیم که سدها باید مدیریت شوند. نکته اینجا است که سیل در خوزستان زیاد نبود، بلکه سیل در بالادست خوزستان بود و یازدهم فروردینماه به خوزستان رسید. یعنی اولین اطلاعیه تا زمان رسیدن سیلاب بالادست به خوزستان 9 روز فاصله داشت و تقریبا طبق استاندارد آمریکا و بهتر از انگلیس و ژاپن کار کردیم و با کمترین امکانات.
مدیرکل هواشناسی خوزستان بیان کرد: همچنین دومین اخطاریه پنجم فروردینماه یعنی یک روز قبل از شروع بارشها با تاکید بیشتر صادر شد و کاری مشابه ژاپن انجام شد. یعنی به صورت متداول مدلها بررسی میشوند.
سبزهزاری بیان کرد: همچنین پیش از این به صورت غیررسمی در جلسه شورای آب و برق ستاد بحران، اولین اخطار به صورت جدی داده شد و به تدریج در همه جلسات اخطارها و هشدارها را دادیم، حتی در یک جلسه نسبت به این پیشبینیها ابراز تردید شد اما من عنوان کردم که اساس پیشبینیها در این فاصله 20 روزه، حالت خاص سیلابها است که دو بارش سنگین با هستههای سنگین 400 تا 500 میلیمتری را نشان میدهند. با وجود اینکه مدلها در فاصلههای طولانی مانند این مدت خطا دارند، اما زمانی که این میزان بارندگی را در فاصله زمانی کوتاه نشان میدهند، حتی اگر 50 درصد خطا داشته باشند، حدود 200 تا 250 میلیمتر بارندگی خواهیم داشت. این در حالی بود که در واقعیت حدود 350 میلیمتر بارندگی داشتیم و مدلها خطای زیادی نداشتند.
وی افزود: بنابراین پیش از 20 روز اخطارها را دادیم و در حالی که استاندارد ایران سه روزه است، اما ما سنتشکنی کردیم و از 10 روز قبل نیز اطلاعیهها و اخطاریهها را دادیم.
سبزهزاری بیان کرد: مشکل اصلی دیگر ما در بحث پیشبینی فصلی برای امسال این بود که سازمان آب و برق یک مرکز پیشبینی هواشناسی راهاندازی کرده است و در جلسات حتی گزارش پیشبینی میدادند. مدیرکل سابق سازمان آب و برق خوزستان، در نامهای در تیرماه به صورت حوضهای پیشبینی کرده بود که از 10 مهر تا 10 آبان بارندگی نرمال و از 10 آبان تا 10 دی خشکی متوسط تا خشکی بسیار شدید و از 10 آذر تا 10 دی خشکی ملایم تا شدید خواهیم داشت و در مجموع پیشبینی آنها خشک بود.
وی عنوان کرد: همچنین موسسه تحقیقات آب کشور وابسته به وزارت نیرو در حال ارائه پیشبینی هستند که برای 9 مهر تا 9 آبان بارندگی نرمال و پس از آن حوضههای آبریز خوزستان را خشک تا کاملا خشک پیشبینی کردند و بر این اساس عمل میکنند و وقتی در مخمصهای گیر میکنند نیز به گردن هواشناسی میاندازند.
وی افزود: سازمان آب و برق خوزستان بر اساس مدلهای پیشبینی خودش تصمیم میگیرد و زمانی که به مشکل برمیخورند تقصیر را به گردن سازمان هواشناسی میاندازند و دیواری کوتاهتر از سازمان هواشناسی پیدا نکردهاند. در صورتی که به صورت قانونی تنها مرجع صدور اخطاریه و اطلاعیه، سازمان هواشناسی است. اگر این گونه نیست، این سازمان را بردارند و هر سازمان برای خود یک مرکز پیشبینی راهاندازی کند.
سبزهزاری گفت: این اقدامات به معنی موازیکاری است و پول بیتالمال را هدر میدهند. ما اکنون در هواشناسی حتی یک سرور نداریم اما سازمان آب و برق پول دارد و همه کار انجام میدهد و اشتباه کار میکند. در صورتی که اگر پول دارند باید به جایی بدهند که بتوانند پیشرفت کنند.
مدیرکل هواشناسی خوزستان گفت: از سوی سازمان هواشناسی در سوم شهریورماه میانگین بارش سه ماه مهر تا آذر کشور را در شرق نرمال اما در غرب کشور بیش از نرمال پیشبینی شده بود که این پیشبینی فصلی بسیار خوب بود. همچنین سازمان هواشناسی بارندگی در بهار را نرمال تا 10 درصد بیش از نرمال پیشبینی کرده است.
وی ادامه داد: مدیرکل سابق سازمان آب و برق خوزستان در جلسه تودیع و معارفه خود اعلام کرده که راهاندازی سامانه پیشبینی هواشناسی یکی از اقدامات این سازمان است و کار این سامانه، پیشبینی کوتاه مدت و میانمدت است و کار این سامانه پیشبینی در حوضهها است اما سازمان هواشناسی پیشبینی شهرها را انجام میدهد. بنابراین سازمان آب و برق باید قبول داشته باشد که حوضههای آبریز را پیشبینی میکند.
سبزهزاری بیان کرد: سازمان آب و برق نباید مشکلات خود را به گردن سازمان هواشناسی بیاندازد. مدیرکل جدید سازمان آب و برق خوزستان در نشست خبری هفتههای اخیر عنوان کرده بود که سازمان هواشناسی اعلام کرده بارندگی نرمال تا 10 درصد بالاتر از نرمال پیشبینی شده، بنابراین به معنای خشک است که جای تعجب دارد. کارشناس به وی عنوان کرده که نرمال به معنی خشک است! کدام علمی نرمال را به معنی خشکسالی تلقی میکند؟ اطلاعات سد دز نشان می دهد که قبل از سیلاب اصلی، این سد هفت متر ظرفیت داشته است.
وی ادامه داد: همچنین در یازدهم فروردین ماه، زمانی که مشاهده کردند سیلاب در حال آمدن است، سد دز را باز کردهاند در حالی که میتوانستند از 20 روز قبل آب را رهاسازی کنند. بیشترین میزان سیل در حوضه دز بود نه کرخه و بیشترین خسارات نیز در این حوضه بود. مناطق شعیبیه و شوشتر تحت تاثیر دز قرار گرفتند و از بین رفتند. متاسفانه سد دز را دیر باز کردند و اگر زودتر این کار را کرده بودند، خسارات بسیار کمتر می شد.
سبزهزاری با اشاره به وقوع گرد و خاک در فصل کنونی بیان کرد: گرد و خاکی که در این فصل رخ میدهد، بیشتر جریان همرفتی است و در مقیاس کوچک و برای یک لحظه رخ میدهد و هیچ ابر یا جریانی وجود ندارد که حتی با تصویر ماهوارهای از قبل مشاهده شود.
وی بیان کرد: شب گذشته مدلهای آلمان وزش باد را دو تا سه متر و مدلهای آمریکا وزش باد را شش تا هفت متر نشان میدادند، در حالی که ما طوفان و باد 20 متر بر ثانیه داشتهایم. بنابراین این جریان نه تنها در خوزستان یا ایران بلکه در کل جهان نشان داده نمیشود و این جریان در همه جهان رخ میدهد.
مدیرکل هواشناسی خوزستان تصریح کرد: برای جلوگیری از گرد و خاک باید کل طبیعت چمنکاری و سرسبز شود زیرا با وزش باد گرد و خاک میشود و اگر زمین چمنکاری باشد، تنها وزش باد رخ میدهد اما زمانی که زمین مساعد است، به گرد و خاک تبدیل میشود.
سبزهزاری عنوان کرد: در حال حاضر یکی از مسئولیتهایی که به ایستگاه هواشناسی آبادان محول شده است، این است که سایت کویت را مرتبا در نظر داشته باشند زیرا هواشناسی کویت با انگلیس، آمریکا و کشورهای اروپایی قرارداد دارند اما با این وجود نمیتوانند این گرد و خاکها را پیشبینی کنند. به طور مثال شب گذشته پس از اینکه مشاهده کردیم خاک به سمت کویت در حال حرکت است، اخطاریهای صادر کرد و پس از آن دید افقی به 800 متر رسید.
وی با بیان اینکه در این شرایط پیشبینیها با احتمال و جهت احتیاط انجام میشود، افزود: هواشناسی خوزستان روز شنبه اطلاعیهای در این زمینه صادر کرده بود و روز یکشنبه گرد و خاک در مناطق جنوبی و مرکزی اتفاق افتاد و در روز دوشنبه انتظار داشتیم که جریان همرفتی را در مناطق شمال عربستان و جنوب عراق داشتیم که بیشتر مناطق جنوب و جنوب غرب را متاثر کنند.
مدیرکل هواشناسی خوزستان بیان کرد: مشکل اصلی این است که مکان و زمان دقیق این جریان همرفت مشخص نیست و اگر کمی دورتر رخ میداد، نه تنها خوزستان را درگیر نمیکرد بلکه شاید کویت و یا عراق را درگیر میکرد.
سبزهزاری گفت: پیشبینیهای کنونی سازمان هواشناسی خوزستان با کامپیوتر و کمترین امکانات انجام میشود. به صورت آنلاین تصاویر ماهوارهای را دریافت نمیکنیم در حالی که برای این پیشبینیها به تصاویر ماهوارهای آنلاین و نه با تاخیر یک تا دو ساعته نیاز داریم.
مدیرکل هواشناسی خوزستان عنوان کرد: در کل کشور هیچکدام از کارشناسان هواشناسی مانند کارشناسان هواشناسی خوزستان پیشبینی خوب ندارند زیرا این کارشناسان تجربه کافی را در این زمینه کسب کردهاند.
وی با اشاره به نحوه اعلام تعطیلی مدارس در زمان پیشبینی گرد و خاک گفت: زمانی که میبینیم شرایط همرفت زیاد است، جهت احتیاط احتمال وقوع گرد و خاک را اعلام میکنیم که در این راستا دبستانها و پیشدبستانیها تعطیل میشوند. این در حالی است که جریان همرفتی نه تنها در ایران بلکه در کل چهان به صورت صد در صد قابل پیشبینی نیستند.
سبزهزاری بیان کرد: سازمان هواشناسی ایران عضو سازمان هواشناسی جهانی است و اطلاعاتی که سازمان هواشناسی جهانی دارد، به صورت باز و بدون فیلتر و بدون محدودیت برای همه دنیا قرار داده شده است. بنابراین اطلاعاتی که در دست ما است، همان اطلاعات سازمان هواشناسی جهانی است و اکنون دادههای هواشناسی ما همان دادههای هواشناسی آمریکا است.
مدیرکل هواشناسی خوزستان گفت: یکی از مسئولان پیشبینی ادارهکل هواشناسی خوزستان در دورهای شش ماهه که در ژاپن گذراندند، مشاهده کردند که یک روز پیشبینی شده بود که روز بعد طوفان یکی از شهرهای ژاپن را در مینوردد، در صورتی که روز بعد هوا صاف بود و مردم هم اعتراضی نداشتند زیرا مردم آگاهی لازم را کسب کرده بودند.
وی با اشاره به مشکلات هواشناسی خوزستان در انجام پیشبینیها گفت: در عراق تنها چهار ایستگاه هواشناسی وجود دارد که یکی از مشکلات ما در پیشبینی این است که اگر عراق پیشبینی درستی نکند، ما نیز اطلاعاتی از گرد و خاک آنها تا زمانی که به مرزها نرسند، نداریم و این، کار را برای ما سخت کرده است. در صورتی که در کشورهای اروپایی ایستگاههای زیادی وجود دارد و با یک اتفاق در اولین ایستگاه میتوانند پیشبینی کنند که در چند ساعت آینده وضعیت هوا چگونه خواهد بود. در حالی که ما از سوریه تا سمت ایران هیچ گزارشی نداریم.