رمضان، کرونا و چند ملاحظه

1- ماه رمضان به عنوان پرفضیلت‌تر‌ین ماه عبادی و بهار قرآن و نیایش در میان همه مسلمانان، امسال در کوران مقابله با بیماری کرونا از راه رسیده است. بدیهی است به دلیل شرایط حاکم بر کشور ما و جهان، رمضان کنونی ملزومات خاص دینی و عقلانی خود را به همراه دارد. بیماری کرونا و شیوع گسترده آن در جهان و کشور ما تجربه جدیدی را برای مومنان و روزه‌داران رقم خواهد زد. در روزهایی که بشر نسبت به ضعف و عدم توانایی خود بیشتر آگاه شده، تقویت ایمان و معنویت در میان انسان‌ها امید و نشاط را به جامعه تزریق خواهد کرد. در کنار تلاش برای کشفیات علمی دانشمندان، دعای مومنان و روزه‌داران در این ماه می‌تواند نه فقط برای مسلمانان بلکه برای تمامی انسان‌ها فارغ از هر دین و مرامی باشد و از ارزش و اعتبار مضاعفی برخوردار است. در بسیاری از روایات تأکید شده دعا برای دیگران باعث بهره‌مندی خود شخص از این روحیه خیرخواهی می‌شود. امید است مومنان روزه‌دار در این نیایش‌ها و دعاهای خود برای آرامش و سلامت همه انسان‌های روی زمین دعا کنند، البته در تعقیبات معروف نمازها در این ماه خیر و نیکی و روزی برای همه صرف نظر از دین و مذهب خواسته شد.

۲- یکی از فریضه‌های ارزشمند ماه مبارک رمضان که طبعا به دلیل شرائط کرونایی دچار تغییر و تحول خواهد شد، سنت نیکو و پسندیده اطعام، اکرام و افطاری دادن است.

اگر در سال‌های گذشته روزه‌داران و مومنان با افطاری دادن یا با توجه به نیاز محرومان و نیازمندان نسبت به تامین مواد غذایی و اقلام خوراکی برای آنها اقدام می‌کردند، امسال این سنت نیکو می‌تواند با اشکال و گونه‌های جدید صورت پذیرد، از آنجا که بیماری کرونا تبعات اقتصادی بسیاری را به دنبال داشته و بخش زیادی که کسب و کارهای خدماتی و کوچک داشته‌اند آسیب دیده‌اند، یکی از اشکال اطعام و احسان می‌توانند رسیدگی به کسب و کارهای آسیب‌دیده مثل بخشش اجاره‌ها، مساعدت مالی، کمک‌های قرض‌الحسنه و … در ایام کرونا باشد. همچنین با توجه به نیاز به تهیه و توزیع ملزومات پزشکی از قبیل ماسک، مواد ضدعفونی، دستکش و غیره برای بیمارستان‌ها و کادر درمانی، هزینه کردن در این موارد می‌تواند جایگزین احسان و اطعام پیشین شود.

۳- رویکرد نهادها و مراکز دینی در ایام مقابله با بیماری کرونا عقلانی، درخور تحسین و قابل تقدیر بوده است. تعطیلی حرم‌های مقدسه، مساجد و حسینیه‌ها، عدم برگزاری نمازهای جمعه و جماعات و… اگرچه با افراط‌گری‌هایی جزیی مواجه شد، اما در نهایت نشان از وجود نگاه عقلایی بر حوزه دینی و مذهبی ما دارد. با این همه احتمال ایجاد فشار برای بازگشایی و فعالیت مجدد این قبیل اماکن و مراکز دینی منتفی نیست، با توجه به خطر گسترش مجدد ویروس کرونا و توصیه دست‌اندرکاران مراجع بهداشتی کشور به احتمال اوج‌گیری این بیماری، ضرورت تداوم نگاه عقلانی نهادهای دینی به موضوع مقابله با کرونا و ادامه تعطیلی اماکن دینی و مساجد هست. ناگفته نماند آیات و روایات ما تاکید فراوانی بر سلامت و حفظ جان انسان‌ها دارند و هر آنجا که پای جان یک انسان در میان باشد، ‌تر‌ک فرائض دینی نیز مجاز شمرده شد.

۴- در صورت تداوم فشارها برای بازگشایی اماکن مذهبی یا برقراری نمازهای جماعت و فرایض دینی به بهانه ماه مبارک، انتظار می‌رود خود مردم که این روزها به اندازه کافی در جریان نحوه انتقال، نوع بیماری و تبعات منفی ویروس کرونا قرار گرفته‌اند، از حضور در اماکن مذهبی و اجرای فرایض دسته‌جمعی خودداری کنند. تاکید دین و بزرگان دینی بر استمداد از عقل در مواجهه با پدیده‌ها و رویدادها هیچ جای شک و شبهه‌ای را برای مومنان واقعی در پیروی از دستورات پزشکان باقی نمی‌گذارد. علاوه بر آیات و روایات متعدد در پیروی از عقل و دانش بشری، مواجهه مثال‌زدنی امام خمینی در ایام بیماری و حضور در بیمارستان و پذیرش و عمل به توصیه‌های پزشکان الگوی خوبی برای متدینان است.