شوشان / علیرضا اعلم:
نقشهای رسانهای:
رسانهها قادرند نقشهای متنوعی را در راستای ایجاد نظم و انسجام اجتماعی ایفا کنند. این روزها با جولان کرونا نقش رسانهها در اطلاعرسانی و آموزش همگانی به منظور پیشگیری و مقابله با کرونا بسیار مشهود است.
به طور مسلم آنها توانستهاند نقش مؤثری در این زمینه ایفا کنند. تصور کنید اگر رسانهها نبودند دانشمندان و مسئولان تا چه اندازه میتوانستند در چنین شرایطی موفق عمل کنند.
برای بهرمندی از نقشهای متنوع و متعددی که رسانهها دارند لازم است تا همه آنها به نیروهای متخصص و دارای تحصیلات عالی در حوزه علوم رسانه و ارتباطات دسترسی داشته باشند. این در حالی است که چنین امکانی برای همه رسانهها فراهم نیست. دورههای سطحی و چند روزه هرگز قادر نخواهند بود نیروی متخصص تربیت کنند.
کژکارکردها:
رسانهها در کنار نقشها و کارکردهای مثبتی که دارند میتوانند دارای کژکارکردهایی باشند که برای جامعه و مردم تبعات منفی به دنبال دارد. تنها نیروی متخصص است که میتواند درحین عملیات رسانهای مانع بروز کژکارکردهای پیچیده رسانهای شود.
رسانهها در حوزه اخبار و اطلاعات در صورتی به اهداف خود میرسند که از مهندسی پیام و تعریف استاندارد نشر برای اخبار و اطلاعات بهرهمند باشند.
بدیهی است تعریف این استاندارد و مهندسی با توجه به پارامترهایی نظیر نوع اطلاعات، شرایط عادی یا بحران، میزان اهمیت اطلاعات و نوع اهداف تعریف شده برای هر رسانه ممکن است.
عملکرد پایینتر یا بالاتر از حد استاندارد نشر میتواند منجر به کژکارکرد و تبعات منفی آن شود.
یک اصل مهم و حتمی در این زمینه ایناستکه نشر بیش از حد اخبار و اطلاعات نه تنها منجر به تحقق اهداف نمیشود بلکه باعث انفعال ذهنی، سستی و بیتفاوتی مخاطبان میشود.
در شرایط کنونی که به خاطر ویروس کرونا جامعه جهانی دچار بحرانی پیچیده است بد نیست رسانهها به عملکرد گذشته خود در قبل وبعد ورود کرونا نگاهی بیاندازند و برای روزهای پیشرو بهتر و آمادهتر از گذشته عمل کنند.