شوشان - منصور فاضلی:
امسال طبق رسم هر ساله رهبر معظم انقلاب شعار محوری سال را پیرامون صنایع تولیدی با محوریت تولید دانش بنیان نامگذاری نمودند .
در مقالات متعدد گذشته در این خصوص چندین و چند بار چالش ها تولید و راهکارهای برون رفت از موانع مستحکم تولید را برشمرده و ارائه نمودم .
اما نه تنها افاقه ننمود بلکه اوضاع به مراتب وخیم تر گشت تا جایی که صنایع کوچک و متوسط تا مرز ورشکستگی رفته و با تعدیل نیروی کار و تعطیلی واحدهای تولیدی مواجه بوده ایم ، در سال گذشته تقریبا اکثر واحد های تولیدی زمینگیر گشتند و صاحبان صنایع یا ورشکست یا واحد تولیدی خویش را تعطیل نمودند .
ابتدا به ساکن عرض نمایم معظم له دقیقا در بین سخنان خویش اشارتی به صنایع بزرگ با اشتغال اندک داشتند که این خود نشان از توجه ایشان به صنایع کوچک و پایین دستی میباشد ، اما باز مشخص ننمودند که منظور ایشان مشخصا کدام یک از واحد های تولیدی میباشد آیا نظر ایشان بر صنایع کوچک و متوسط (SME) بوده یا و یا بر صنایع بزرگ معطوف گردیده ؟؟
تفاوت بزرگی که بین صنایع کوچک و متوسط (SME) با صنایع بزرگ وجود دارد را میتوان اینگونه تعریف کرد ، صنایع کوچک به سرعت عملیاتی میشوند و تاثیرگذاری مستقیم در چرخه تولید دارند، کاهش قیمت تمام شده و قیمت فروش با توجه به افزایش تولید ، خروج از چرخه کاهنده و ورود به چرخه فزاینده ارزش و سوددهی، انتقال سریع منابع دریافتی به بخشهای دیگر و تحریک آنها و تاثیر سریع بر فعال شدن دیگر حلقههای زنجیره تامین.
به طور خلاصه میتوان گفت صنایع کوچک به سرعت راه اندازی میشوند، به سرعت تولید را آغاز میکنند و به دلیل عدم نیاز به زیرساختهای پیچیده و زمان بر، علاوه بر جذب نیروی انسانی و تاثیر فوری در شاخصهای اشتغال، در بازار نیز تاثیر میگذارند.
در نتیجه همه این تاثیرات زنجیره تولید تحریک میشود و چرخهای اقتصاد به حرکت در میآید ،که در صنایع بزرگ دقیقا عکس موارد فوق الذکر مشهود است با این تفاوت که صنایع کوچک در صورت ورشکستگی با تزریق اندک منابع مالی دوباره به چرخه حیات باز میگردد ولی در صنایع بزرگ عملا چنین فرایندی امکان پذیر نیست ، اما درد مشترک اکثر این صنایع دو چیز است یا تمکن مالی چندانی ندارند، یا دانش کافی ندارند که در این مقوله باید بر محوریت " اسپین آف " توجه ویژه داشته باشیم پس اکثرا صنایع تولیدی در کشور ما خلاء فنآوری و تکنولوژیک دارند «اسپین آف» یا شرکتها زایشی چون با محوریت دانشگاهها و درون دانشگاهها ایجاد میشوند.
با بهره گیری از دانش روز و حوزههای تحقیقات کاربردی، مشکلات صنعت را حل میکنند و خلاء ارتباط بین صنعت و دانشگاهها از این طریق حل میشود. که متاسفانه در کشور ما عملا چنین رخدادی به وقوع نپیوسته .
اما امروز رهبری دقیقا بر این مبحث ورود نمود و شعار را بر تولید دانش بنیان معطوف نمود ، اما آنچه مشخص است در سالهای گذشته پس از تبیین شعار سال توسط معظم له مسئولین با بنر و چاپ سربرگ و بیلبورد به استقبال آن میرفتند اما تمام این رخداد ها فقط در حد همان شعار باقی میماند و عملیاتی نمیشد مع الاسف مسئولین حتی به شعار محوری سال هم توجه نمیکنند و همه توجه ها در همان شعار ابتدایی معطوف میگردد و عملکردها در پس قوانین دست و پا گیر اداری به زوال میرود، هدف از شعار سال تدوین استراتژی توسعه صنعتی و پس از آن تعیین اهداف و راهبردها است.
تا زمانی که استراتژی نداشته باشیم، ناچار میشویم از روش آزمون و خطا استفاده کنیم که درصد خطای آن بسیار است.
امروزه در دنیا تمامی نگاه ها به صنایع کوچک معطوف گشته زیرا اشتغال زایی ، توزیع ثروت در جامعه ، توسعه مناطق حاشیه ای ، تأمین تولیدات عمومی مورد نیاز کشور ها ، تربیت نیروی انسانی مورد نیاز صنایع و بنگاه های بزرگ ، ارز آوری ، صادرات ، بالا رفتن شاخص های اقتصادی منطقه و....از ویژگی های بارز صنایع کوچک محسوب میشود.
امروزه موسسات کوچک و متوسط علاوه بر کارکرد های پیشین خود کانون اصلی توسعه فناوری و تأمین نیاز های پیچیده و پیشرفته کشور ها به حساب می آیند و حمایت های گسترده ای توسط مؤسسات دولتی و عمومی از آن ها به عمل می آید ، اما چرا دولتمران ما علیرغم تمام توصیه ها خلاف جهت آب شنا میکنند و عکس الگوهای حرکتی اقتصادی کشورهای توسعه یافته گام بر می دارند این خود جای سوال دارد ، ما یا هنوز قابلیت های صنایع کوچک را درک نکرده ایم و نسبت به آن بی توجه هستیم و یا سهل انگارانه صنایع را تا مرز ورشکستگی کشانده ایم.