شوشان - دکتر ایرج مزارعی، کارشناس روابط بین الملل :
این روزها در خصوص مذاکر ات برجام کارشناسان سیاسی و حقوقی سه نظریه " مرگ برجام " ، "حیات برجام " و " برزخ برجام " را مطرح میکنند.
به دنبال خروج یک طرفه ، غیرمترقبه، خودخواهانه ، و بدور از هنجارها و قواعد بین المللی آمریکا از برجام، ما شاهد کاهش تعهدات برجامی از طرف کشور ایران بودیم .
با اغازجنگ اکراین و روسیه و تمرکز بیشتر سیاست بین الملل بر محتوی و شکل این جنگ ، موضوع برجام برای کشورهای غربی کم رنگ و کم رنگ تر هم شد.
اما ان چیزی که ذهن مخاطبان و افکار عمومی را بیش از بیش به خود مشغول کرده این است که چرا علیرغم چنین وضعیتی ، سه وضعیت "فراز "، "فرود" و "گذار" بین مذاکرات ایران و آمریکا در قاب برجام بیشتر از همیشه به چشم میخورد و این دو بازیگر سیاست سیال و شناوری در موضوع برجام نسبت به هم اتخاذ میکنند ، که در این جا به ذکر چند نکته از این مهم می پردازم :
۱- آمریکایی ها و غرب چون شکست مذاکرات را بمعنی مقصر جلوه دادن خود و نهایتا خروج ایران از" Npt " و رفتن به سمت هسته ای تعریف میکنند با شکست برجام مخالف می باشند .
۲ - با شکست برجام وضعیت امنیتی خاورمیانه پیچیده تر و بحرانی تر می شود ، چیزی که نتیجه آن بازی حاصل جمع جبری صفر برای این بازیگران میتواند باشد .
۳ - اسراییل تمایل زیادی به شکست برجام دارد و رایزنی و لابی زیادی با دستگاه وزارت خارجه آمریکا دارد تا مذاکرات منتج به شکست شود.
۴ - ایران نیز به شکست برجام اعتقادی ندارد و شکست ان را به نوعی اجماع سازمانهای جهانی علیه خود می داند .
۵ - علاوه بر این ایران شکست برجام را با افزایش فشارها و ارجاع مجدد پرونده هسته ای ایران از آژانس به شورای امنیت نیز تفسیر می کند .
۶ - نگاه امریکا و ایران هر دو در خیلی از موارد بمنظور کاهش ریسک نسبت به همدیگر به نگاه برزخی و سیاست انقباضی و انبساطی هدایت شده است .
۷ - سیاست انبساطی و انقباضی ایران علاوه بر مورد بالا به مثابه تمرکز بیشتر بر پیشبرد برنامه های موشکی و هسته ای نیز میتواند تفسیر شود .
۸ - به نظر می رسد ، ایران و آمریکا به جهت پیامدهای بسیار زیاد اعلان شکست مذاکرات ، به ادامه مذاکرات حتی با نتیجه گیری کم هم تمایل دارند .
۹ - یکی دیگر از انگیزه اصلی امریکا از ادامه روند مذاکرات ، روزنه امید برای بازداشتن ایران هسته است .
۱۰ - ادامه مذاکرات بیش از آنکه قادر به گشودن روزنه امید مدنظر غرب باشد، بیشتر به سود ایران خواهد بود و فرصت بیشتری را به ایران جهت دستیابی به چشم انداز دفاعی خود فراهم خواهد کرد .
۱۱ - بدون شک آمریکا در صورت پیروزی در مسایل حقوقی برجام، فردا پایان برجام را اعلام میکند .
۱۲ - در کل سناریوی قابل پیش بینی، همان تداوم مذاکرات گاه به گاه و همزمان اعمال فشار علیه ایران از طرف غرب می باشد و از طرف ایران هم تمرکز در برنامه هسته ای و موشکی به موازات فرایند مذاکرات ، از مهمترین اولویتها خواهد بود.