شوشان ـ محسن بهداروند مرداسی :
آنچه در این مقاله مورد بررسی تاریخی قرار گرفته است؛ عشق و علاقه دیرباز مردمان «خطه زاگرس» نسبت به ابر مرد و اسطوره تاریخ حضرت علی(ع) که در «عدالت» و «مردانگی» و «بخشندگی» بی نظیر و بی همتا بود.
در کتب های تاریخ نقل شده است که در هنگام جنگ و نبرد بر علیه بیگانگان بر روی تمامی شمشیر های سپاهیان قوم لر یکطرف آن مزین شده بود به «لافتی الاعلی» و روی دیگر آن «لا سیف الا ذوالفقار» که با این شمشیرها در جنگها و نبرد ها فاتح میدان بودند، چرا که تاریخ گواهی میدهد که همواره تمام تلاش و از جان گذشتگی آنها برگرفته از حاکمیت فرهنگ و آرمان های «تشیع» و نگاه و اندیشه عمیق علوی در سر بزنگاهای تاریخی بود.
همچنان که در تاریخ نقل شده است در فتح اصفهان لشکریان با 110 فرمانده با نام حضرت علی(ع) پیوند عمیق خورده و همچنین پیشاپیش خط مقدم با 12 نفر به تفکر 12 امام شیعه حضور پیروزمندانه داشته اند و آنجایی که به زیبایی تمام در وصف مولایشان میگویند:
«به خدایی خودم قدر علینه دونم»
«نیفروشم مو یه میسه به همه ایل تبار»
بعنوان مثال، داراب افسر بختیاری یکی از مشهورترین شاعران بختیاری و زاگرس نشین،که همواره شیفته ی مولایش حضرت علی(ع) بود و چه زیبا در وصفش اشعار سرود و تا واپسین دم حیاتش نام مولا را فراموش نکرد.
«افسر ار مدح علینه بکنه حق داره»
«چون نی یاهه چو علی دی به جهان شاه سوار»
به گواه تاریخ مردم این خطه آنچنان عشق به مولایشان در وجودشان ریشه دوانده که نام و یاد حضرت در هر کاری با «یا علی» شروع و بپایان میرسد.
«شیران و پلنگان همه را رام تو کردی»
«روبه صفتان را همه در دام تو کردی»
«هرکس که تو را خواست زمان هیچ ندارد»
«تا خواست ترا قید مکان هیچ ندارد»
«ما غرق گناهیم کجا شد کرم تو»
«ما نامه سیاهیم کجا شد کرم تو»
«محسن که به سودای تو هرجا دوان است»
«اشکش ز برای تو به هر گوشه روان است»
«هر کس چو بخواهدکه از این جام بنوشد»
باید که از این ما و منی چشم بپوشد...