سلام بر انتقاد

شوشان ـ محمد دورقی :

"توکه انتقاد می کنی، راه حل هم پیشنهاد بده"
این جمله معروف را  به صورت مکرر از زبان خیلی از مسئولین شنیده ایم.برخی از مسئولین، صحت و اعتبار یک انتقاد را، منوط به ارائه پیشنهاد توسط منتقد می دانند.اما آیا دوگانه سازی از  انتقاد و راه حل ، کار درستی هست؟ آیا نمی توان در حیطه ی منابع در دسترس، فقط منتقد یا تحلیل گر بود و ارائه راه حل را به کسانی سپرد که بخاطر دسترس پذیری های خاص به دانش های خاص، امکان صورت بندی  و ارائه ی راه حل دارند؟
بدون شک طلب راه حل از منتقد،چیزی جز از سر  باز کردن منتقد و رهایی از مسئولیت پاسخگویی نیست. راهی مختصر و کوتاه، برای انسداد شیادانه ی مسیر روشنگری و نقادی.

لازم است بدانیم که کسی می تواند راه حل یک مساله را صورت بندی و ارائه کند که به اطلاعات دقیق وکافی ازآن مساله دسترسی داشته باشد.کسی که درجایگاه مسئولیت نشسته است به خاطر این جایگاه،به منابع دانشی کافی پیرامون مسایل مطروحه در حوزه کاری خود، دسترسی دارد و احیانا اگر این دانش برای حل مساله ،کافی نبود این قدرت و اختیار را دارد که از کانال های مناسب و ایمن،اطلاعات بیشتری را طلب کند. شخص مسئولی که از خواست و نگرش ذی نفعان مساله ی مورد نظر آگاه است،می تواند گزینه های محتمل حل مساله را بیازماید و منابع و نیروها را برای حل کردن آن بسیج کند اما منتقدی که خارج از این معادلات است و به دانش خاص پیرامون مساله ی مورد نقد دسترسی ندارد، تنها می تواند از جایگاه یک شهروند مشارکت جو و متعهد،عواقب و پیامدهای حل نشدن مساله را متذکر شود.نباید از چنین شخصی با این دسترسی های محدود، طلب راه حل کنیم. مناصب بروکراتیک، بصورت طبیعی ، دانش متصل به خود را به همراه دارند در نتیجه متصدیان آن مناصب،بخاطر مجال گشوده ی حاصل از آن دانش،مرجح ترین افراد برای ارائه راه حل هستند.تناقض گزنده اینجاست که رانت دانش در اختیار مسئول است اما راه حل را از منتقدِ محروم از دسترس پذیری های خاص، می طلبد.فاش و رسا به شما می گویم اگر مسئولی به شما گفت شما که انتقاد می کنید راه حل هم بدهید به او بگویید من از جایگاه یک شهروند، فقط امکان تحلیل عواقب حل نشدن این مساله را دارم. آقای مسئول ! اگر علیرغم رانت دانشی که از آن برخوردار هستی هنوز هم نمی توانی مسائل جاری حوزه ی کاری ات را صورت بندی و حل کنی بهتر است من شهروند و توی مسئول به تبادل جایگاه بپردازیم تا انتظارت از من برای حل مساله،انتظاری نامعقول و ناموجه جلوه نکند.