شوشان ـ حسین دلیر :
شاید به کارکرد فهرستهای انتخاباتی در خوزستان، چندان نباید خوشبین بود. چه آنکه از گذشته تابهحال، مولفههای موثر بر انتخاب افراد در این استان بیشتر متمایل به گرایشهای محلی، قومی و قبلیهای-عشیرهای بودهاند.
بیاعتنایی و بیاعتمادی در رابطهی متقابل احزاب و ساکنان خوزستان، میراثی برجایمانده از تاریخی کوتاهمدت است. عملکرد پرانتقاد قوای مقننه و مجریه در سالهای پس از جنگ و عدم اقناع جوامع شهری و روستایی استان، بر بیتفاوتی خوزستانیها به احزاب سیاسی موثر بوده است. همچنین نفوذ اندک احزاب در جامعهی رأیدهنده استان و نقش تعیینکننده ذینفوذان محلی در کارزارهای انتخاباتی، دلیلی بر تمایل اندک تشکلهای شناسنامهدار نسبت به سرمایهگذاری در رقابتهای انتخاباتی خوزستان به شمار میرود.
فقدان رابطه پایدار میان احزاب و مردم خوزستان؛ موفقیت فهرستهای انتخاباتی را دچار تردید میکند. شاید چنین گزاره و تحلیلی بر تمایل کاندیداها برای قرارگیری در فهرستهای سیاسی نیز اثرگذار باشد. آنگاه که در محاسبه هزینه و فایده؛ رویکردهای عامهگراتر در برخی حوزههای انتخاباتی بر رویکردهای مردمسالارانه و حزبی، مرجح دانسته میشود. برای بسیاری نامزدها؛ اجابت خواستههای بزرگان و ذینفوذان قومی و محلی؛ اولویت اصلیتری بهحساب میآید تا آرمانهایی چون توسعه سیاسی و شکوفایی جامعه مدنی!
چیزی به پایان ماراتن انتخابات باقی نمانده و بهزودی راهیافتگان به خانه مردم معرفی میگردند. و اینکه فهرستها و احزاب، کدامیک توانستهاند رهیافت و دریافت دقیقتری از جغرافیای سیاسی-اجتماعی خوزستان در این انتخابات داشته باشند.
از ۸۰۷ کاندیدای تایید صلاحیت شده در خوزستان، تنها ۵۲ نفر در فهرستهای اصلی احزاب قرار گرفتهاند. از این شمار ۱۸ نفر تجربه نمایندگی در ادوار مجلس را داشته و ۳۴ نفر دیگر تابهحال به خانه ملت راه نیافتهاند. این استقبال سرد احزاب از نمایندگان ادوار خوزستان، جای تامل دارد. تعداد نهایی نامزدها البته بسیار کمتر شده است و با انصراف برخی افراد در روزهای اخیر میتوان تخمین زد حدود ۷.۵ درصد کل نامزدها در خوزستان مورد توجه فهرستها قرار گرفتهاند. برای مثال در هفته تبلیغات، ۵۸ کاندیدا در چهار حوزه انتخاباتی آبادان؛ دزفول؛ شوشتر و شادگان از ادامه رقابت منصرف گشتهاند. شکی نیست که این انصرافها و تردیدها بر تمایل و توجه جدی احزاب تاثیر منفی میگذارد. چراکه احزاب به دلیل رقابتی بودن و اراده به نتیجهگرایی در انتخابات؛ قائل به سرمایهگذاری بر نامزدهایی خواهند بود که برنامه، تشکیلات و توان رقابتی قابلمحاسبه داشته باشند!
جدول پیشرو به معرفی کاندیداهای منتخب احزاب و تشکلهای شناسنامهدار اختصاص دارد. فهرستهایی که بهصورت رسمی از نامزدهای موردنظر خود در خوزستان حمایت کردهاند. روشن است گروهها، تشکلها، اقوام، اصناف و بزرگان و...؛ دیدگاهها و گرایشهای متنوع و متکثری دارند که در فهرستهای غیررسمی نشر یافتهاند. وانگهی مرجع مورد استناد در این گزارش، فهرستهای مورد تایید احزاب و تشکلهای فعال و دارای مجوز است.
۱۰ حزب و تشکل اصلی که هرکدام محل اجماع رأی دیگر احزاب و تشکلها شدهاند در روزهای اخیر رقابت چشمگیری در انتشار لیستهای خود داشتند. در میان گرایشهای اصولگرا، نام برخی کاندیداهای خوزستان در چهار فهرست اصلی اصولگرایی آمده است. شورای ائتلاف نیروهای انقلاب (شانا)؛ جبهه پایداری انقلاب اسلامی؛ شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی (شریان) و منتظران صبح ایران فردا.
گرایشهای میانهرو، معتدل و اصلاحطلب نیز با فهرست «صدای ملت» به رقابت با لیستهای اصولگرا میپردازند. افزون بر صدای ملت؛ سه حزب اصلاحطلب اعتدال و توسعه، اعتماد ملی و مردمسالاری نیز از برخی نامزدها در خوزستان حمایت رسمی کردهاند. دو فهرست دیگر که گرایشهای مستقلتری دارند متعلق به جبهه متحد مستقلین انقلابی ایران با عنوان «سامان» و شورای ائتلاف بزرگ فرهنگیان که شماری دیگر از کاندیداها را معرفی کرده است.