عبرتها و درسهای انتخابات دوازدهم

شوشان ـ علی کرد :

این انتخابات از منظرهای متعدد و متفاوت قابل بحث و بررسی و تجزیه و تحلیل است که چند بعد مهم و درس آموز آن را به اختصار بیان خواهم کرد. باتوجه به رد صلاحیتهای گسترده جناح رقیب اصولگرایان در دوره قبل که زمینه یک رقابت دمکراتیک را فراهم نکرد از یک طرف و نارضایتیهای گسترده از وضعیت کشور به ویژه در بعد اقتصادی از طرف دیگر شاهد کمترین میزان مشارکت در دوره یازدهم بودیم و نگرانی وضعیت مشابه دوره قبل در میان جناح حاکم شدت گرفت و در یک پارادکس قرار گرفتند که اگر اصلاح طلبان را تایید و زمینه رقابت برای آنان فراهم شود گرچه در افزایش مشارکت موثر است اما با توجه به عملکرد ضعیف دولت و مجلس فعلی و نارضایتی مردم از آنان ممکن است پیروز میدان شوند و با توجه به تجربه انتخاباتهای گذشته به هیچ وجه این ریسک را نکردند و از طرفی عدم حضور احزاب اصلاح طلب در انتخابات هم کاهش شدید مشارکت را در پی خواهد داشت لذا در صدد برآمدند تا تمام ظرفیت و امکانات کشور را برای افزایش مشارکت به کار بگیرند و این خلا را به طرق مختلف تا حدودی پر کنند که به چند نمونه بارز آن اشاره می شود.

1-حجم تبلیغات از رسانه ملی و رسانه های وابسته به جناح حاکم و توصیه ها و تاکیدات در خصوص حضور و مشارکت فعال و پرشور در این انتخابات با هیچ دوره ای قابل مقایسه نبود .رسانه ملی از ماهها قبل تمام ظرفیت خود را برای این امر به کار برد و در ایام تبلیغات انتخاباتی نامزدها فرصتی فراهم کرد که نامزدها دیدگاهها و نظرات خود را با مردم در میان بگذارند و آنان نیز در شبکه های مختلف دیدگاههای خود را مطرح کردند.

2-تایید صلاحیت گسترده و بی سابقه:یکی دیگر از اقدامات مهم تایید صلاحیت گسترده و بی سابقه برای جبران رد صلاحیت اصلاح طلبان بود که با تعدد حیرت آور کاندیداها سبد رای افزایش یابد.در دوره قبل حدود هفت هزار نفرتایید صلاحیت نهایی شدند و این دوره به گفته دکتر طحان دبیر شورای نگهبان حدود پانزده هزارنفر تایید صلاحیت شده وافزود که این نصاب بی سابقه ای در تایید صلاحیتها درانتخابات در کشور محسوب می شود.

3- معمولا" تمدید مهلت انتخابات زمانی صورت میگیرد که ازدحام و صفهای طویل انتخابات باشد و این تمدید برای این است که مردم بتوانند فرصت استفاده از این حق قانونی خود را داشته باشند اما علیرغم سردی انتخابات تا آخرین لحظه روز جمعه تمدید شد که این تمدید هیچ اشکالی نداشت و کاملا" قانونی بود و تاکیدم روی این مطلب است که جناح حاکم از هر فرصت و روزنه و راهکاری برای افزایش مشارکت فروگزار نکرد اما باید دانست که هیچ راه و راهکاری نمی تواند جایگزین حق انتخاب مردم باشد و اگرزمینه حضور نامزدهای مورد اقبال همه مردم با هر نگاه و دیدگاهی فراهم می شد مردم رغبت بیشتری نشان می دادند کما اینکه در مجالس مختلف به ویژه مجلس ششم شاهد این مشارکت حداکثری بودیم.

4- باز گذاشتن دست کاندیداها برای تبیلغات به شیوه های مختلف : بسیاری از کاندیداها مدتها قبل از اعلام زمان تبلیغات رسمی در محل ستادهای خود و بعضا" در حسینه ها جلسات سخنرانی و دید و بازدید و تبلیغات داشتند و در ایام تبلیغات هم در فضاهای باز و در خیابانها که گاهی تردد را را برای مردم سخت می کرد و باعث ترافیک می شد وگاهی هم تبلیغات همراه با ساز و آواز و رقص همراه بود و بنرهای متعدد در سایزهای دلخواه در جای جای شهر مشهود بود و خلاصه اینکه متولیان انتخابات با سعه صدر به این مسایل نگاه میکردند تا هرچه بیشتر شور و نشاط بر سردی انتخابات غالب شود.سعه صدر نشان دادن بسترسازی برای نشاط و شادی و ابراز احساسات مردم امری پسندیده است اما یک بام و دوهوای این جماعت جای سوال دارد.

5-ژستهای رقابتی : ارایه لیستهای متعدد- تقریبا" همه از یک جناح- ارایه شد که این مورد نه تنها نتوانست در افزایش مشارکت نقش آفرینی کند و نمایندگان با حداقل آراء پیروز شدند پس از این نیز کارآمدی ندارد چراکه نمایندگان این لیستها متعلق به یک طیفی هستند که در مجلس یازدهم عملکرد آنها را دیدیم.

یک سوال مهم وجود دارد که پاسخ به آن کمک شایانی به عبرت آموزی از این انتخابات می کند. آیا این شیوه ها و بسیاری دیگر که ذکر نشد به افزایش مشارکت مردم کمک کرد؟ جواب چه مثبت و چه منفی برای جناح اصول گرای حاکم چالش بر انگیزو قابل تامل است. اگر بگوییم نقشی نداشت پس باید ازاین وضعیت و این نتیجه درس بگیرند و اگر بگویند آری نقش داشت که من هم عتقدم نقش اندکی داشت نیاز به تامل و بازنگری در سیاستها و خط مشیهای دگماتیک مضاعف می شود. چرا که اگر این همه اقدامات با واژه های گسترده و بی سابقه که از بعضا" از زبان متولیان امر بیان شده تنها سه چهار درصد هم به مشارکت کمک کرد نتیجه اش این است که اگر این تلاشهای شبانه روزی و بی سابقه و کم سابقه نبود میزان مشارکت به زیر چهل درصد می رسید.بمابراین ضروری است که حکمرانی درسها و عبرتهای این انتخابات را بخوبی ببیند و بشناسد و به معنای واقعی درس و عبرت بگیرد. نظام سیاسی نیازی به سیاهی لشکر و تایید بیست هزار و سی هزار نفر ندارد. در نظام سیاسی-دینی مبتنی بر رای مردم باید همه طیفهای سیاسی که هرکدام بخشی از مردم را نمایندگی میکنند در انتخابات نامزد شوند و رقابت کنند. چنانچه بستر فعالیتهای سیاسی در همیشه ی زمان فراهم شود در زمان انتخابات نمود بیشتری پیدا میکنند و میوه فعالیتهای سیاسی و اظهار نظرها و عملکردهای مستمر احزاب شناسنامه دار در زمان انتخابات رسیده میشود و به ثمر می نشیند. اینکه جریانهای سیاسی و احزاب و تشکلها چهار سال صم بکم باشند و در زمان انتخابات هم چهره های شناخته شده آنها تایید صلاحیت نشوند ودر یک وضعیت نابرابر انتظار رقابت ومشارکت حداکثری را داشته باشیم انتظاری نابجاست.

سیستم حکمرانی گریزی و گریزی ندارد جز اینکه به دمکراسی نه با تفسیر و دیدگاه خود بلکه به معنای واقعی کلمه آن گونه که افکار عمومی آن را درک و لمس میکنند تن دهد. این حق طبیعی و دینی و سیاسی مردم است که بتوانند در سرنوشت خود دخیل باشند ولو اینکه بقول استاد مطهری اشتباه هم بکنند.این حق طبق آموزه های دینی در قانون اساسی به مردم داده شد.شایسته است حکمرانی سعه صدر بیشتری داشته باشد و آستانه تحملش را بالا ببرد.انتخابات یک فرایند است و نمی شود آن را به یک روز و چند روز و حتی چند ماه خلاصه کرد.وظیفه وزارت کشور فقط تهیه تعرفه و صندوق رای و تامین امنیت صندوقها و برگزاری و انتخابات و شمارش آرا نیست. دولت و مشخصا" وزارت کشور و صدا و سیما و وزارت ارشاد باید زمینه فعالیت احزاب و داشتن روزنامه ارگان احزاب و ابراز عقیده بدون ترس و دلواپسی و برگزاری جلسات نقد و برگزاری میتینگ و راهپیمایی های مسالمت آمیز را داشته باشند. نماینده ی مجلس باید بدون لکنت زبان و به نمایندگی از سوی مردم مطالبه گری داشته باشد و بدون ترس از رد صلاحیت در مورد تمام امور کشور اظهار نظر کند. در این صورت مردم با شور وشعور پای صندوقهای رای حاضر می شوند.باشد که عبرتها و درس آموزیهای این انتخابات سرحوله ی کار دست اندرکاران قرار گیرد و تا دیرنشده این شکاف دولت-ملت ترمیم شود.