شوشان ـ محسن بهداروند مرداسی :
آنچه در این مقاله مورد بررسی تاریخی قرار گرفته؛؛ عشق و علاقه دیرباز مردمان «خطه زاگرس» نسبت به ابر مرد و اسطوره تاریخ حضرت علی. ع..... که در «عدالت» و «مردانگی» و «بخشندگی» بی نظیر و بی همتا بود..علی «ع» قهرمان تاریخ؛ قهرمان زیبا سخن؛ قهرمان پاک سخن گفتن؛ قهرمان شجاعت؛ قهرمان عدل؛ قهرمان محبت؛ قهرمان تمامی زیبایی ها؛ و قهرمان تمامی فضایل انسانی؛ قهرمانی که با خون پاک بر زمین ریخته اش؛ عامل رشد جوامع انسانی و تداوم ارزشهای انسانی که مفهوم عدالت و آزادی در پرتو آن جان دوباره ای گرفت. بواقع خون امام اوج تعالی انسان ها در تاریخ شد. در کتب های تاریخی قوم لر نقل شده.. که در هنگام جنگ و نبرد بر علیه بیگانگان بر روی تمامی شمشیر هایشان... یکطرف آن مزین شده بود به «لافتی الاعلی» و روی دیگر آن «لا سیف الا ذوالفقار» که با این شمشیرها در جنگها و نبرد ها فاتح میدان می شدند.. چرا که تاریخ گواهی میدهد که همواره تمام تلاش و از جان گذشتگی آنها برگرفته از حاکمیت فرهنگ و آرمان های «تشیع» و نگاه و اندیشه عمیق علوی در سر بزنگاهای تاریخی بود. . و آنجایی که به زیبایی تمام در وصف مولایشان میگویند.... «به خدایی خودم قدر علینه دونم»... «نیفروشم مو یه میسه به همه ایل تبار».و. بعنوان مثال...چه شاعران توانمندی که در قوم لر در وصف سجایای اخلاقی امام اولشان شعرهای زیبایی را سرودند. شاعران قوم لر.. همواره شیفته ی مولایشان حضرت علی. ع. بودند. .. و تا واپسین دم حیاتشان نام مولا را فراموش نکرد.ند «افسر ار مدح علینه بکنه حق داره»... «چون نی یاهه چو علی دی به جهان شاه سوار» و به گواه تاریخ....مردم لر تبار آنچنان عشق به مولایشان در وجودشان ریشه دوانده که نام و یاد حضرت در هر کاری با «یاعلی» شروع و به پایان میرسد.