به همت بانوی سبز خوزستان اولین سایت پرتودهی در استان افتتاح می شود

شوشان ـ جواد الهایی سحر :

پرتودهی محصولات کشاورزی و مواد غذایی؛ با رویکرد افزایش انبارمانی یکی از مهم‌ترین اهدافی است که سازمان انرژی اتمی کشور در دولت سیزدهم در دستور کار ویژه قرار داده است و تلاش دارد تعداد سامانه‌های پرتودهی در کشور را در چارچوب سند راهبردی آمایش سرزمینی توسعه سامانه‌های پرتودهی افزایش دهد.

مسئولان سازمان انرژی اتمی معتقدند میزان پرتودهی در کشور با توجه به تولید سالیانه ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون تن محصولات کشاورزی و غذایی بسیار ناچیز است و باید در این حوزه تمرکز ویژه داشت.
در خوزستان و جنوب غرب کشور به علت نبود مرکز پرتودهی محصولات کشاورزی تمام محصولات کشاورزی صادراتی، برای پرتودهی و به تبع آن برچسب پرتودهی برای صادرات به استانهای آذزبایجان و... ارسال می شد تا بعد از پرتودهی به چرخه صادرات ارسال میشد
خبر خوب اینکه به همت بانوی سبز خوزستان سرکار خانم دکتر سهرابی مدیر جنوب غرب کشور در زمینه پرتودهی بزودی در استان خوزستان و در شهرک صنعتی ۲ اهواز اولین سایت پرتودهی محصولات کشاورزی افتتاح می شود

در این میان، تعداد سامانه‌های پرتودهی فعال موجود در ایران پنج عدد بوده که چهار سامانه از نوع ثابت (در استان‌های تهران، آذربایجان شرفی، یزد، و چهارمحال و بختیاری (سامانه این استان متعلق به بخش خصوصی است)) ویک سامانه از نوع خود حفاظ گاما (در آذربایجان شرقی) است. و سهم خوزستان با این همه تنوع محصولات کشاورزی صفر بود که بنا به گفته خانم دکتر سهرابی برای استان ۷۰ سامانه پرتودهی در نظر گرفته شده که در شهرستان های استان افتتاح خواهد شد

از مزایای  فرآیند پرتودهی و پرتو فرآوری محصولات کشاورزی که روزبه‌روز در حال گسترش است، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
• فرایند سریع و استفاده از محصولات بلافاصله پس از پرتودهی
• نداشتن هیچ‌گونه آثار سوء بر محصولات پرتودهی شده
• عدم استفاده از نگه‌دارنده‌های شیمیایی
• عدم‌ تغییر در طعم، رنگ و بو محصولات پس از پرتودهی در دز تعیین شده
• کنترل و نابودی حشرات و آفات محصولات کشاورزی
• توقف جوانه‌زنی محصولات کشاورزی (مثل سیب‌زمینی و پیاز)
• به تاخیر انداختن زمان رسیدن میوه‌جات
• از بین بردن میکرو ارگانیسم‌ها و عوامل بیماری‌زای ناشی از مواد غذایی
• قابل‌ استفاده برای محصولات تازه و منجمد
• عدم رادیواکتیو شدن کالاها و محصولات پرتودهی شده
• امکان پرتودهی مواد بسته‌بندی‌شده
• کاهش آلودگی محیط‌زیست
سازمان انرژی اتمی (شرکت توسعه کاربرد پرتوها) جهت گسترش سامانه‌های پرتودهی در سراسر کشور در سال ۱۴۰۱ یک زمان بندی میان مدت در نظر گرفته است که در فاز اول حجم پرتودهی محصولات کشاورزی به ۱۵۰ هزار تن و در فاز دوم به بیش از یک‌ میلیون تن خواهد رسید. این برنامه بر اساس سند راهبردی آمایش سرزمینی توسعه سامانه‌های پرتودهی در کشور پیاده‌سازی خواهد شد. این سند برای اولین بار در تاریخ سازمان انرژی اتمی ایران تنظیم و در بیستم فروردین‌ماه ۱۴۰۱ توسط رئیس‌جمهورشهید ریئسی  و رییس سازمان انرژی اتمی رونمایی شد.
لازم به ذکر است که سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سازمان غذا و کشاورزی (FAO)، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) و کمیسیون Codex Alimentarius (CAC) از پرتودهی به عنوان یک روش ایمنی غذا در سراسر جهان حمایت و تسهیل می‌کنند و در کشورمان نیز استانداردهای مختلفی وجود دارد. تا امروز بیش از ۷۰ کشور پرتودهی را به عنوان یک روش بهداشتی و گیاهی برای بیش از ۱۰۰ غذا و فرآورده غذایی تایید کرده‌اند. این روش برخلاف روش‌های آلاینده دیگر از جمله سموم و آفت‌کش‌های شیمیایی، سازگار با محیط زیست بوده و این موضوع از مزیت‌های برجسته آن محسوب می‌شود. پرتوها علاوه بر از بین بردن میکرو ارگانیسم‌های بیماری‌زای (باکتری‌ها و کپک‌ها) ایجاد شده بر روی غذا، می‌تواند به کاهش تلفات مواد غذایی پس از برداشت به دلیل آسیب حشرات یا جوانه زدن زودرس یا رسیدن بیش از حد کمک کند. این روش به عنوان یک درمانگر محصولات کشاورزی عمل می‌کند و در برابر طیف وسیعی از آفات انباری غلات و حبوبات مانند سوسک‌ها (Coleoptera) و پروانه‌ها یا بیدها (Lepidoptera) استفاده می‌شود وجایگزین شایسته‌ای برای آفت‌کش‌ها و سموم شیمیایی و مضر دیگر است